Giành nhau làm dịch vụ

Vì văn bản hướng dẫn của Bộ Tài chính rất sơ lược nên mỗi CTCK thực hiện bán đấu giá cổ phần lần đầu theo mỗi kiểu khác nhau. Theo quy định, tổ chức tài chính trung gian vừa làm dịch vụ phát hành, vừa có thể bảo lãnh phát hành.

Nhưng do việc bảo lãnh rất mạo hiểm (vì nếu bán không hết thì phải mua hết) nên các CTCK thường tranh giành khách hàng, mạnh ai nấy làm dịch vụ bán đấu giá cổ phần lần đầu để thu phí, còn bảo lãnh thì không.

Một số CTCK dù cơ sở hạ tầng yếu kém, đội ngũ cán bộ điều hành thiếu kinh nghiệm nhưng vẫn đăng cai dịch vụ này, dẫn đến kết quả không mấy tốt đẹp. Cách đây không lâu, CTCK Ngân hàng Á Châu (ACBS) tổ chức bán đấu giá cổ phần lần đầu cho Công ty Xuất nhập khẩu tổng hợp Petrolimex (Pitco).

Do hội sở của ACBS không có chỗ tổ chức nên ACBS phải thuê hội trường nhỏ của khách sạn Continental để tập trung đấu giá. Tại đây không có hệ thống điện tử tổng hợp dữ liệu đấu giá nên các chuyên viên phải làm “thủ công” trên 2 chiếc máy tính mang tới.

Vì thiếu chuyên môn nên mặc dù chỉ phát ra 20 phiếu lệnh nhưng có tới 1/3 số phiếu không hợp lệ vì không đóng dấu treo, không có chữ ký của người có trách nhiệm, khi bỏ phiếu các nhà đầu tư mạnh ai nấy làm chứ không ký nhận vào sổ theo dõi...

Do phiếu lệnh sai sót nên hội đồng đấu giá phải ra ngoài trời họp hơn 2 giờ mới đưa ra được quyết định buộc các nhà đầu tư phải viết lại lệnh và bỏ thầu lần thứ 2.

Kết thúc phiên đấu giá yếu kém đó, số cổ phần bán được chỉ đạt 11,42% kế hoạch. Hậu quả, Pitco phải điều chỉnh lại kế hoạch quản lý, sử dụng vốn và sẽ phải tổ chức bán số cổ phần còn lại trong một hay nhiều lần nữa.

Tập trung đầu mối?

Mới đây, UBND TPHCM đã ra Chỉ thị số 20/2004/CT-UB về việc chọn một số DN tiến hành cổ phần hóa bán đấu giá cổ phần lần đầu qua Trung tâm Giao dịch chứng khoán (TTGDCK) TPHCM.

Theo ông Bùi Nguyên Hoàn, Vụ trưởng - Trưởng đại diện Ủy ban Chứng khóan Nhà nước tại TPHCM, việc thực hiện bán cổ phần qua TTGDCK (tập trung về một đầu mối) có nhiều ưu điểm như: công khai rộng rãi cho nhiều người biết, được thực hiện đấu giá cùng lúc tại nhiều CTCK với nhiều điểm giao dịch và đại lý nhận lệnh nên số nhà đầu tư tham gia đông đảo, nhờ vậy việc bán cổ phần sẽ thuận lợi hơn.

Mặc dù chủ trương đã có nhưng đến nay vẫn chưa có DN nào thực hiện nên kế hoạch này vẫn đang dừng ở mức ý tưởng. Ông Trần Ngọc Phượng, Phó trưởng Ban Đổi mới quản lý doanh nghiệp TPHCM, cho biết: “Dự thảo sửa đổi Nghị định 64 của Chính phủ có nêu: Những DN Nhà nước tiến hành cổ phần hóa có vốn từ 10 tỉ đồng trở lên khi bán cổ phần lần đầu ra bên ngoài phải thực hiện đấu giá qua TTGDCK”.

Tuy nhiên, theo ý kiến một số chuyên gia trong ngành, nếu Chính phủ không có biện pháp chế tài thì dù nghị định mới có quy định cũng khó thực hiện.

Được biết, để rút ngắn thời gian, bảo đảm tính công khai, minh bạch, khách quan, Bộ Tài chính đang soạn thảo một phương án định giá mới. Theo đó, cơ quan được giao nhiệm vụ thực hiện cổ phần hóa sẽ thuê các tổ chức trung gian như: công ty kiểm toán, CTCK, ngân hàng... để thẩm định giá trị DN.