Phóng to

Lấy mẫu máu để xét nghiệm HIV - Ảnh: N.C.T.

Việc làm này có vi phạm pháp luật không?

Người lao động không biết

Một ngân hàng tại tỉnh Đắc Nông vừa hợp đồng khám sức khỏe cho người lao động (NLĐ) của đơn vị mình với Trung tâm chẩn đoán y khoa Medic TP.HCM (viết tắt là Medic). Theo yêu cầu của đơn vị này, ngoài các xét nghiệm thông thường, Medic còn phải xét nghiệm tìm heroin, morphin và cả anti HIV cho toàn bộ gần 170 NLĐ. Trong một điều khoản của hợp đồng ghi rõ những trường hợp có nhiễm HIV, Medic phải báo trực tiếp hoặc gửi văn bản riêng cho giám đốc đơn vị, không thông tin cho người khác hoặc gửi về cơ quan khi tổng hợp chung. Chi phí xét nghiệm tìm HIV và heroin là 100.000đ/người (mỗi loại 50.000đ). Hợp đồng đã được ký kết và thực hiện xong giữa hai đơn vị này hồi tháng 9-2006. Điều đáng nói là toàn bộ NLĐ hoàn toàn không biết gì về việc lãnh đạo đơn vị mình đã bí mật cho xét nghiệm HIV và heroin.

Trả lời những vấn đề này, ông Phan Thanh Hải - giám đốc Medic - thừa nhận đúng là Medic có ký hợp đồng làm xét nghiệm HIV và heroin theo yêu cầu của ngân hàng nói trên. Ông Hải cho rằng Medic làm vậy là không sai. “Lỗi là ở cơ quan, đơn vị đề nghị xét nghiệm HIV. Chúng tôi làm xét nghiệm theo đơn đặt hàng của đơn vị, cơ quan, xí nghiệp... Họ yêu cầu chúng tôi làm cái gì thì chúng tôi làm cái đó. Hơn nữa, xét nghiệm HIV của chúng tôi chỉ mang tính truy tìm chứ không khẳng định hay kết luận người nào đó bị nhiễm HIV hay không. Tất cả những mẫu có dương tính với HIV, chúng tôi đều chuyển cho Trung tâm Y tế dự phòng TP.HCM để họ làm lại, tư vấn và công bố, chứ chúng tôi không công bố (ông Hải “quên” là mình đã ký hợp đồng bằng văn bản đồng ý thông báo kết quả xét nghiệm cho giám đốc ngân hàng này!). Chúng tôi không sai về qui trình, thủ tục và pháp lý” - ông Hải nói.

Cũng theo ông Hải, thời gian qua có không ít cơ quan, đơn vị khi tổ chức khám sức khỏe cho NLĐ đã yêu cầu Medic xét nghiệm cả HIV và heroin. Có nơi yêu cầu xét nghiệm tất cả NLĐ, nhưng có nơi chỉ yêu cầu xét nghiệm một số NLĐ (theo mã số) nào đó mà họ nghi ngờ có sử dụng ma túy hoặc nhiễm HIV. Khi có kết quả HIV hoặc heroin dương tính phải báo với y tế cơ quan, hoặc lãnh đạo của đơn vị đó.

Medic cũng sai

Phó giám đốc Sở Y tế TP.HCM Lê Trường Giang cho biết luật pháp qui định rất rõ xét nghiệm HIV là tự nguyện, chỉ trừ một số trường hợp cụ thể có yêu cầu xét nghiệm của cơ quan pháp luật (như công an, viện kiểm sát...) mới không cần sự đồng ý của người được xét nghiệm (xét nghiệm heroin pháp luật không qui định). Không ai có quyền cho phép mình tự ý cho làm xét nghiệm HIV của người khác nếu không có sự đồng ý của họ. Và chỉ có cơ sở xét nghiệm HIV được Bộ Y tế cho phép khẳng định HIV dương tính mới được quyền trả lời HIV dương tính. Ở TP.HCM, hiện có hai đơn vị của Bộ Y tế là Viện Pasteur TP.HCM, Bệnh viện Chợ Rẫy và ba đơn vị thuộc Sở Y tế TP.HCM là Bệnh viện Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch và Trung tâm Y tế dự phòng TP được quyền trả kết quả và thông báo cá nhân nào đó có HIV dương tính, đồng thời phải giữ bí mật cho người được xét nghiệm HIV.

Theo ông Giang, tuy Medic không công bố kết quả xét nghiệm HIV dương tính nhưng cũng có sai sót ở khâu tham vấn trước và sau xét nghiệm. Bởi qui định bắt buộc cơ sở lấy máu xét nghiệm HIV phải có trách nhiệm tư vấn cho bệnh nhân trước và sau khi xét nghiệm. Ông Trường Giang cũng thừa nhận đúng là hiện nay có nhiều cơ sở y tế tham gia xét nghiệm tầm soát HIV và nhiều nơi chưa làm đúng qui định của pháp lệnh phòng chống HIV/AIDS.