Phóng to

Cháo ấu tẩu

Theo y học: ấu tẩu có vị cay tê, tính nóng, tác dụng chữa bệnh rất tốt. Từ lâu người Mông đã dùng củ ấu tẩu ngâm xoa bóp chân khi đau nhức hoặc chữa cảm gió rất hiệu quả. Bát cháo ấu tẩu ban đầu chỉ được biết đến như món cháo giải cảm của đồng bào dân tộc Mông. Sau này, người dân Hà Giang thêm một số gia vị, phụ gia khác, nấu thành món cháo "đặc sản" của xứ sở mờ sương, ăn ngon miệng lạ lùng. Thành phố Tuyên Quang này chỉ có mấy gia đình mang “công nghệ” đó về mở quán nên khách khá đông.

Bản chất ấu tẩu rất độc, muốn giảm bớt độc tính phải có bí quyết. Củ ấu tẩu khi được nấu thành cháo phải trải qua những công đoạn rất khắt khe. Nếu không ninh kỹ, khi ăn chất độc của ấu tẩu sẽ gây chết người. Cho nên người ta phải ngâm kỹ ấu tẩu trong nước vo gạo một đêm, rửa sạch rồi đem ninh cho tới khi mềm, bở tơi thành thứ bột đặc sền sệt. Bột củ ấu tẩu được nấu lẫn gạo và nước dùng ninh từ chân giò lợn. Chọn gạo tẻ, nếp cái trồng trên nương của đồng bào dân tộc, chân giò của lợn cắp nách (lợn cọc, nuôi lâu không lớn, chỉ khoảng mươi, mười lăm cân một con), ninh trong 4-5 tiếng... Qua một số công đoạn công phu mới có được bát cháo ấu tẩu hoàn hảo. Cuối cùng đập một trứng gà, cho thêm ớt, tiêu, hành, rau mùi và tía tô để tăng thêm tác dụng giải cảm của bát cháo. Sở dĩ cháo ấu tẩu đặc biệt bởi có tác dụng giãn gân cốt, giảm đau cơ, nhức xương, xua tan mệt mỏi của người đi đường xa, thậm chí chữa cả u nhọt.

Bà chủ quán vừa dọn ra lần lượt một đĩa rau tía tô, một đĩa ớt, chanh, một bát nước màu giống xì dầu (nước tương). Tôi nếm thử. Eo ôi! Nước gì mà đắng thế không biết? Vậy ăn thế nào được đây? Tôi nhìn quanh sang các bàn bên xem người ta ăn như thế nào. Rồi một đĩa ấu tẩu được cắt thành lát có màu nâu được bà chủ quán tiếp tục dọn ra. Cuối cùng là tô cháo ấu tẩu mà mọi người mong đợi. Cháo có màu nâu nâu. Tô cháo của chúng tôi đặc biệt hơn là ấu tẩu nấu với thịt chim bồ câu.

Ngồi ngắm tô cháo và bát nước ấu tẩu tôi lại nhớ bánh canh hai tô quê mình. Chắc nhiều người nơi khác đến cũng ngơ ngác như mình vậy. Tôi hỏi bà chủ quán cách dùng. Bà cười cười bảo cứ ăn tự do, có thể cho bát nước ấu tẩu vào tô cháo hoặc để uống riêng cũng được. Tôi chọn giải pháp hai. Thấy bảo nước này bổ lắm, tôi liều nhắm mắt uống một hơi dài hết luôn cả bát nước ấu tẩu chẳng còn biết vị đắng cay là gì.

Tiết trời lành lạnh cùng ánh trăng khuya thành Tuyên khiến cho muỗng cháo nóng có thịt bồ câu đã ngọt lại càng thêm ngọt lịm. Cái vị nhẫn nhẫn của ấu tẩu, cay cay của tiêu, thơm thơm của hành, của tía tô đã đưa tôi lạc vào miền cảm xúc thật khó tả. Cho đến tận bây giờ nhớ lại, tôi vẫn không thể nào quên bát cháo ấu tẩu ở thành Tuyên.

Phóng toÁo Trắng

Mời bạn đọc đón mua để thưởng thức được toàn bộ nội dung của ấn phẩm này.