Bàn hướng tái cấu trúc doanh nghiệp nhà nước

TT - Phân tích ưu đãi và đóng góp của khu vực doanh nghiệp nhà nước, nhiều ý kiến đã vạch ra rằng “phải tái cấu trúc các doanh nghiệp nhà nước để VN có tiềm năng phát triển dài hạn” và “không thể tái cấu trúc theo cách cũ, có nhiều hướng khác để tái cấu trúc”...

Nhiều câu hỏi đã được đưa ra tại hội thảo “Tái cấu trúc các doanh nghiệp nhà nước” do CLB các doanh nghiệp nhà nước, báo Đầu Tư, Bộ Kế hoạch - đầu tư tổ chức ngày 8-10.

Ông Bùi Ngọc Bảo, tổng giám đốc Tổng công ty Xăng dầu VN (Petrolimex), đánh giá các quy định của pháp luật về tái cấu trúc không rõ ràng. Theo ông Bảo, cổ phần hóa là một hướng đi quan trọng của tái cấu trúc nhưng nhiều nơi không làm triệt để, nhiều nơi bị ép trong khi để các doanh nghiệp tự tái cấu trúc thì rất nhanh, hiệu quả. “Không ai nói doanh nghiệp tư phải tái cấu trúc vì các doanh nghiệp này phải thay đổi hằng ngày. Còn các doanh nghiệp nhà nước đôi khi muốn thay đổi thì vướng cơ chế”.

Ông Bảo khẳng định nhiều tổng công ty đã đề cập tái cấu trúc từ sớm vì khi phát triển đa ngành đã thấy quản trị có vấn đề. Song doanh nghiệp nhà nước muốn thay đổi cũng khó triệt để vì cơ chế.

Lấy ví dụ ý định cho doanh nghiệp nhà nước thuê giám đốc người nước ngoài đã đến hồi kết vì vấn đề lương, quyền hạn nên ông Bùi Ngọc Bảo cho rằng để tái cấu trúc hiệu quả, Nhà nước chỉ nên quy định cái khung. Như yêu cầu doanh nghiệp theo thị trường nhưng Bộ Tài chính lại đưa ra quy định khống chế lương thưởng, ông Bảo cho rằng rất khó...

Ông Phạm Mạnh Thường, phó tổng giám đốc Tổng công ty Mua bán nợ và tài sản tồn đọng Bộ Tài chính, khẳng định cổ phần hóa không phải cách tái cơ cấu vạn năng vì “hiện nhiều doanh nghiệp nhà nước không thể cổ phần hóa hay bàn giao về Tổng công ty Quản lý và kinh doanh vốn nhà nước được do thua lỗ, nợ, đã sạch hết vốn nhà nước”.

Cho biết tổng công ty mình đang triển khai 70-80 vụ mua lại nợ cho doanh nghiệp nhà nước và kết quả cho thấy rất tốt, ông Thường đề nghị cần phát huy hơn nữa, đặt cơ chế pháp lý cho tái cấu trúc qua mua, quản lý nợ.

Khẳng định sắp tới còn nhiều tổng công ty sẽ không cổ phần hóa được, đặc biệt là trong ngành xây dựng, vận tải do các công ty con không giải quyết được yếu kém tài chính, ông Thường đề nghị phải có cơ chế xã hội hóa hoạt động mua bán nợ, tài sản tồn đọng để tăng cấu trúc lại các doanh nghiệp nhà nước trước khi cổ phần hóa, tránh doanh nghiệp không thể cổ phần hóa hoặc sau khi cổ phần hóa hoạt động không hiệu quả.

TS Trần Hữu Huỳnh, trưởng ban pháp chế Phòng Thương mại và công nghiệp VN, cho rằng tái cơ cấu cần hết sức tránh bình mới rượu cũ. Còn theo TS Trần Đình Thiên, tái cấu trúc quan trọng nhất là phân bổ lại nguồn lực. Doanh nghiệp quan trọng là phải tổ chức lại bộ máy, con người, cơ chế để làm sao sử dụng nguồn lực hiệu quả, ai hiệu quả thì được giao làm.

Theo ông Thiên, khu vực tư nhân mạnh lên thì tự nhiên các doanh nghiệp nhà nước phải thay đổi để cạnh tranh, chỉ cần Nhà nước điều chỉnh cơ chế, phân bổ nguồn lực dựa trên nguyên lý cao nhất là hiệu quả.

CẦM VĂN KÌNH