Phóng to

Cựu đại tá công an Đinh Đình Phú, người dũng cảm tố cáo những tiêu cực trong cấp đất ở thị xã Đồ Sơn, Hải Phòng

TTCT - “Phiên tòa sơ thẩm xử vụ Đồ Sơn vừa kết thúc, người nhà các “quan tham” đi ôtô, về nhà mở tiệc ăn mừng... Còn tôi thì ngỡ ngàng và lo lắng vì có nhiều cuộc điện thoại gọi đến thóa mạ, xúc phạm, đe dọa”. Đó là lời tâm sự của ông Đinh Đình Phú, người công dân dũng cảm tố giác vụ tham nhũng đất của hàng loạt quan chức ở Đồ Sơn.

Người chống tiêu cực bị điều tra

Vốn là cựu đại tá an ninh vậy mà ông Phú (Đồ Sơn, Hải Phòng) cũng không tránh khỏi ít chông gai trong suốt quá trình tố giác.

Việc chia chác đất đai trắng trợn ở Đồ Sơn đã gặp phải sự phản ứng quyết liệt của nhiều người dân thị xã Đồ Sơn, trong đó có ông Phú. Trong khi ông lặn lội các nơi để gửi đơn tố cáo thì một số cá nhân ở Thị ủy Đồ Sơn tìm mọi cách tấn công lại ông.

Ban thường vụ thị ủy Đồ Sơn đã họp khẩn cấp để ra thông báo số 83 kết luận đơn thư tố cáo tiêu cực đất đai “nêu không đúng đắn” và ông Phú cố tình gây mất ổn định địa phương.

Phóng to

Khu đất đẹp nằm sát bờ biển Đồ Sơn bị chia chác cho người nhà của nhiều quan chức thị xã và TP Hải Phòng

Thường vụ thị ủy thống nhất lập một tổ công tác do ông Hoàng Đình Lập, trưởng Ban dân vận, phụ trách để “điều tra, làm sáng tỏ, xử lý nghiêm khắc những cán bộ, đảng viên, nhân dân có đơn thư tố cáo”. Câu “chó sủa mặc chó, người đi cứ đi” được lãnh đạo thị ủy sử dụng để nói về những người đi tố cáo tham nhũng như ông Đinh Đình Phú.

Ông Hoàng Gia Thảo - trưởng Ban tuyên giáo - còn ký văn bản số 18 qui kết những người tố cáo “lợi dụng dân chủ để nói xấu lãnh đạo, đảng bộ, chính quyền...”. Văn bản này được tổ chức in sao, gửi đến từng chi bộ, đảng bộ trực thuộc thị ủy để “quán triệt”, đồng thời phát trên Đài truyền thanh thị xã Đồ Sơn suốt một tuần lễ để “khủng bố” ông Phú.

Thị ủy Đồ Sơn còn chỉ đạo chi bộ nơi ông Phú sinh hoạt Đảng tìm cách khai trừ ông khỏi Đảng...

Cuối cùng, dù khó khăn nhưng ông Phú đã chiến thắng.

Và vụ đất đai tại Đồ Sơn bị lôi ra ánh sáng. Tuy nhiên, không phải ai cũng đạt được kết quả như ông. Chuyện của ông Nguyễn Hồng Chương, phó giám đốc Công ty cổ phần giày Đông Anh, là một ví dụ.

Luật pháp bảo vệ người tố cáo thế nào? Dự thảo nghị định hướng dẫn thi hành Luật phòng chống tham nhũng (do Thanh tra Chính phủ đang chủ trì soạn thảo) có một số qui định liên quan đến việc bảo vệ người tố cáo tham nhũng như sau: - Người bị tố cáo không được trực tiếp, gián tiếp hoặc lợi dụng ảnh hưởng của mình để thực hiện các hành vi đe dọa, trả thù, trù dập đối với người tố cáo, người thân của người tố cáo. Nhà nước nghiêm cấm hành vi đe dọa, hành vi trả thù, hành vi trù dập người tố cáo và người thân của người tố cáo (điều 48). - Người tố cáo có quyền yêu cầu cơ quan, tổ chức, đơn vị giải quyết tố cáo áp dụng các biện pháp cần thiết nhằm ngăn chặn hành vi xâm phạm hoặc đe dọa xâm phạm tới tính mạng, sức khỏe, tài sản, quyền và lợi ích hợp pháp của mình, của người thân (điều 49). - Cơ quan, tổ chức, cá nhân tiếp nhận tố cáo, giải quyết tố cáo có trách nhiệm giữ bí mật cho người tố cáo; không được tiết lộ họ tên, địa chỉ, bút tích của người tố cáo và các thông tin khác có hại cho người tố cáo; áp dụng các biện pháp nghiệp vụ cần thiết để đảm bảo bí mật cho người tố cáo khi hợp tác, cung cấp thông tin cho cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền (điều 50). - Trong trường hợp xét thấy người tố cáo, người thân của người tố cáo bị hoặc có thể bị trả thù, trù dập, người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị giải quyết tố cáo phải kịp thời áp dụng hoặc kiến nghị cơ quan, tổ chức, đơn vị có thẩm quyền áp dụng các biện pháp bảo vệ họ (điều 50).

Gánh chịu tai ương

Phóng to

Ông Nguyễn Hồng Chương (trái) và ông Đặng Văn Khôi tiếp xúc báo chí sau khi nhận quyết định “cấm cửa vào công ty”

Tháng 2-2006, Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an nhận được đơn tố giác tiêu cực, tham nhũng từ ông Nguyễn Hồng Chương, phó giám đốc Công ty cổ phần giày Đông Anh (Dafco) và ông Đặng Văn Khôi, kế toán trưởng công ty.

Từ lá đơn này, cơ quan điều tra đã xác minh và làm rõ những sai phạm nghiêm trọng trong hoạt động chỉ đạo, kinh doanh của công ty này với số tiền thất thoát 529,6 triệu đồng mà “tác giả” chính là ông Vũ Thế Lợi - giám đốc công ty. Số tiền này được “phân phát” cho các thành viên lãnh đạo công ty, trong đó có ông Chương.

Vì không muốn nhận số tiền bất chính này nên ông Chương đã chịu khó nắm chứng cứ và tố cáo với công an. Ngày 17-4-2006, cảnh sát điều tra kết luận: đơn tố giác tội phạm của ông Nguyễn Hồng Chương và ông Đặng Văn Khôi là đúng sự thật, một số cá nhân ở Dafco đã phạm tội tham ô tài sản. Bộ Công an đã chuyển đơn, tài liệu, vật chứng thu thập được yêu cầu Công an Hà Nội khởi tố vụ án, điều tra và giải quyết theo pháp luật.

Thế nhưng từ khi gửi đơn tới nay đã gần bảy tháng, vụ việc ông Chương tố giác vẫn không được cơ quan chức năng giải quyết (ngày 30-8, Văn phòng Chính phủ có công văn truyền đạt ý kiến Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng yêu cầu xử lý nghiêm minh vụ việc) khiến ông lâm vào cảnh khốn đốn.

Thoạt đầu, ông bị một số người trong công ty thuộc phe cánh của giám đốc xông vào phòng làm việc đe dọa hành hung. Sau đó ông bị chuyển sang làm công tác khác, thôi chức phó giám đốc phụ trách xuất nhập khẩu.

Những cán bộ nhân viên trong công ty dám đứng về phía ông Chương để chống tiêu cực cũng lần lượt bị trả đũa. Kế toán trưởng Đặng Văn Khôi nhiều lần bị đánh ngay tại phòng làm việc.

Ngày 21-9-2006, giám đốc Vũ Thế Lợi đề nghị HĐQT công ty miễn nhiệm chức vụ của ông Chương và ông Khôi, buộc ông Chương, ông Khôi cùng phó phòng tổ chức - hành chính Nguyễn Thọ Bảng phải “nghỉ chờ việc từ 22-9” và ra lệnh cho bảo vệ công ty “cấm cửa” ba người này. Ông Khôi còn bị buộc tội “không chấp hành lệnh của cấp trên, cung cấp thông tin, tiết lộ bí mật tài chính cho người khác khi chưa được sự đồng ý của HĐQT, giám đốc công ty”.

Tuy nhiên, trước phản ứng của công luận, Cảnh sát điều tra (Công an TP Hà Nội) cuối cùng đã khởi tố vụ án, khởi tố ba bị can tham ô tài sản tại Dafco, trong đó có giám đốc Vũ Thế Lợi.

Lập Cục cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng Theo tờ trình của bộ trưởng Bộ Công an vừa gửi Thủ tướng Chính phủ về dự án pháp lệnh sửa đổi, bổ sung pháp lệnh tổ chức điều tra hình sự năm 2004, bộ này đề xuất thành lập Cục Cảnh sát điều tra (CSĐT) tội phạm về tham nhũng. Đây là một cơ quan điều tra có nhiệm vụ phát hiện, điều tra tội phạm tham nhũng, chịu trách nhiệm chính về toàn bộ hoạt động điều tra tội phạm tham nhũng trên phạm vi toàn quốc. Cục CSĐT tội phạm về tham nhũng nằm trong Cơ quan CSĐT Bộ Công an. Đối với một số địa phương trọng điểm như Hà Nội, TP.HCM..., cơ quan CSĐT công an cấp tỉnh có thể lập thêm phòng CSĐT tội phạm về tham nhũng. Theo dự kiến của Tổng cục Cảnh sát, Cục CSĐT tội phạm về tham nhũng gồm bảy phòng: tham mưu; điều tra án tham nhũng trong doanh nghiệp; điều tra án tham nhũng trong cơ quan quản lý nhà nước; điều tra án tham nhũng trong các chương trình, dự án trọng điểm; và ba phòng hướng dẫn, điều tra án tham nhũng khu vực phía Bắc, miền Trung - Tây nguyên và phía Nam với tổng quân số khoảng 200 người.

Ánh sáng cuối đường hầm

Sáu năm về trước, cô giáo Hằng chính là người đã đứng ra tố cáo tiêu cực trong công tác quản lý, đào tạo và tuyển sinh tại Trường THPT Lê Quý Đôn (TP.HCM) - nơi cô đã gắn bó suốt 17 năm. Cô đưa chúng tôi xem tài liệu, đơn thư cô viết lúc ấy: “... đề nghị thanh tra số học sinh không đủ điểm vào hệ B mà được học trong trường hai năm 1998-2000. Đâu là các trường hợp tiêu cực?...”; “... học sinh điểm hệ B nhưng lại vào học lớp hệ A, đúng không?...”; “... nhiều học sinh chuyển lớp phải mất tiền...?”... Cô bảo: “Lúc ấy, chưa có từ “chạy trường” nhưng các hiện tượng tôi phản ảnh ngày đó chính là “chạy trường” mà bây giờ mới được phanh phui”.

Cô Hằng kể rằng khi cô lên tiếng phản ứng các hiện tượng trên thì lập tức bị lãnh đạo trường cô lập và trù dập đủ mọi cách. Quá uất ức cô làm đơn gửi lãnh đạo Sở GD-ĐT TP.HCM. Thế nhưng sở yêu cầu hiệu trưởng tổ chức kiểm điểm ngược lại cô.

Tháng 1-1999, nhà trường kỷ luật cô Hằng vì “ý thức tổ chức kỷ luật kém...”. Cô khiếu nại lên Sở GD-ĐT thì được trả lời: “Không công nhận khiếu nại”. Cô bị cắt làm chủ nhiệm lớp để xuống làm... nhân viên thư viện. Lương giảm, các khoản thu nhập khác cũng bị cắt, cô rơi vào hoàn cảnh vô cùng khốn khó. Sau một năm làm nhân viên thư viện, cô bị thuyên chuyển về Sở GD-ĐT... ngồi chơi xơi nước. Ngày khai giảng, cô đến trường dự thì “được” đích thân hiệu trưởng Trần Thanh Vân mời ra khỏi trường, thậm chí còn yêu cầu công an đến can thiệp buộc cô phải ra về...

Tháng 8-2006, đường dây “chạy trường” tại Trường THPT Lê Quý Đôn bị lộ, cô Nguyễn Thanh Hằng là một trong những giáo viên đầu tiên gặp các cơ quan chức năng để cung cấp nhiều thông tin, chứng cứ quan trọng.

Bị cách chức, khai trừ Đảng...

Phóng to

Từ tố cáo dũng cảm của ông Trần Ngọc Thắng, các bị cáo trong vụ án buôn lậu xăng dầu qua biên giới (giai đoạn 1) phải ra trước vành móng ngựa, từ đây bắt đầu giai đoạn 2 điều tra tham nhũng của các cán bộ tại Công ty xăng dầu Hàng Không

Vụ án buôn lậu, cố ý làm trái... tại Công ty Xăng dầu hàng không hiện đã được chuyển sang viện kiểm sát để truy tố các đối tượng phạm tội. Trong đó có cả nguyên giám đốc Trần Minh cùng nhiều cán bộ có chức quyền. Để có thể đưa ra ánh sáng đường dây tham nhũng qui mô chưa từng thấy này, người ta sẽ phải nhớ đến ông Trần Ngọc Thắng, lúc đó là phó giám đốc - bí thư chi bộ Xí nghiệp Xăng dầu hàng không miền Nam thuộc Công ty Xăng dầu hàng không.

Tháng 10-1998, dự án cải tạo, sửa chữa hai đoạn lề đường (K1-K3) kho cảng Nhà Bè (TP.HCM) thuộc Xí nghiệp Xăng dầu hàng không miền Nam bị một bảo vệ cơ quan là anh Tô Hồng Quân phản ảnh có “mùi” tiêu cực, do công trình được chỉ định thầu mà không qua đấu thầu theo qui định. Anh Quân lập tức bị sa thải.

Ông Thắng đứng ra bảo vệ anh Quân thì bị qui tội “tiếp tay quần chúng tố cáo sai sự thật” và bị cách chức bí thư chi bộ, phó giám đốc xí nghiệp. Ông Thắng tố cáo sự việc đến các cơ quan chức năng, không chỉ dự án cải tạo lề đường mà hàng loạt dấu hiệu tiêu cực khác, liên quan đến giám đốc Trần Minh: nhập xăng dầu về Ghềnh Rái (Bà Rịa - Vũng Tàu) qua chuyển tải mà không tổ chức đấu thầu; nhập lậu xăng dầu... Vụ lề đường sau đó được xác định có tiêu cực nhưng cơ quan chức năng chỉ đề nghị “xử lý hành chính, nộp lại tiền khắc phục hậu quả”, còn các vụ khác “chưa phát hiện được vi phạm gì”.

Thế là ông Thắng phải trả giá: bị sa thải và bị khai trừ Đảng.

Oan ức tột cùng, ông Thắng tiếp tục thu thập chứng cứ về “đường dây buôn lậu xăng dầu” gửi đến tướng Nguyễn Việt Thành, phó tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát (phía Nam). Cùng lúc đó, cũng từ tố cáo của ông Thắng, Thanh tra Chính phủ đã lập đoàn thanh tra vào cuộc... Ông Thắng trở thành tác nhân phối hợp hai lực lượng công an và thanh tra để làm rõ những sai phạm tại Công ty Xăng dầu hàng không.

“Khó có thể nói hết những khó khăn lúc đó, tôi liên tục bị điện thoại hăm dọa. Dụ dỗ, mua chuộc bằng tiền, vàng không xong thì chúng quay sang dọa dùng xã hội đen thanh toán...” - ông Thắng kể lại. Thế nhưng cuộc chiến chống tiêu cực của ông Thắng cuối cùng cũng chiến thắng. Vụ án tham nhũng lớn nhất trong ngành xăng dầu được khởi tố điều tra, bản thân ông Thắng đã được Ủy ban Kiểm tra trung ương ra quyết định “khôi phục đảng tịch”.

Tháng 2-2006, ông Thắng được nhận trở lại làm việc tại Công ty Xăng dầu hàng không. Nhìn lại hành trình đấu tranh chống tiêu cực tham nhũng của mình, ông Thắng nói: “Nếu không có niềm tin, không có chỗ dựa gia đình cũng như dư luận báo chí và những điều tra viên thầm lặng thì khó mà thành công được trong cuộc chiến này”.

Một số vụ tố cáo tiêu cực, tham nhũng - Vụ công trình đường liên cảng A5 (TP.HCM): nhóm công nhân tố cáo tiêu cực trong công trình này đã bị sa thải, phải tứ tán khắp nơi, bị đe dọa và lâm vào hoàn cảnh hết sức khó khăn. Ông Lê Thanh Hải (bí thư Thành ủy TP.HCM) lúc đó là chủ tịch UBND TP.HCM đã yêu cầu Sở Lao động - thương binh & xã hội phải giải quyết các chính sách lao động cho họ. - Vụ tiêu cực tại Thảo cầm viên Sài Gòn: kế toán Đặng Vũ Thắng đứng ra tố cáo tiêu cực đã bị chính những người tiêu cực thuê côn đồ chém chết. Vụ việc đã được khởi tố điều tra, những kẻ phạm tội đã bị đưa ra xét xử nhưng anh Thắng đã không sống lại được. - Vụ buôn lậu tại Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu y tế TP.HCM (Yteco): nhân viên giao nhận Lê Văn Hùng và Huỳnh Thế Phương là hai trong bốn người tích cực đứng ra tố cáo vụ việc. Từ đó, cơ quan công an lần lượt đưa những người phạm tội ra ánh sáng nhưng hai anh đã phải rời khỏi công ty. - Ông Nguyễn Chí Hoàng, nguyên kế toán Bệnh viện Đa khoa Đức Phổ (Quảng Ngãi), phát hiện thủ kho và các y, bác sĩ lập bệnh án giả, sửa phiếu thuốc để lấy sữa và thuốc kháng sinh của bệnh nhân... Một lượng lớn thuốc kháng sinh và sữa bị thất thoát. Nhiều tiêu cực khác cũng bị ông phát giác như bao che cho người dùng lộn thuốc gây chết bệnh nhân, cán bộ lãnh đạo chở vật liệu sửa chữa bệnh viện về xây nhà... Thế nhưng thay vì được biểu dương khen thưởng, ông đã bị cho thôi việc. Ông Hoàng kiên trì khiếu nại, kêu oan suốt 19 năm và mới đây đã được minh oan, được truy lĩnh hơn 195 triệu đồng gồm tiền lương và trợ cấp thôi việc.