Phóng to

Ban nhạc với những dụng cụ nhà nghèo trong ngày khai mạc triển lãm “Chất Nga bần hàn” - Ảnh: bednoe.ru

Những thanh sắt cong queo, một khúc gỗ mục, một mẩu nhựa cây, vài nắm đất sét khô nứt nẻ, dăm mẩu than óng ánh, một chiếc giường hỏng mất chân, những tờ giấy báo cũ đã ố vàng, những cục xà phòng giặt hôi xì, cả ngàn vỏ bao thuốc lá, một cái ghế đẩu cũ vẹo vọ... và thậm chí cả một khúc giò mỡ của Nga nữa... đó là tất cả những gì được gọi là chất Nga bần hàn, nghèo khổ. Và đó cũng là tất cả chất liệu làm nên các sáng tác độc đáo góp mặt trong buổi triển lãm này.

Nơi trưng bày tác phẩm cũng không kém phần độc đáo: nhà ga của thành phố Perm, một ga đường thủy cũ, lần cuối cùng đón khách đi tàu là vào năm 2002. Gần đây, người ta mới cho sửa sang lại ga này. Và bây giờ, nhà ga biến thành một địa điểm văn hóa đặc biệt.

Xung quanh tòa nhà người ta cho dựng những cọc gỗ cao, trên đó có một con chim hai đầu làm bằng những thanh củi sứt sẹo, kỳ quặc. Đó là tác phẩm của tác giả Nikolai Politsky mang tên Những không gian đế chế. Tham gia trưng bày các tác phẩm tại cuộc triển lãm có 36 nghệ sĩ, trong đó có nhiều tên tuổi lớn của nền nghệ thuật Nga như Aleksandr Brodsky, Aleksei Kallima, Vladimir Arkhipov, Iury Shabelnikov, Olga và Aleksandr Phlorensky, Valery Koshliakov, Dmitry Gutov...

Ý tưởng đầu tiên về dự án “Chất Nga bần hàn” thuộc về nghệ sĩ - nhà hoạt động văn hóa nổi tiếng Marat Gelman, giám đốc Trung tâm Nghệ thuật Nga hiện đại. Ông cho biết sở dĩ buổi ra mắt dự án diễn ra tại Perm là vì ý tưởng về chất liệu đơn giản, mộc mạc của hồn Nga đến với ông sau chuyến tham quan Bảo tàng Nghệ thuật Perm - nơi trưng bày bộ sưu tập tượng gỗ với cách thể hiện vô cùng giản dị mà hiệu quả.

Những người chủ trương dự án cho rằng “Chất Nga bần hàn” là một phương cách tồn tại của nghệ thuật Nga, một thứ nghệ thuật chân chính có chiều sâu, mang trong mình cuộc đối thoại với lịch sử. Dù còn nhiều ý kiến khen chê nhưng không thể phủ nhận đây là một tìm tòi, thể nghiệm mới của các nghệ sĩ Nga, đồng thời cũng hoàn toàn nghiêm túc thể hiện ý thức trách nhiệm của nghệ sĩ với nền nghệ thuật đương đại nước nhà. Trái ngược với cái tên của mình, triển lãm lại đem đến cho người xem cảm xúc về sự giàu có: sự giàu có về chất liệu sáng tác, trí tưởng tượng phong phú và nguồn cảm hứng bất tận của các nghệ sĩ.

Sau khi kết thúc triển lãm tại Perm, các hiện vật sẽ được chuyển tới trưng bày tại Matxcơva, Saint Petersburg (Nga), New York (Mỹ) và cả Milan (Ý), nơi cũng đã và đang giới thiệu một nền nghệ thuật “bần hàn” (arte povera) của riêng mình.