Phóng to

TTCT - Ngay từ những năm 1960, một nhà nhiếp ảnh đã đưa được hình ảnh Hội An vươn xa, đến với những liên hoan nhiếp ảnh quốc tế, đó là ông Hứa Văn Bân mà giờ chỉ còn vài vị cao niên trong cộng đồng người Hoa ở Hội An nhớ tên.

Ông Hứa Văn Bân sinh năm 1914 tại Hội An, là người Hoa (Minh Hương) nhưng ít chí thú với thương trường, chỉ nặng nợ với nghệ thuật. Thời trẻ, trước Chiến tranh thế giới lần 2, ông ghi tên học hội họa hàm thụ ở Paris. Khi chiến tranh bùng nổ, ông chuyển sang nhiếp ảnh, khởi đầu nghiệp cầm máy với chiếc máy ảnh hộp (box Tangor) nhằm ghi lại hình ảnh những người thân, con người và cảnh sông nước Hội An...

Từ 1960, ông sử dụng máy Rolleiflex và bắt đầu tham dự các liên hoan ảnh tổ chức trong nước và quốc tế. Những năm tháng gắn bó với hội họa đã giúp ông nắm vững những nguyên tắc về thẩm mỹ, bố cục và ánh sáng để hoàn thiện mình trong lĩnh vực nhiếp ảnh.

Có thể chia con đường cầm máy của Hứa Văn Bân qua hai giai đoạn:

- Từ 1960 đến 1985: Hội An và VN.

- Từ 1985 đến khi qua đời (2000): đất khách quê người.

Phóng to

Tuyển tập ảnh Hứa Văn Bân xuất bản ở Mỹ trước khi qua đời - The photographs of Hua Van Ban - là hành trình tìm lại Hội An, phố thị nguyên sơ và tinh tuyền cách đây non nửa thế kỷ: ngõ vắng bình yên, những chiếc lưới cô liêu trên sông Hoài, áo trắng học trò bên bến sông xưa, cảnh tát nước gàu sòng, giặt chiếu trên sông... điểm xuyết đây đó là ảnh chân dung những người Hội An bình dị năm xưa: ngư ông, nhà nho, lão nông...

Tất cả đều là ảnh đen trắng mà không ít “họa sĩ”, phòng tranh... ở Hội An bây giờ đã mượn tạm để biến thành của mình mà không buồn ghi xuất xứ, nhất là hai ảnh: Giặt chiếu trên sông và Ông lão đang hút thuốc lào.

Phóng to

Trong những bức ảnh ghi lại cảnh mưa gió, lụt lội nơi quê nhà, ống kính Hứa Văn Bân vẫn không bỏ quên dải ánh sáng còn loang trên mái chèo, trên những chiếc nón, khoang thuyền...

Mưa trong ảnh Hứa Văn Bân không dữ dội mà nhòa trên cảnh vật, đọng lại, lung linh như những đốm nắng trong tranh G. Seurat. Biên giới giữa ảnh và tranh mơ hồ như làn mưa rơi.

Từ 1985, khi sang sống ở nước ngoài, Hứa Văn Bân vẫn rong ruổi ghi lại thiên nhiên những nơi ông đã đến. Bấy giờ, dù tuổi cao ảnh của ông lại “trẻ” hơn, “động” hơn, thiên về ảnh báo chí mà đề tài là những sự kiện, lễ hội địa phương...