Phóng to

Trẻ em Eskimo Inuit ở Greenland - Ảnh nwri.ca

Ngỡ ngàng trước màu xanh "rợn chân trời" của đài nguyên trong mùa hè, ông đặt tên nơi đây là "Groenland" - miền đất xanh theo tiếng Đan Mạch.

Trong thời kỳ chiến tranh lạnh, Greenland là một cứ điểm quân sự chiến lược của cả Đan Mạch và Mỹ. Từ thập niên 1950, Chính quyền Mỹ đã thiết lập căn cứ không quân Thule tại phía tây bắc đảo này. Năm 1979, Greenland được quyền tự trị nhưng Đan Mạch vẫn chịu trách nhiệm các vấn đề ngoại giao, quốc phòng, an ninh trật tự và tòa án.

Tuy được sự hỗ trợ mạnh mẽ của chính quyền trung ương nhưng cuộc sống của 56.000 dân Greenland, trong đó người Eskimo Inuit chiếm 90%, những năm gần đây đã trở nên rất khó khăn. Sự thay đổi khí hậu đã khiến mùa đánh bắt hải sản, nhất là tôm - nguồn thu nhập chính của Greenland - ngắn lại và khó đoán trước. Phong trào tẩy chay áo lông hay da thú do Tổ chức Greenpeace khởi xướng cũng ảnh hưởng đến nguồn lợi từ săn bắt hải cẩu của họ.

Tương lai của hòn đảo lớn nhất thế giới, có diện tích lên đến 2,2 triệu km2, trong đó 1,8 triệu km2 bị băng tuyết bao phủ, sẽ được định đoạt trong cuộc trưng cầu ý dân, dự kiến sẽ tổ chức ngày 25-11 năm nay. Nếu đa số tán thành, Greenland sẽ trở thành một đảo quốc độc lập ngày 21-6-2009, cũng là ngày lễ Quốc khánh của họ. Người đứng đầu chính quyền địa phương, ông Hans Enoksen, đã thông báo quyết định này với Thủ tướng Đan Mạch Ander Fogh Rasmussen hôm 10-1.

Hơn thế nữa, không như Iceland - cũng là thuộc địa của Đan Mạch cho đến năm 1945 - rất năng động trong làm ăn, Greenland thiếu hẳn những nhà máy sản xuất. Ngoài ra, việc du nhập nếp sống phương Tây khiến nhu cầu nhập khẩu hàng tiêu dùng ngày càng tăng làm kinh tế địa phương thêm suy yếu. Theo thống kê của Trung tâm thanh thiếu niên Greenland tháng 7-2007, có đến 9% trẻ em tại đây sống ở mức nghèo khổ, so với 3-4% tại các nước Bắc Âu khác. Đời sống khó khăn cộng với sự bế tắc về tương lai là nguyên nhân của tệ nạn xã hội, nạn nghiện rượu và tự tử trong thanh niên. Năm 2007, Greenland có tỉ lệ nữ thanh niên tự tử cao nhất châu Âu.

Từ tháng 9-2007, khi các nước Nga, Mỹ, Canada, Đan Mạch… đua nhau gửi đoàn khảo sát đến Bắc Băng Dương thì không riêng khu vực Bắc cực, phong trào đòi độc lập của nhiều người dân Greenland cũng nóng lên theo; nhất là sau khi Tổ chức Geological Survey của Mỹ ước tính trữ lượng dầu mỏ, khí đốt tại khu vực gần bờ biển phía đông bắc hòn đảo này có thể lên tới 31,4 tỉ thùng.

Theo ông Aleqa Hammond, phụ trách tài chính và đối ngoại của chính quyền Greenland, trong trường hợp họ có thể tự túc về kinh tế thì viễn cảnh về một nền độc lập hoàn toàn là khả thi. Hiện Greenland và Đan Mạch vẫn đang tiếp tục thảo luận về tỉ lệ phân chia lợi nhuận tài nguyên dầu mỏ và khoáng sản (vàng, kim cương) tại đây. Thỏa thuận trước đây là 50/50 nhưng nay Greenland muốn được nhiều hơn thế.

Khi tôi nói chuyện với một số người Đan Mạch đã từng làm việc hoặc đến công tác tại Greenland, họ đều cho rằng miền đất mênh mông này rất có khả năng ẩn chứa nhiều tài nguyên thiên nhiên, tuy nhiên công tác thăm dò và khai thác phải mất hàng chục năm mới có thể có kết quả. Trong khi đó sự độc lập của Greenland cũng đồng nghĩa với chuyện người dân nơi đây mất đi khoản trợ cấp hằng năm 3,5 tỉ kroner (tương đương 630 triệu USD), bằng một nửa ngân sách của họ, cùng các chế độ phúc lợi dành cho mỗi người từ khi sinh ra đến lúc qua đời theo luật Đan Mạch.

Mặt khác, trong tình hình khát nhiên liệu hiện nay, nếu như tìm thấy dầu khí tại Greenland thì việc gìn giữ độc lập về chính trị lại càng trở nên khó khăn đối với một dân số quá nhỏ bé và ở một nơi cùng trời cuối đất như vậy.

Tương lai của miền đất xanh chưa biết khi nào mới thật sự nhuốm màu xanh!