Phóng to

Chị Đinh Thị Năm (dân tộc Cơtu) thôn Phú Túc, xã Hòa Phú, huyện Hòa Vang (TP Đà Nẵng) đang sử dụng bếp NLMT để đun nấu - Ảnh: KIM EM

TT - Từ nhiều tháng qua, nhiều hộ gia đình người Cơtu ở làng Phú Túc (xã Hòa Phú, huyện Hòa Vang, TP Đà Nẵng), 700 hộ nghèo ở các huyện nông thôn, miền núi tỉnh Quảng Nam và gần 200 hộ đồng bào Chăm ở Ninh Hải (Ninh Thuận) thôi không còn phải lo ngày ngày vào rừng kiếm củi: những chiếc bếp lấy lửa từ mặt trời do Tổ chức Phục vụ năng lượng mặt trời (Solar Serve - SLS) và ĐH Đà Nẵng tặng bà con đã được đưa vào sử dụng.

Trước cửa căn nhà 222 Nguyễn Tri Phương, Đà Nẵng - trụ sở của Tổ chức SLS - hiện đang trưng bày rất nhiều chiếc bếp hình hộp, bếp parabol và có một người đàn ông nước ngoài luôn niềm nở, hướng dẫn tận tình những người khách qua đường muốn tìm hiểu về những chiếc bếp lấy lửa mặt trời này. Đó là ông Johannes Van Beek (người Hà Lan - gọi tắt là Hans) - cố vấn dự án bếp năng lượng mặt trời (NLMT) của SLS ở VN. Ông Hans cho biết: “Mới đây SLS kết hợp ĐH Đà Nẵng đã đến Phan Rang tổ chức nấu bữa ăn cho hơn 100 người dân là đồng bào dân tộc Chăm và sau đó tặng 50 chiếc bếp cho dân địa phương”.

Ông Hans vui vẻ cung cấp thêm: đến nay SLS đã cấp phát trên 1.000 bếp sử dụng NLMT cho các hộ đồng bào dân tộc ít người, các hộ gia đình nghèo ở các địa phương thường phải phá rừng để kiếm chất đốt. Sắp đến sẽ có thêm 200 chiếc bếp dành tặng hộ nghèo ở các tỉnh An Giang, Đắc Lắc, Bà Rịa - Vũng Tàu. Mặc dù giá thành một chiếc bếp hộp hiện nay lên đến gần 300.000 đồng, nhưng theo ông Hans, “đây là những chiếc bếp mang tính nhân đạo, chỉ để dành tặng người nghèo”.

Đến VN từ năm 1989 sau khi hoàn thành chương trình dạy từ thiện cho trẻ em khuyết tật tại Hà Nội, Hans quyết định ở lại sống tại VN và tham gia dự án nghiên cứu sử dụng NLMT. Trong thời gian về nước thăm gia đình, Hans được một người quen giới thiệu một loại bếp sử dụng NLMT. Tình cờ, Hans làm quen với Nguyễn Tấn Bích - một nông dân ở huyện Bình Sơn (tỉnh Quảng Ngãi) - là người cũng rất quan tâm đến những dự án lấy NLMT. Qua thời gian mày mò dịch các tài liệu về bếp NLMT và nghiên cứu chiếc bếp mẫu, Hans và Nguyễn Tấn Bích đã cho ra đời chiếc bếp đầu tiên được làm bằng vật liệu hết sức đơn giản gồm một cái thúng, một chậu nhôm, một tấm kính và tấm inox lấy nhiệt.

Để có tiền mua nguyên liệu sản xuất hàng nghìn chiếc bếp mặt trời, từ năm 2003 đến nay Hans và những người bạn của ông ở đất nước hoa tulip đã tài trợ cho dự án khoảng 40.000 USD. Trong đó, một người bạn của ông là Fred đã thực hiện những cuộc đi bộ hằng năm (khoảng 200km/bốn ngày) để quyên góp tiền gửi cho ông thực hiện dự án. Một xưởng sản xuất bếp NLMT được thành lập ngay tại nhà ông Bích. Hơn 10 công nhân làm việc trong xưởng chỉ hưởng mức lương 700.000 đồng/tháng nhưng khối lượng công việc thì quá nhiều. Cứ mùa mưa sản xuất bếp, còn mùa nắng đi tập huấn cách sử dụng bếp cho những hộ dân nghèo trong vùng.

Chương trình được sự góp sức của tiến sĩ Hoàng Dương Hùng - Trung tâm Nghiên cứu thiết bị áp lực và năng lượng mới, ĐH Đà Nẵng. Bằng kiến thức của mình, tiến sĩ Hùng đã giúp ông Bích nghiên cứu sản xuất những chiếc bếp NLMT hình parabol. Loại bếp này nấu nhanh và đạt nhiệt độ cao hơn bếp hình hộp. Hiện đã có 25 chiếc bếp hình parabol được cấp phát và thử nghiệm tại Ninh Thuận.

Những người điều hành dự án rất muốn triển khai dự án bếp lấy NLMT ra toàn quốc, đặc biệt là phía Nam, nơi có ánh nắng quanh năm, giúp tất cả hộ nghèo đều có một chiếc bếp lấy lửa từ mặt trời...