Biến âm

BÚT BI

TT - Biến âm là một hiện tượng độc đáo trong ngôn ngữ. Ví dụ từ “nguôi ngoai” ngày nay vẫn dùng, theo các nhà ngôn ngữ học, tiếng Việt cổ gọi là “nguôi hoai”. Trong đó “hoai” có nghĩa là phai nhạt, theo thời gian nó biến thành “ngoai”.

- Xin chào nhà ngôn ngữ học, vậy tui đố ông 100 năm sau từ “tết” sẽ biến âm thành gì?

- Ừm, ông đố khó trả lời quá. Nhưng ông có biết được không?

- Dễ ợt.

- Phải thuyết phục nghen!

- Đương nhiên. Này nhé, cứ vào khoảng vài tuần trước tết, mang chiếc xe đi rửa, ngày thường 20 ngàn đồng/chiếc thì gần tết người ta hét 25 ngàn đồng. Hỏi sao mắc thế thì người ta bảo “Tết mà”! Ngày thường thịt heo 80 ngàn đồng/ký thì gần tết lại hét 90 ngàn đồng. Hỏi tại sao thì được nghe “Tết mà”! Đi một cuốc xe ôm ngày thường chỉ 50 ngàn đồng thì “Tết mà” lên đến 60 ngàn đồng. Tóm lại, tất tần tật cái gì cũng tăng vì “Tết mà”...

- Rồi sao nữa, cũng chưa thấy biến âm?

- Vì cái gì cũng tăng và cái gì tăng cũng bảo “Tết mà” nên người nghèo muốn chết vì tết. Vậy nên người ta nói vui “Tết” là “chết”. Nói riết quen miệng, 100 năm sau Wikipedia sẽ viết thế này về “Ngày chết”: Đó là ngày đón mừng năm mới của người Việt. Xa xưa, “Ngày chết” được gọi là “Tết”. Nhưng vì vào ngày này do cái gì cũng tăng giá khiến người dân nghèo méo mặt nên người ta nói trại thành “Ngày chết”, và đây là một hiện tượng biến âm trong ngôn ngữ của ông cha ta!