Theo ông, muốn dạy tốt, các giáo viên “phải phấn đấu biết mười dạy một”, “khi người thầy không thể có tiềm lực ấy thì không thể dạy hay và hấp dẫn được. Chỉ có thể đổi mới phương pháp giảng dạy trên cơ sở người thầy có tiềm lực mạnh”. Có thể nói, rất nhiều giáo viên đứng lớp dạy môn văn ở trường phổ thông hiện nay chưa đạt yêu cầu về chất lượng, chính vì chưa đạt được điều kiện tối thiểu đó.

Không nói đâu xa, chúng ta cứ thử khảo sát một vài lớp sinh viên khoa ngữ văn (ở các trường đại học hay cao đẳng sư phạm) mà coi. Có thể nói, có tới quá nửa số học viên nghe thầy giảng mà cứ “lơ ngơ như bò đội nón”. Kiến thức đụng đến đâu họ cũng đều mở to mắt ngạc nhiên, không hiểu. Có một lỗ hổng mênh mông về văn hóa đọc trong đầu HS. Suốt những năm ngồi trên ghế phổ thông, HS đọc không đáng là bao. Cũng phải thông cảm thôi vì HS còn thời gian đâu khi phải ngốn một “núi” kiến thức.

Bài vở tầng tầng lớp lớp. Mà đâu chỉ có một môn, toán, lý, hóa, văn, tiếng Việt, ngoại ngữ... môn nào cũng nặng. Nhưng một sinh viên ngữ văn thì phải hơn “người thường” chứ? Không! Lên lớp họ cũng chỉ hí húi chép và khi thi họ lại hí húi “gà” bài cho nhau. Đào tạo theo kiểu “hàng chợ” như thế thì sản phẩm cho ra lò cũng mang phẩm chất hàng chợ là cái chắc.

Mặt khác, khối lượng kiến thức, có thể nhiều hay ít, làm sao được chuyển tải cho người học là cả một nghệ thuật. Điều này phụ thuộc vào phương pháp của người dạy. Phương pháp ở đâu ra? Hiển nhiên nó không ở trên trời rơi xuống. Nó là sự học hỏi, tích lũy và trau dồi không ngừng nghỉ. Muốn thế, người thầy phải có lòng yêu và sự say mê nghề nghiệp. Chính sự say mê, tâm huyết đó (chứ không phải điều gì cao xa, to tát) giúp mỗi người chúng ta có được sáng kiến, thậm chí cả tài năng trong mọi lĩnh vực.

Có như vậy thì học trò mới có điều kiện “học một biết mười”. Qua lời thầy, họ được trang bị các kỹ năng tổng hợp, khái quát và phương thức tư duy đúng đắn để xử lý một loạt những tình huống tương tự. Bằng phương pháp tốt, một HS sáng dạ sẽ chẳng tốn bao nhiêu thời gian để tự suy luận và mày mò ra những kiến thức khác trên con đường học hỏi tìm ra chân lý. Biết mười dạy một và học một biết mười, đó là hai mặt biện chứng của vấn đề dạy - học hôm nay.