Phóng to

Alphonse Allais

Alphones Allais - nhà văn, nhà hài kịch nổi tiếng của Pháp, sinh ngày 20-10-1854 tại thành phố Honfleur (Calvados) nằm ven bờ biển Manche ở miền Bắc nước Pháp trong một gia đình làm nghề nam dược, nhưng ông đã không nối nghiệp gia đình mà lại chuyển sang nghề viết lách.

Các tác phẩm của ông không viết theo lối mòn giống như các nhà văn nổi tiếng trước đó như thi hào Charles Baudelaire (1821-1867) - một nhà văn nổi tiếng đã có công cách tân thi ca Pháp, hay Henri de Régnier (1864-1936) - một nhà văn, nhà thơ thuộc trường phái tượng trưng, mà ông đi theo một con đường khác hẳn, hiếm có trong nền văn học Pháp - đó là một văn phong rất riêng của Alphonse Allais - văn khôi hài và trào lộng.

Điều ngẫu nhiên là Alphonse Allais sinh cùng ngày với nhà văn nổi tiếng Arthur Raimbaud, cũng trong thời gian này các nhà nghiên cứu địa chất tại Pháp cũng đã tìm ra khí đốt và liệu đây có phải là lý do để sản sinh ra những con người vĩ đại.

Ngay từ khi còn đi học tại trường trung học ở Honfleur, ông đã có sở trường viết truyện cười và thường xuyên hướng dẫn các bạn cùng lớp cách viết truyện mà thầy cô giáo giao cho.

Năm 17 tuổi, ông tốt nghiệp và nhận bằng cử nhân khoa học và làm thực tập sinh trong một trường dược ở Paris. Tại đây, ông có điều kiện gặp gỡ và giao lưu với các ca sĩ, nghệ sĩ và bắt đầu viết tin cho các tờ báo, tạp chí.

Năm 1882, Allais làm cộng tác viên cho 7 tờ báo, trung bình mỗi số báo đăng từ 2-3 bài của ông. Với lời văn châm chọc và gây cười, Allais trở thành homme de lettres và ngày càng được đông đảo độc giả yêu thích bởi họ đã chán ngấy thứ văn chương hàn lâm ngự trị trong các tác phẩm văn chương báo chí trước đó. Các tờ báo này thường mong ngóng những tin, bài, truyện phiếm của ông gửi đến để đáp ứng nhu cầu thông tin cho độc giả.

Năm 1855, ông sáng lập và là tổng biên tập tờ báo “Le Chat noir” (Mèo đen), con số 1680 câu chuyện và rất nhiều bài báo biểu hiện tinh thần chủ đạo của tờ báo. Trong tờ báo này, ngoài văn phong vừa chua cay vừa mỉa mai, Allais còn thể hiện ý tưởng qua các loại biếm hoạ có nét mực gãy gọn ở các thể loại: hài kịch, thơ, châm ngôn, truyện ngụ ngôn, tiếu lâm…

Trong sự nghiệp sáng tác của mình, năm 1891, Alphonse Allais đã cho xuất bản tập sách đầu tay với tựa đề A se tordre. Tiếp sau đó là các tác phẩm thuộc thể loại truyện dài, đoản văn, kịch bản có cùng một phong cách, cùng một giọng cười cũng được ra đời như: On nest pas des boeufs (1896), Laffaire Blaireau (Vụ ngài Blaireau-1899), Le Captain Cap (Thuyền trưởng Cap-1902)…

Tính trào lộng, khôi hài và giễu cợt trong các tác phẩm của ông không bỏ qua một chi tiết nhỏ nhặt nào liên quan tới con người, xã hội và đặc biệt ngòi bút của Allais thường chọc thẳng vào ba giới cầm quyền là linh mục, nhà binh và chính khách. Ông đả kích thói ngu dốt và hợm hĩnh, chỉ biết lợi ích riêng tư mà không hề quan tâm đến lợi ích chung của cộng đồng.

Allais đã mượn ngòi bút của mình để trực tiếp lên án, đả kích kịch liệt bọn cầm quyền mù quáng. Ông dùng mọi thủ thuật ngôn từ và ngữ nghĩa để trừng trị bọn họ bằng tiếng cười cay độc và trào lộng, làm cho họ không thể phản kháng lại được.

Alphonse Allais mất ngày 28-10-1905, nhưng mãi đến tháng 4-1944, tài năng của ông mới thực sự toả sáng trên bầu trời nghệ thuật hài. Một trăm năm đã qua kể từ khi ông ra đi, nhưng tiếng cười giòn giã trong tác phẩm hài của ông vẫn còn vang xa đến tận hôm nay và sẽ còn vang mãi đến mai sau.