Phóng to

Anh Văn nấu bếp tại nhà hàng Trung Hoa - Ảnh: N.TẬP

TT - Giữa 30 triệu người Peru, chỉ có bốn trái tim Việt. Họ chọn Peru làm nhà, nhưng trái tim vẫn luôn hướng về quê hương...

Bốn người là bốn cảnh đời khác biệt. Người theo chồng về dinh, kẻ lang bạt tha phương kiếm sống để rồi gặp nhau tại đất nước Nam Mỹ xa xôi bên kia bờ Thái Bình Dương.

Con em là người Việt

Bí thư thứ nhất Đại sứ quán VN tại Chile Nguyễn Đại Bản đưa tôi địa chỉ của Văn với lời nhắn: “Văn đi làm về trễ lắm, muốn gặp nó thì đến nhà sau 10g tối”. Người lái taxi cầm địa chỉ, phải hỏi đến mấy lần mới tìm được phòng trọ của Văn. Mãi đến hơn 12g khuya Văn mới về đến nhà, mặt phờ phạc hẳn: “Hôm nay khách đông quá! Làm cả ngày mà không kịp ngơi tay để ăn”.

Văn là đầu bếp của một nhà hàng Trung Hoa, làm việc từ 11g30 trưa cho đến 12g khuya. Đều đặn như thế, bảy ngày/tuần, 30 ngày/tháng. Peru đang mùa đông (vì nằm ở Nam bán cầu), đứng ngoài đường đã lạnh co ro, vào nhà Văn còn... lạnh hơn vì không có máy điều hòa, cô vợ người Peru và con gái mặc áo lạnh to sụ. Văn ôm con gái vào lòng: “Con em tên Dung Minh, anh có thấy nó giống người VN không?”. Rồi không đợi tôi trả lời, Văn tự nói với vẻ sung sướng, đầy tự hào: “Cha nó là người Việt thì con cũng phải là người Việt chứ”. Gặp đồng hương, bao nhiêu tâm sự về nỗi nhọc nhằn mưu sinh nơi xứ lạ được dịp trào ra...

Quê ở huyện Cẩm Xuyên (Hà Tĩnh), bố đi đánh cá không đủ ăn, nghe lời rủ rê, cả nhà chạy vạy vay 3.000 USD nộp cho công ty môi giới xuất khẩu lao động để làm việc cho một tàu đánh cá Đài Loan. Quần quật làm việc trên biển mười mấy giờ một ngày, cả năm trời không đặt chân xuống đất liền mà lương chỉ hơn 200 USD/tháng. Đến khi tàu ghé Peru, Văn ở lại đây.

Mong ngày về

Gần hai tháng lang thang ở Peru kỳ thú, được tận mắt chứng kiến nhiều cảnh hay, vật lạ, nhưng chính những giờ phút chuyện trò bằng tiếng Việt với những người đồng hương này đã để lại trong tôi nhiều cung bậc cảm xúc nhất.

Chỉ có mấy bộ đồ và vài trăm USD trong túi, một chữ Tây Ban Nha bẻ đôi cũng không biết, lại ở lậu, Văn sống chui nhủi, lê la khắp nơi để xin việc, thậm chí cả đánh nhau vì tranh giành chỗ làm... Cũng may, khi đồng tiền cuối cùng tiêu hết, Văn được nhận vào rửa chén cho một nhà hàng Trung Hoa. Một ngày làm mười mấy giờ, tối xếp ghế, ngủ ngay tại nhà hàng, chỉ được nuôi cơm, không lương.

Vừa làm Văn vừa học lóm nghề nấu bếp, bên cạnh việc tự học tiếng Hoa, tiếng Tây Ban Nha. Sau năm năm ở Peru, Văn đã trở thành bếp chính một nhà hàng Trung Hoa, nói thông thạo cả hai thứ tiếng Hoa và Tây Ban Nha. Tuy thế, thu nhập của anh cũng chỉ vừa đủ chi tiêu cho gia đình nhỏ cùng vợ và con gái. Chưa kể, Lima khá nguy hiểm, ở Peru năm năm mà anh đã bị kê súng vào đầu trấn hết tiền bạc, điện thoại không dưới... bốn lần.

Nói về gia đình, Văn rơm rớm nước mắt: “Năm năm xa quê nhà, đám cưới chỉ có mấy bác bên đại sứ quán thay mặt bố mẹ. Bây giờ chỉ mong gửi bé Dung Minh về VN cho nó học, hai vợ chồng ráng cày kiếm chút vốn rồi về sau. Nhưng vé máy bay từ Peru về VN cũng hơn 2.500 USD, chẳng biết đào đâu ra cho đủ”. Tháng ba vừa rồi, Văn có gửi về VN cho bố 150 USD. Ông bố già vẫn còn đánh cá thuê, lên xe đò chạy suốt đêm từ Hà Tĩnh ra Hà Nội rồi sáng hôm sau lại quày quả trở về sớm. Cầm 150 USD con gửi trong tay, ông nhỏ nhẻ nhờ chị Dao (người mang tiền về hộ): “Cô đổi ra tiền Việt giùm để tôi đi xe đò về”. Món nợ mượn để đi xuất khẩu lao động giờ vẫn chưa trả hết...

Tình đồng hương

Phóng to

Chị Dao hạnh phúc bên chồng con nhưng vẫn không nguôi nhớ về VN - Ảnh: N.TẬP

Bốn người Việt ở Peru - chị Dao, chị Nhung, chị Hậu và Văn - mỗi người ở một nơi nhưng có chuyện gì cũng tíu tít gọi điện thoại cho nhau. Còn nhớ ngày đầu đến Peru, gọi điện hỏi thăm chị Dao, chưa kịp giới thiệu gì thì chị đã nói: “Nhà báo VN mới sang phải không, Văn kể chị nghe hết rồi. Sắp xếp công việc rồi lên chị chơi nhé”.

Chị Dao là du học sinh tại Nga, cưới chồng người Peru nên theo chàng về dinh. Hai vợ chồng hiện mở một tiệm ăn nho nhỏ tại Juliaca - một thành phố hẻo lánh ở độ cao 3.800m so với mực nước biển. Khi tôi đến chơi, anh chồng người Peru nhất quyết mời đi uống bia. Nắp chai bia vừa bật, bọt trào ào ra ngoài, anh chồng mừng ra mặt, nhanh tay hớt lấy lớp bọt và... bỏ vào túi, miệng không ngừng xuýt xoa: “Ô, tiền, tiền! May mắn quá”.

Thì ra đối với người Peru, bọt bia trào ra khi vừa khui chính là tiền, là sự may mắn. Bọt trào càng nhiều là càng may mắn, tình bạn càng thắm thiết. (Biết vậy tôi đã lén lắc mấy chai bia đó vài lần trước khi anh chồng khui. Bảo đảm tình bạn sẽ lênh láng). Rồi anh chỉ vào cái nón lá và mấy bức tranh Đông Hồ treo trên tường, nói giọng ngọng nghịu: “VN đấy, đẹp không?”.

Tôi tìm được chị Dao, Văn, chị Nhung thông qua Đại sứ quán VN bên... Chile. Vậy nên suốt những ngày rong ruổi tại Peru, tôi mới thấm thía hết hai chữ đồng hương. Chị Dao, anh Văn bỏ cả công việc để dẫn tôi đi mọi ngóc ngách tìm hiểu thực tế. Chồng chị Dao là giảng viên đại học, chị Dao cũng từng lấy bằng đỏ tại Nga nên kiến thức khá sâu rộng. Nhờ vậy mà tôi có thể thâm nhập thật sâu vào cuộc sống người Peru. Thậm chí chị Dao còn tháp tùng tôi qua tỉnh khác cách đó 400km để gửi gắm tôi cho gia đình chồng.

Văn thì vài ngày lại hỏi han từ những điều nhỏ nhặt nhất: ăn, ngủ có được không, thậm chí còn hỏi tôi có thiếu tiền không thì Văn cho mượn (dù Văn hãy còn trong hoàn cảnh “chạy gạo từng bữa”). Mấy anh bên đại sứ quán ở tận Chile nhưng vẫn email, gọi điện liên tục... Vì thế, làm sao tôi quên được vẻ mặt đầy nghi ngờ của dân balô tứ xứ: “Mày nói dối, nếu không phải là bà con, bạn bè thân thiết làm sao có thể giúp nhau tận tình đến vậy?”. Lúc đó, tôi đã trả lời không giấu vẻ tự hào: “Người VN là như thế đấy. Ở bất cứ nơi đâu cũng coi nhau như anh em một nhà”.