Phóng to

Dậy thì sớm gây ra các vấn đề tâm sinh lý ở trẻ, do đó các bậc phụ huynh cần lưu ý để giúp trẻ vượt qua khó khăn

TTO - Dậy thì là hiện tượng trẻ phát triển về thể chất và tình cảm thành thiếu nữ và thiếu nam. Thường thì hiện tượng này xảy ra khi trẻ từ 7-8 tuổi trở lên (đối với trẻ gái) và 9 tuổi trở lên (đối với trẻ trai).

Tuổi dậy thì trung bình ở trẻ gái khoảng 10 tuổi và 12 tuổi ở trẻ trai.

Dậy thì sớm - bắt đầu có các dấu hiệu dậy thì trước 7-8 tuổi ở trẻ gái và trước 9 tuổi ở trẻ trai - có thể gây khó khăn cho trẻ về thể chất lẫn tinh thần và đôi khi có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khoẻ nào đó.

Các dấu hiệu của dậy thì sớm

Ở trẻ gái, các dấu hiệu bên ngoài của dậy thì sớm bao gồm các dấu hiệu sau, xảy ra khi trẻ dưới 7-8 tuổi:

- Vú phát triển

- Mọc lông nách hoặc lông mu nhiều

- Tăng chiều cao nhanh chóng

- Bắt đầu có kinh nguyệt

- Nổi mụn

- Cơ thể toát ra “mùi” đặc trưng

Ở trẻ trai, dấu hiệu của dậy thì sớm trước 9 tuổi bao gồm:

- Tăng kích thước dương vật hay tinh hoàn

- Mọc lông nách, lông mu hay lông mặt

- Giọng trầm

- Nổi mụn

- Cơ thể toát ra “mùi” đặc trưng

Nhiều trẻ có một số dấu hiệu sớm của dậy thì được biết như là dậy thì sớm “cục bộ”. Một số trẻ gái, thường từ 6 tháng tuổi đến 3 tuổi có thể có biểu hiện vú phát triển nhưng sau đó hiện tượng này biến mất hoặc có thể vẫn còn nhưng không có các thay đổi về thể chất khác của dậy thì.

Tương tự, một số trẻ gái và trẻ trai có thể phát triển sớm lông nách/mu nhưng không có kèm theo các thay đổi khác trong phát triển giới tính. Trẻ dậy thì sớm “cục bộ” có thể cần phải đánh giá để loại trừ dậy thì sớm “thật sự” hay các vấn đề sức khoẻ khác, nhưng nhìn chung chúng không cần điều trị và thường sẽ cho thấy các dấu hiệu khác của dậy thì đúng tuổi.

Ảnh hưởng của dậy thì sớm đến trẻ

Khi dậy thì đã kết thúc, tăng trưởng chiều cao cũng ngưng lại. Do xương trẻ đã trưởng thành và sự phát triển xương ngưng lại trước độ tuổi thông thường, trẻ dậy thì sớm thường không đạt được chiều cao đầy đủ khi trưởng thành.

Dậy thì sớm cũng có thể gây khó khăn cho trẻ về tinh thần và về mặt xã hội. Chẳng hạn, các trẻ gái dậy thì sớm có thể xấu hổ hoặc ngượng về những thay đổi thế chất của mình so với bạn bè cùng trang lứa. Khó khăn nhất là trẻ sẽ bị trêu chọc.

Ngay cả tinh thần và cách cư xử của trẻ cũng có thể thay đổi. Trẻ gái có thể buồn rầu và dễ cáu. Trẻ trai có thể hay gây gổ nhiều hơn và cũng có thể có khuynh hướng tình dục không thích hợp ở tuổi của chúng.

Nguyên nhân của dậy thì sớm

Sự bắt đầu của dậy thì thường do hypothalamus (vùng não giúp kiểm soát chức năng tuyến yên). Nó phát các tín hiệu đến tuyến yên để giải phóng các hormone kích thích buồng trứng (ở trẻ gái) hay tinh hoàn (ở trẻ trai) để tạo thành các hormone giới tính.

Đôi khi dậy thì sớm có nguồn gốc từ một vấn đề cấu trúc ở não (chẳng hạn như một khối u), tổn thương não do chấn thương ở đầu, nhiễm trùng (như viêm màng não) hoặc một vấn đề ở buồng trứng hay tuyến giáp…

Đối với phần đông trẻ gái, thường không phát hiện nguyên nhân gây dậy thì sớm và thường cũng không phải các vấn đề y học. Ở trẻ trai, hiện tượng dậy thì sớm ít phổ biến hơn và thường có nguồn gốc từ một vấn đề y học nào đó. Khoảng 5% trẻ trai dậy thì sớm là do di truyền. Tỷ lệ này ở trẻ gái là dưới 1%.

Việc nhận thức được các vấn đề của dậy thì sớm là khá quan trọng vì nó giúp các bậc phụ huynh kịp thời hướng dẫn và trợ giúp con mình cả về tâm lý lẫn cách ứng xử, sinh hoạt hàng ngày sao cho phù hợp.