Thời sự & suy nghĩ:

Cần quy tắc sử dụng chuẩn mực tiếng Việt

TT - Trong quá trình phát triển hầu như ngôn ngữ nào cũng vay mượn từ những ngôn ngữ khác. Đó là một quy luật tất yếu. Nhưng vay mượn quá đáng đâm ra sính ngoại.

>> Tiếng Việt đâu rồi?>> “MyHa xin chào các bạn”>> “Tiếng Việt đâu rồi?”: Báo chí nên xem lại mình

Hiện tượng sính ngoại về lời nói xuất hiện từ lâu rồi, có điều nó chưa ồ ạt, ầm ĩ và bát nháo như ngày nay. Xưa kia để thể hiện “trình độ”, “đẳng cấp”, người ta có xu hướng nói chữ, phải là thứ chữ Nho, thứ chữ “thánh hiền” mới cao sang. Còn “nôm na là cha mách qué!”. Thời Pháp thì thi nhau nói tiếng Tây, xưng hô với nhau thì xổ ra moa, toa, lúy, en, méc xì, bông giua, ô voa!... (tôi, anh, nó, cô ấy, cảm ơn, chào, tạm biệt).

Thời tiếng Nga hưng thịnh ở VN thì kharasô, spaxíbô... (tốt, cảm ơn). Ngày nay khuynh hướng dùng tiếng nước ngoài để làm sang trí tuệ càng phát triển thì tiếng Việt dùng kèm tiếng Anh loạn xạ, tạp pí lù càng có đất nở rộ như nhiều bạn bày tỏ bức xúc và lo lắng.

Đánh vào tâm lý chuộng ngoại, phục ngoại, người ta dùng tiếng Anh bừa bãi còn để kiếm lời. Xin chỉ nêu một ví dụ: không ít những công ty đầu tư nhà đất 100% vốn trong nước nhưng lại dùng tên nước ngoài. Đơn giản vì ở đây lời lãi có thể tới cả trăm tỉ đồng. Như vậy sẽ đánh lừa được nhiều khách hàng tưởng là có liên kết với nước ngoài.

Ở những nước khác cũng có tâm lý chuộng ngoại trong ngôn từ. Để giữ gìn tiếng mẹ đẻ, thường có sự can thiệp của nhà nước. Pháp là quốc gia mà người dân rất dị ứng với những ai nói thứ tiếng Pháp không chuẩn mực. Ấy thế nhưng khuynh hướng dùng tiếng Anh chêm vào tiếng Pháp vẫn gia tăng. Điều này buộc nhà cầm quyền Pháp phải can thiệp: thập niên 1990, ở Pháp đã ra đạo luật cấm dùng tiếng Anh trong tiếng Pháp.

Ở Việt Nam, cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng rất quan tâm và luôn luôn kêu gọi giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt.

Thực tế cho thấy chỉ kêu gọi mà không có biện pháp hành chính kiên quyết và đủ mạnh từ phía Nhà nước ngăn chặn những cách dùng xô bồ, lai căng làm hủy hoại tiếng Việt thì không đủ.

Mong các vị lãnh đạo cao nhất của Nhà nước hãy cho phép người dân được công khai phê phán và nêu danh tính những cá nhân, tổ chức nhà nước và tư nhân dùng tiếng Việt bừa bãi. Nhà nước hãy xây dựng bộ quy tắc sử dụng chuẩn mực tiếng Việt như một tiêu chí đánh giá (tiếp nhận, đề bạt, khen thưởng và kỷ luật) cán bộ.

NGUYỄN ĐỨC DÂN

...............................

Ý kiến bạn đọc:

Cần nhiều tiện ích sửa lỗi tiếng Việt cho người việt

TTO - Tại sao không có những hoạt động giúp sửa lỗi tiếng Việt cho người Việt là ý kiến hay của bạn đọc TTO. 

*Tôi hoàn toàn tán thành ý kiến của các bài báo và xin có một ý kiến thêm là hiện nay việc gọi tên các chữ cái của tiếng Việt rất tùy tiện, chẳng theo một cách gọi thống nhất nào cả. Người thì đọc theo cách gọi của tiếng Pháp, người theo tiếng Anh, người lại theo kiểu đọc của các lớp bình dân học vụ thời thanh toán nạn mù chữ ngày xưa.

Vì vậy khi nghe cách đọc tên các chữ cái trên các chương trình quảng cáo trên tivi, tôi không khỏi chạnh lòng, cứ như tiếng Việt mình quá nghèo nàn không đủ từ để gọi tên cho mấy chục chữ cái của tiếng Việt.

LE CHUNG

*Không chỉ có các điểm bán hàng, các khu du lịch, các thông điệp ngoài đường phố lạm dụng tiếng nước ngoài, mà các ca sĩ, diễn viên trẻ hiện nay cũng đặt tên theo tiếng nước ngoài.

Mỗi lần xem chương trình giới thiệu tên ca sĩ - diễn viên Yuong Uno, Akira, Midu...tôi cứ ngỡ đó là ca sĩ người ngoại quốc nhưng không phải. Chẳng lẽ những cái tên bằng tiếng Việt đã hết, không còn để các ca sĩ - diễn viên đặt cho mình?

NGUYỄN ANH THƯ

*Nhân dịp nói về sử tiếng nước ngoài tràn lan, tôi cũng thấy cần khuyến khích sử dụng tiếng Việt trong giao tiếp nói và viết. Ở các nước nói tiếng Anh, các gia đình thường có từ điển tiếng Anh, dù họ là đất nước nói tiếng Anh. Các nước cũng phát triển rất mạnh các hoạt động hướng dẫn viết, sửa lỗ tiếng Anh cho người nói tiếng Anh.

Trên mạng thông tin toàn cầu, có rất nhiều giới thiệu dịch vụ nhận xét và hướng dẫn sửa lỗi tiếng Anh. Trong trường đại học, có cả trung tâm ngôn ngữ dành cho sinh viên nước ngoài và sinh viên bản điạ học và họ có dịch vụ sửa lỗi tiếng Anh miễn phí.

Còn tiếng Việt ở Việt Nam thì không thấy có các hoạt động này. Học hết phổ thông, học sinh thực sự rời bỏ việc trau giồi tiếng mẹ đẻ. Môn học Tiếng Việt thực hành ở các trường đại học lặp lại kiến thức ngữ pháp, chính tả của phổ thông, mà chưa đủ rèn kĩ năng viết báo cáo khoa học, văn bản khoa học cho sinh viên, các nhà quản lí, nhà hoạt động xã hội, kĩ sư tương lai.

Các thông tin về hướng dẫn sử dụng tiếng Việt có rất ít trên mạng. Một vài trang về ngôn ngữ đưa thông tin chuyên sâu về nghiên cứu tiếng Việt, mà chưa phải là hướng dẫn sử dụng. Chúng ta thiếu mảng hướng dẫn sử dụng tiếng Việt cho người Việt. Tiếng Việt là tiếng mẹ đẻ, mọi người cần có thông tin để học hỏi mọi lúc, mọi nơi, không cần phải trả tiền và đến trường học.

TRAN MINH HAI

* Nói nhiều từ lai quá hóa ra quen đúng là thật nguy hiểm  - như những tác giả trước đã có đề cập về việc Tiếng Việt sẽ trở thành tử ngữ sau khoảng 50 năm nữa. Bản thân tôi cũng đã nghe quá nhiều bạn trẻ gọi tuổi mới lớn là tuổi teen, xinh xắn thì gọi là kute (chưa kể là sai tiếng Anh vì tiếng Anh là cute mới đúng) thành ra rất nhiều chữ tạp lai... làm tôi cũng bị nhiễm và hình như đã thành thói quen rồi!

Nếu không có cách giải quyết thì chắc cũng chỉ 20 năm sau thì những từ như tuổi mới lớn chỉ có nằm trong từ điển hoặc nhà ngôn ngữ học mới dùng thì quả là thật xót xa!

HOÀNG HUY