Phóng to

Ông Nguyễn Bá Thuận, Việt kiều Đan Mạch, phát biểu tại buổi hội thảo và gặp gỡ chuyên gia Việt kiều TP.HCM diễn ra ở khách sạn Rex, quận 1, TP.HCM sáng 28-12

TT - "Chúng tôi không cần trải thảm đỏ mà chỉ cần một môi trường làm việc đúng nghĩa". Ý kiến này của một Việt kiều lập tức được hưởng ứng bằng tràng pháo tay giòn giã tại cuộc hội thảo, gặp gỡ các chuyên gia Việt kiều diễn ra ngày 28-12, bởi hầu hết ý kiến đều cho rằng họ chưa được tạo điều kiện thuận lợi để đóng góp cho đất nước.

Trong gần tám giờ đã có 16 tham luận của các Việt kiều là giáo sư, tiến sĩ, kỹ sư góp ý cho TP.HCM định hướng phát triển công nghệ cao và liên kết, hợp tác trong giáo dục bậc đại học và trên đại học.

Vi mạch là lựa chọn số 1

Chúng tôi đã được Bộ Ngoại giao đồng ý và đang trình với Bộ Nội vụ đề án xây dựng Trung tâm chuyên gia Việt kiều. Ở đây sẽ có cơ sở dữ liệu các chuyên gia Việt kiều trên khắp thế giới. Họ có khả năng chuyên môn gì sẽ được thống kê hết để cung cấp cho những nơi có nhu cầu hợp tác trong nước. Chúng tôi sẽ giúp thực hiện các hợp đồng dịch vụ môi giới chuyên gia. Có thể năm 2008 trung tâm sẽ đi vào hoạt động.

"Nhiều nước đã làm giàu được từ vi mạch, chúng ta vẫn còn có thể giàu lên từ đây. Chúng ta không cần phải cạnh tranh với Hàn Quốc hay Nhật, chỉ cần làm cung cấp cho thị trường 85 triệu dân mình là đã đủ để có thể phát triển ngành công nghiệp này" - ông Đặng Lương Mô nhận định. Ông Mô cho rằng vi mạch đã làm thay đổi cả diện mạo ngành công nghiệp điện tử Nhật Bản.

Đồng quan điểm này, tiến sĩ Phạm Năng Tùng dẫn ví dụ về sự phát triển vượt bậc của Hàn Quốc nhờ thiết kế vi mạch. Theo ông Tùng, cuối thập niên 1960 Hàn Quốc mới bắt đầu nghiên cứu nhưng 30 năm sau đất nước xứ kim chi này đã có những công ty hàng đầu thế giới về thiết kế và chế tạo vi mạch như Samsung hay Hynix.

"Một trong những chìa khóa dẫn đến sự thành công này chính là những khởi nguồn và sáng tạo của Chính phủ Hàn Quốc trong việc hợp sức các trường đại học để thúc đẩy phát triển vi mạch" - ông Tùng nói.

Theo các trí thức Việt kiều, người VN thừa sức làm được và còn nhiều dư địa để VN có thể phát triển ngành công nghiệp này. Thành công của Công ty TNHH Bán dẫn VN (VSMC) là một điển hình. Ông Võ Hữu Hải - tổng giám đốc VSMC - cho biết công ty đã sản xuất các linh kiện điện tử (sản phẩm chip vi mạch bán dẫn) và cung cấp các dịch vụ tư vấn kỹ thuật, thiết kế liên quan đến lĩnh vực vi mạch bán dẫn cho rất nhiều công ty lớn trên thế giới. Qua thực tiễn cho thấy trình độ tay nghề của công nhân VN hoàn toàn có thể làm được và sản phẩm rất cạnh tranh.

"Thiết kế và chế tạo vi mạch là một lĩnh vực rất rộng, VN đi sau thì không nên dàn trải mà phải chọn mũi nhọn. Theo tôi, chúng ta nên chọn hướng thiết kế cho ngành năng lượng sạch là tốt nhất. Nhu cầu cao, hợp với xu hướng bảo vệ môi trường..." - ông Hải đề xuất.

Nói mãi chuyện cũ

Chuyện xin visa sáu tháng, một năm và thủ tục hành chính cũng được các chuyên gia Việt kiều tiếp tục "kêu". Nêu ví dụ của chính bản thân mình, tiến sĩ Nguyễn Quốc Vọng nói chỉ mỗi việc ký hợp đồng về làm việc với Viện Khoa học nông nghiệp VN mà ông phải mất đúng một năm thủ tục và hồ sơ giấy tờ phải qua đến bốn bộ. Sao cứ phải lặp lại mãi câu chuyện đã nói hơn một thập niên qua?

Từng chủ trì và tham gia rất nhiều hội nghị về thu hút chất xám từ Việt kiều, bà Tôn Nữ Thị Ninh - nguyên phó chủ nhiệm Ủy ban đối ngoại Quốc hội - nhận xét: "Những câu chuyện này đã nói bao nhiêu năm qua rồi, bây giờ phải xắn tay áo lên làm chứ không nói chính sách chung chung nữa".

Sẽ thực hiện chính sách kiều bào với tư duy mới Ông Nguyễn Thanh Sơn - quyền chủ nhiệm Ủy ban người VN ở nước ngoài - khẳng định chính sách nhất quán của VN luôn coi trọng tiềm năng, khả năng đóng góp của bà con kiều bào đang sinh sống, làm việc tại nhiều nước cho các lĩnh vực như phát triển kinh tế, khoa học - công nghệ, giáo dục - đào tạo... Ông Sơn cam kết thực hiện các chính sách đối với công tác kiều bào với tư duy đổi mới thật sự. Ủy ban người VN ở nước ngoài tiếp tục lắng nghe, tiếp nhận những phản ảnh, tâm tư, nguyện vọng của bà con kiều bào. Đó còn là cơ sở để kiến nghị, đề xuất xây dựng các chính sách phù hợp hơn, tạo điều kiện ngày càng thuận lợi hơn cho bà con quay về đầu tư hay làm ăn và sinh sống tại quê hương. Ông Nguyễn Thanh Sơn cũng ghi nhận những mặt tồn tại, những khó khăn mà một số anh chị em Việt kiều phản ảnh như thủ tục visa, một số thủ tục đầu tư… và "tiếp tục kiến nghị thay đổi, tháo gỡ những cản trở". Tuy nhiên, ông Sơn đánh giá các thủ tục xuất nhập cảnh dành cho kiều bào đã cải tiến rõ rệt, thông thoáng hơn trước rất nhiều. Riêng vấn đề quốc tịch, ông Sơn nói sẽ phối hợp các cơ quan liên quan giải quyết rốt ráo vấn đề này. Ông Sơn đặc biệt nhấn mạnh Chính phủ VN quyết tâm chống tham nhũng và nhũng nhiễu trong bộ máy các cơ quan công quyền. Còn ông Phan Thám - chủ nhiệm Ủy ban người VN ở nước ngoài TP.HCM - cho rằng thông tin hai chiều giữa kiều bào và trong nước chưa tốt. Theo ông, chuyên gia, trí thức kiều bào đông, giỏi nhưng trong nước cần lực lượng chuyên gia trí thức tham gia công việc gì, ở đâu vẫn chưa rõ. Ngoài ra, ông Thám cũng thẳng thắn: một số chính sách thu hút, tạo điều kiện làm việc, nhưng chính sách nhà đất… chậm được xây dựng và triển khai làm nản lòng nhiều người trông đợi.