Phóng to

Công nhân cho sợi bông khoáng vào bếp Con Cò - Ảnh: Xuân Long

“Nóng” vì bếp than tổ ong được sử dụng khá phổ biến ở đây, kể cả các gia đình có kinh tế khá giả sống tại thành phố. Đơn giản bởi so với dùng các loại nhiên liệu như gas, điện, chi phí việc đun nấu rẻ hơn nhiều nếu dùng bếp than. Và chúng tôi đi tìm sự thật của việc bếp than gây ung thư như thế nào.

Ông Thái Duy Sâm, viện trưởng Viện Vật liệu xây dựng, nói trước đây việc sử dụng bông amiăng trong vật liệu xây dựng rất phổ biến ở VN và Chính phủ từng quy định cấm sử dụng amiăng sản xuất tấm lợp. “Sau này chính phủ đã có quy định mới chỉ cấm loại amiăng amphibol, cho phép sử dụng loại amiăng crezotil, nhưng yêu cầu các cơ sở sản xuất thực hiện bảo hộ nghiêm ngặt cho người lao động. Qua kiểm tra, tôi cũng chưa thấy cơ sở sản xuất nào sử dụng amiăng amphibol mà chỉ thấy loại crezotil” - ông Sâm nói.

Ảnh hưởng do than

Theo ông Sâm, ảnh hưởng của amiăng với sức khỏe do amiăng ở dạng sợi rất nhỏ, khi người lao động và người sử dụng vật liệu có amiăng hít phải loại sợi này, nó găm luôn vào các phế nang rất khó đào thải. Tuy nhiên ông Sâm cho rằng trong trường hợp nhà sản xuất bếp than sử dụng bông amiăng vào mục đích giữ nhiệt, lớp bông này cũng không ảnh hưởng đến người sử dụng bếp do bên ngoài và bên trong bếp có lớp vật liệu chịu lửa và vật liệu bao bọc bếp.

“Tôi cho rằng người dùng bếp than có vấn đề sức khỏe là do than, nhất là loại than chứa lưu huỳnh cao. Người dùng bếp than có thể bị bệnh phổi, nhưng theo tôi là do than. Trường hợp nhà sản xuất dùng bông amiăng giữ nhiệt khi sản xuất bếp than, ảnh hưởng chủ yếu với những người công nhân sản xuất bếp” - ông Sâm nói.

PGS.TS Nguyễn Duy Huề, chủ nhiệm khoa chẩn đoán hình ảnh (Bệnh viện Việt - Đức), cho rằng loại bệnh liên quan đến than chỉ thường thấy ở nhóm công nhân mỏ than, có hẳn tiêu chuẩn quốc tế để đánh giá những trường hợp bị bệnh nghề nghiệp liên quan đến nhiễm bụi than lâu ngày.

“Trong quá trình làm việc nhiều năm, tôi chưa thấy những trường hợp mờ phổi, dấu vết trùng hợp nhau liên quan đến bếp than tổ ong như từng có bài báo nói. Nếu có trường hợp như vậy, phải có một đề tài nghiên cứu khoa học để xác định nghiêm túc, chứ không thể nói từ dấu ấn này, dấu ấn kia mà kết luận được. Tất nhiên người dùng bếp than và những người xung quanh thường thấy khó chịu khi ngửi phải khói bếp” - ông Huề phân tích.

“Sử dụng bông khoáng”

Trước thông tin bếp than tổ ong Con Cò gây bệnh cho người dùng, ông Đặng Công Thắng - chủ cơ sở sản xuất bếp than tổ ong nhãn hiệu Con Cò của Công ty TNHH thương hiệu Lửa Việt - tại thôn Cao Đình, xã Tri Phương, huyện Tiên Du (Bắc Ninh), chỉ biết lắc đầu than vãn. Theo ông Thắng, loại vật liệu cách nhiệt mà cơ sở này sử dụng là bông khoáng dạng sợi thủy tinh, thường gọi là bông ceramic.

“Loại bông khoáng này được nhập từ Trung Quốc với giá 13.000đ/kg. Mỗi bếp than tùy loại có thể sử dụng tới 2kg bông khoáng để cách nhiệt..., nhưng chắc chắn loại bông này không gây hại tới sức khoẻ con người và không bao giờ có chứa chất amiăng” - ông Thắng nói.

Theo quan sát của Tuổi Trẻ, tại công đoạn nhồi bông cách nhiệt, loại bông khoáng này được công nhân cơ sở sản xuất bếp than Con Cò nhúm từng búi nhỏ nhồi chặt theo vòng tròn vào giữa bếp than. Nguồn bông cách nhiệt nhồi vào bếp được lấy từ những bao tải loại 50kg chứa đầy bông khoáng chất đống trong xưởng sản xuất của công ty.

Theo ông Thắng, từ ngày 12-12-2008, doanh nghiệp nhận được rất nhiều yêu cầu của người tiêu dùng và độc giả trên cả nước, đề nghị giải trình rõ việc sản phẩm bếp nhãn hiệu Con Cò do doanh nghiệp sản xuất và tiêu thụ trên thị trường có chứa chất amiăng. Cơ sở sản xuất bếp Con Cò đã chủ động gửi văn bản tới Chi cục bảo vệ môi trường (Sở Tài nguyên - môi trường Bắc Ninh), Phòng cảnh sát môi trường - Công an tỉnh Bắc Ninh để giám định chất lượng mẫu sản phẩm.

Từ kết quả phân tích của Viện Công nghệ môi trường, cuối tháng 12-2008 Chi cục bảo vệ môi trường, Sở Tài nguyên - môi trường Bắc Ninh đã kết luận: trong tổng số 12 chỉ tiêu kim loại nặng được phân tích từ mẫu bếp Con Cò của Công ty TNHH Lửa Việt đều có thông số nằm trong giới hạn chỉ tiêu môi trường cho phép và không vượt quá ngưỡng giới hạn chất thải nguy hại.