Phóng to

Đã có nhiều dự án “trang điểm”, rồi nhiều năm qua người ta đã mua và bán, trả giá và cuối cùng là để lại con đường với diện mạo bầm dập, thê thảm. Đó là quốc lộ 13 - cửa ngõ phía đông của TP.HCM...

Trên một chuyến xe khách từ Đắc Lắc về thành phố, khi qua khỏi địa phận tỉnh Bình Dương gần đến ngã tư Bình Phước (phường Hiệp Bình Phước, quận Thủ Đức, TP.HCM), anh tài xế bảo: “Hết quốc lộ rồi, giờ sắp vào đường làng bà con ơi!”. Một bà cụ lần đầu về thành phố thắc mắc: “Vậy khi nào mới tới Sài Gòn hả chú?”.

Phóng to

Kẹt xe trên quốc lộ 13 vì đường quá xấu

Anh tài xế cười phá lên: “Thì tới rồi nè cụ ơi!”. Quả thật, vừa hết đại lộ Bình Dương thì xe đã dằn xóc, lạng bên này lách bên kia để tránh ổ gà như... đường làng. Cửa ngõ Sài Gòn đón chào bà con từ các tỉnh miền Đông, miền Trung, miền Bắc vào thăm Sài Gòn... là như vậy đó!

“Có đủ ao nhà, vực sâu và đồi dốc...”

Xe chưa kịp hết vòng xoay dưới gầm cầu vượt, con đường đã hẹp lại một nửa. Trên dải phân cách cỏ lún phún xanh um. Những bãi lầy, vũng nước xuất hiện dài dằng dặc ở cả hai bên đường, ven lề đường, những ụ sình lầy lam nham cùng những mảng nhựa đường và những chiếc bẫy cho xe gắn máy, ôtô chẳng may sa vào, diện tích mặt đường cứ theo đó mà teo lại, hòa vào với đất, đá. Độ dốc giữa mặt đường và hai bên càng lúc càng cao do cát, đá không chỗ bám cứ trượt xuống, khoảng nhựa ở giữa đội lên đúng y như một con đường đê...

Chúng tôi không thể ghi chép hơn nữa từ sổ trực ban của CSGT quận Thủ Đức vì những tai nạn quá thương tâm: “21-6-2005. Môtô... đi từ ngã tư Bình Triệu về cầu vượt Bình Phước, do chuyển hướng rẽ trái sang đường đã va chạm vào môtô... chạy thẳng theo chiều ngược lại. Hai xe hư hỏng; ba người được đưa đi cấp cứu, một người chết. 5-4-2005. Môtô... lưu thông từ đường ngang số 07 ra QL13, do xử lý tay lái kém bị ôtô container 40 feet quẹt phải. Người lái môtô bị xe tải cán lên... Năm 2002: xảy ra 28 vụ tai nạn, làm 10 người chết, 31 người bị thương Năm 2003: 15 vụ, 14 người chết Năm 2004: 16 vụ, 16 người chết Sáu tháng đầu năm 2005 xảy ra ba vụ, ba người chết. Thống kê của đội CSGT-TT Thủ Đức (đoạn từ cầu Bình Triệu đến ngã tư Bình Phước)

Đến cây số thứ 2 tính từ ngã tư Bình Phước thì cái mỹ danh “đường làng” được giới tài xế đặt cho quôc lộ 13 lại càng được khẳng định hùng hồn hơn nữa bằng một cái chợ chồm hổm, cá, thịt, rau cải... cứ thản nhiên xua ruồi và mua bán tấp nập ngay trên tấm nilông trải trên nền đất. Những chiếc bàn bán xôi, bánh cuốn, bún riêu, xe bánh mì cũng luôn tay gói, múc, thực khách vui vẻ xì xụp ngay trên quốc lộ vì người ta không thể phân biệt được đâu là lộ đâu là lề (!?).

Đoạn đường trước cây xăng Hiệp Bình Phước mới thật kinh khủng, lòng đường nham nhở bỗng “teo” lại còn phân nửa, vì phía bên kia cả một “cái ao” khổng lồ đã chiếm gần hết lòng đường, dòng người ngược chiều cứ thế mà xỉa ngang qua phía đối diện; xe gắn máy, ôtô, xe khách, xe tải và cả người đi bộ đều hòa vào nhau trông thật ngoạn mục để tránh sa xuống “ao sâu”. Kinh khủng nhất vẫn là đoạn giữa cầu Ông Dầu và cầu Đúc Nhỏ, xe đang bon bon bất thình lình ngoặt trái bởi trước mắt đoạn đường nhựa bông... biến mất, nhường chỗ cho những “vực sâu” cả mét.

Còn đoạn đường trước Trường đại học Luật và chợ Bình Triệu, hai vũng lầy to tướng lúc nào cũng lấp xấp nước mà xe gắn máy khi muốn tránh chỉ còn cách... lao thẳng vào ôtô chạy song hành! Người tài xế vui tính cười khà khà: “Đường vô Sài Gòn trữ tình chưa bà con, có đủ ao nhà, vực sâu và đồi dốc...”. Hành khách thở dài ngao ngán và đồng ý với cái “dí dỏm” của anh tài xế xe khách.

Đối với khách thập phương, đoạn đường cửa ngõ từ miền Đông vào TP.HCM là những tiếng thở dài ngao ngán, nhưng với hàng chục ngàn người dân thuộc hai phường Hiệp Bình Phước, Hiệp Bình Chánh và những người “trót lỡ” chọn con đường này để ngày hai buổi đi làm thì là cả một nỗi cực hình kéo dài trong nhiều năm qua.

Anh Thái Văn Sỹ, nhà ở phường Hiệp Bình Phước, than thở: “Tôi làm việc ở Bình Dương, ngày ngày đều đi trên con đường này. Chỉ khi nào đến được quôc lộ 13 thuộc địa phận tỉnh Bình Dương tôi mới cảm thấy mình... thoát chết! Người ta là tỉnh lẻ mà quốc lộ rộng mấy chục mét, dải phân cách thẳng tắp, xanh mát, hai bên lề đường sạch sẽ, thoáng đãng, biển báo, đèn giao thông hiện đại, hoàn chỉnh. Còn mấy cây số quôc lộ 13 ở địa phận TP.HCM thì thật kinh khủng, ngày nào cũng tai nạn, mà không tai nạn mới là chuyện lạ!

Phóng to

Tôi đã chứng kiến rất nhiều tai nạn xảy ra, bản thân tôi đã mấy lần từ trên mặt đường lao xe thẳng xuống nhà dân vì đường bất ngờ hẹp lại. Hằng ngày đi về tôi cứ nơm nớp lo sợ không biết ngày nào mình sẽ góp mặt vào danh sách nạn nhân tử nạn trên con đường này...”.

Một ngày mới bắt đầu trên con đường này mới thật khủng khiếp, mặt trời chưa ló dạng mà xe gắn máy, xe du lịch, xe tải, xe buýt nối đuôi nhau xếp cứng suốt 5km đường, không có dải phân cách, đường khi hẹp khi rộng bất thường nên có những buổi đổ mồ hôi hàng giờ cũng chưa qua được một đoạn đường “thắt cổ chai”. Thế mà lý do đôi khi lại rất nhỏ, chỉ là một chiếc xe chết máy, một vụ va quẹt nhẹ hay chỉ là một vũng nước.

Nhưng muốn hiểu hết nỗi khổ của người dân nơi đây thì phải đi sau cơn mưa. Và con đường này có một điều hết sức đặc biệt, đặc biệt đến tàn nhẫn là gần như suốt 5km quốc lộ không hề có cống thoát nước, mỗi khi mưa lớn nước cứ tụ lại thành ao, thành hồ hoặc tuôn thẳng xuống nhà dân nằm sâu dưới hai bên đường!

Phóng to

Sau cơn mưa chiều 28-6-2005, vừa qua khỏi cầu Bình Triệu tôi đã không còn thấy mặt đường vì tất cả các loại xe đều lao xuống... nước! Hàng đoàn xe máy liều mạng chen vào khoảng hẹp gần con lươn nơi dành cho xe du lịch, xe tải, xe container lưu thông, vì gần con lươn nền đường cao hơn nên chỉ ngập có... nửa bánh xe!

Anh Nguyễn Thanh Phúc, nhà ở ngay khu chợ Bình Triệu, bức xúc kể: “Hầu như ngày nào cũng có tai nạn, nhẹ thì va quẹt vào xe tải, xe khách, trầy sướt, gãy tay gãy chân, nặng thì mất mạng chỉ vì muốn tránh sa vào ổ lầy sâu trong lề đường. Mới mấy bữa trước có cặp vợ chồng chở nhau qua đây, xe tải đi chiếm mất phần đường nổi, họ đi vào vũng nước và bị sụp ổ gà, cả hai bị chấn thương vùng đầu, bất tỉnh...”.

Phóng to

Dốc cao gần 1m xe tải không lên được, phải dùng xe kéo

Nơi quen thuộc nhất của CSGT xử lý tai nạn là đoạn đường gần Hãng cân Nhơn Hòa. Đường chỗ này “tự nhiên” cong, tầm nhìn từ hai chiều bị che khuất. Mặt đường thường bị ngập sâu trong nước mà bên dưới có rất nhiều ổ gà.

Đi đúng vào giờ tan ca, vào ca của công nhân các xí nghiệp trong khu vực, không thể nhìn thấy gì ngoài người và người chen chúc nhau trên con đường hẹp, té xuống hố, bị xe tông là chuyện bất khả kháng vì không đi thì dòng người phía sau ùn tới cũng bị đẩy đi. Những người dân ven đường rất sợ hãi, nhiều gia đình luôn chuẩn bị trong nhà... những nén nhang cho người xấu số qua đường...

Phóng to

... và tai nạn xảy ra

Không chỉ dân khổ mà chính quyền địa phương cũng than trời vì con đường này. Nhiều năm qua, các cán bộ lãnh đạo UBND hai phường Hiệp Bình Chánh, Hiệp Bình Phước đã quá ngao ngán trước những lời hẹn “đường sắp được làm mới”.

Bà Võ Thị Hằng, chủ tịch UBND phường Hiệp Bình Chánh, thở dài: “Mỗi lần họp với dân trong khu vực, những câu hỏi về đường hư hỏng, nước ngập, tai nạn giao thông, giải tỏa đền bù theo dự án... là chúng tôi rất ngại vì thật sự không biết phải trả lời với dân ra sao. 300 hộ dân nằm trong diện qui hoạch treo, 40.000 người dân sinh sống trong khu vực, ai cũng bị ảnh hưởng bởi con đường. Người đi đường sợ, chúng tôi cũng vậy, mỗi lần bước chân ra đường là một lần hoang mang, lo lắng không biết tai họa sẽ đến lúc nào...”.

Phóng to Ngày 3-2-2001, khi Tổng công ty Xây dựng công trình giao thông 5 (Cienco 5) tổ chức đóng cây cọc bêtông trụ cầu Bình Triệu 2 khởi động dự án này, người dân rất phấn khởi. Dự án này được phân kỳ đầu tư thành hai giai đoạn, giai đoạn 1 từ ngã tư Bình Lợi đến ngã tư Liệt Sĩ với sáu làn xe và bốn làn xe từ đài liệt sĩ đến chân cầu Sài Gòn; giai đoạn 2 từ ngã tư Bình Lợi đến ngã tư Bình Phước với sáu làn xe. Ngoài ra, còn xây dựng mới ba cây cầu Bình Triệu, Ông Dầu và Đúc Nhỏ. Dự kiến thời gian hoàn thành trong 30 tháng với tổng số vốn 341 tỉ đồng. Dự án “cầu đường Bình Triệu 2” do Cienco 5 làm chủ đầu tư, đầu tư theo phương thức BOT (đầu tư, vận hành, chuyển giao) thay vì phải hoàn thành trước năm 2004 nhưng đến nay mới thi công được một cây cầu Bình Triệu 2. Cơ quan chức năng thì cho rằng chủ đầu tư dự án BOT kém năng lực tài chính. Còn chủ đầu tư đổ thừa do UBND TP.HCM đã thay đổi chủ trương đầu tư nên đẩy đơn vị thi công vào tình thế trở tay không kịp. Thế là toàn bộ dự án bị bế tắc nhưng trách nhiệm lại đổ lên đầu hàng trăm ngàn người dân sinh sống, đi lại trên con đường này suốt gần năm năm nay. Theo số liệu điều tra từ năm 2003 của Công ty Cầu phà TP.HCM, mỗi tuần có khoảng 133.000 ôtô các loại lưu thông qua tuyến đường này và 900.000 lượt xe hai bánh gắn máy. Như vậy sự thiệt hại sau nhiều năm nay sẽ là bao nhiêu? Cho đến nay các cơ quan chức năng vẫn chưa quan tâm đến sự thiệt hại này. Không có bất kỳ điều tra, đánh giá cụ thể về thiệt hại trong việc chậm trễ thi công con đường này.

"Đến bao giờ đường mới thành... đường?" Phóng to Đại lộ Bình Dương tiêp giáp với quôc lộ 13, địa phận TP.HCM * Dự án BOT “cầu đường Bình Triệu 2” đã thi công quá chậm, nguyên nhân chủ yếu vẫn là chủ đầu tư không đủ khả năng tài chính khiến dự án bị đình trệ kéo dài đến nay. Đây là dự án thuộc nhóm A, phải có ý kiến của Thủ tướng Chính phủ mới được thực hiện, do đó về nguyên tắc tất cả những vướng mắc trong quá trình thi công, thay đổi dự án trước đây đều phải báo cáo Thủ tướng xin ý kiến chỉ đạo. Đến nay Chính phủ đã cho phép thành phố thu hồi dự án BOT này và chúng tôi đang đàm phán thương thảo thu hồi dự án (trước mắt, xác định vốn của Cienco 5 bỏ ra đầu tư vào công trình này cho thật chính xác). Vừa qua thành phố đã giao lại cho Công ty cổ phần Đầu tư hạ tầng kỹ thuật TP.HCM (CII) làm chủ đầu tư tiếp tục thực hiện dự án BOT này sau khi thu hồi toàn bộ hồ sơ pháp lý, vốn đầu tư... thông qua kết quả kiểm toán độc lập. ÔngHà Văn Dũng, giám đốc Sở Giao thông công chính (GTCC) TP.HCM, đơn vị tham mưu cho UBND TP.HCM thực hiện xuyên suốt dự án cầu đường Bình Triệu 2 * Sau khi Thủ tướng cho phép thu hồi dự án BOT “cầu đường Bình Triệu 2”, TP.HCM đã giao cho CII tiếp tục thực hiện dự án này. Tuy nhiên, tôi vẫn chưa nắm cụ thể dự án này nên không thể biết chính xác bao giờ hoàn thành. Hiện chúng tôi giao cho phòng kế hoạch đầu tư của công ty trực tiếp tiếp nhận dự án này. ÔngLê Vũ Hoàng, giám đốc CII * Đến giờ phút này về mặt pháp lý CII vẫn chưa tiếp nhận gì cả. Duy nhất chỉ tiếp nhận được hai văn bản, một của Thủ tướng cho phép thu hồi dự án và một văn bản của UBND TP.HCM theo đề xuất của Sở GTCC sau khi thu hồi dự án giao trạm thu phí cầu Bình Triệu cho CII. Chính vì vậy, không thể cho biết chính xác bao giờ mới khởi công dự án trở lại và hoàn thành trong thời gian nào. Chúng tôi đang phụ thuộc vào kết quả đàm phán giữa thành phố và Cienco 5 trong việc thu hồi dự án này. Cuộc thương thảo giữa TP.HCM với Cienco 5 chỉ mới diễn ra hai lần và cũng chỉ đồng ý theo chủ trương của Chính phủ nhưng tất cả giấy tờ hoàn công, hồ sơ nguồn vốn bỏ ra vẫn chưa được Cienco 5 cung cấp cho đơn vị kiểm toán. Phía Cienco 5 chỉ cung cấp những số tiền “lạnh lùng” đã bỏ ra thi công như giá trị đầu tư xây lắp xây dựng cầu Bình Triệu 2 là 110 tỉ đồng, chi phí quản lý xây dựng cầu Bình Triệu 2 là 4,5 tỉ đồng, giải phóng mặt bằng xây dựng cầu Bình Triệu 2 là 68 tỉ đồng… BàNguyễn Mai Bảo Trâm, trưởng phòng kế hoạch - đầu tư Công ty CII * Đơn vị thi công dự án “cầu đường Bình Triệu 2” rất kém, thiếu trách nhiệm với người dân. Từ nhiều năm, việc thi công công trình này rất tùy tiện, đào mỗi nơi một chỗ rồi để đó. Nhiều đoạn đường nhấp nhô rất nguy hiểm không đủ đảm bảo an toàn giao thông. Chẳng hạn, đoạn Hãng cân Nhơn Hòa đường hẹp chỉ bằng hai chiếc xe tải, có dốc cao hơn 40cm, khi nghe tiếng kèn hơi phía sau là người đi xe gắn máy giật mình lao xuống dốc. Nhiều lần HĐND quận cũng kiến nghị sửa chữa lại những đoạn bị ổ gà, mở rộng đoạn đường hẹp... đơn vị thi công vẫn không thực hiện được. Bà Đặng Thị Duyên, ủy viên thường trực Hội đồng nhân dân quận Thủ Đức