Cách đây gần 5 thế kỷ, trong một dịp đến Hạ Long đại thi hào Nguyễn Trãi đã từng ca ngợi vịnh Hạ Long trong bài thơ Vân Đồn.

"Lộ nhập Vân Đồn sơn phục sơn
Thiên khôi địa thiết phó kỳ quan"
Tạm dịch:
"Đường đến Vân Đồn lắm núi sao
Kỳ quan đất dựng giữa trời cao"

Thật vậy, giữa một vùng biển xanh, nước biếc… hàng ngàn đảo đá sừng sững nhô lên, tạo nên kỳ quan thiên nhiên có một không hai trên thế giới - vịnh Hạ Long.

Cách đây đúng tròn 30 năm, kiệt tác của tạo hóa trên vùng biển Quảng Ninh đã được UNESCO công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới bởi giá trị ngoại hạng và giá trị toàn cầu.

Có diện tích hơn 1.550km2, bao gồm 1.969 hòn đảo lớn nhỏ vịnh Hạ Long (Quảng Ninh) được biết đến với vẻ đẹp "độc nhất vô nhị", những cột đá sừng sững mọc lên từ mặt biển khiến cho bất cứ ai ghé thăm cũng đều thấy choáng ngợp.

Vẻ đẹp của vịnh Hạ Long nằm ở 4 giá trị: địa chất địa mạo, giá trị thẩm mỹ, giá trị văn hóa - lịch sử và giá trị đa dạng sinh học. Đó cũng chính là thế mạnh để Quảng Ninh xây dựng các sản phẩm du lịch "Kỳ quan bốn mùa".

Theo Ban Quản lý vịnh Hạ Long, khu vực vịnh có chiều sâu lịch sử địa chất đến khoảng 3 tỉ năm và có những dẫn liệu rõ ràng ít nhất gần 500 triệu năm qua. Đó là những dấu ấn của quá trình tiến hoá địa chất và chuyển động kiến tạo còn để lại là những đứt gãy, uốn nếp, địa hào, địa luỹ, bồn trũng và các hệ tầng đánh dấu những thay đổi sâu sắc hoàn cảnh cổ địa lý khu vực.

Tính đa dạng về địa chất của vịnh Hạ Long gồm đa dạng về thành phần vật chất; kiến trúc, cấu tạo và quá trình tiến hoá địa chất; đa dạng về môi trường trầm tích cổ và hiện đại với các thời kỳ cổ địa lý đặc biệt đã tạo nên sự đa dạng về địa hình, địa mạo và cảnh quan tự nhiên.

Giá trị nổi bật toàn cầu về địa chất - địa mạo của vịnh Hạ Long được khẳng định bởi đó là một cảnh quan karst trưởng thành trong điều kiện nhiệt đới nóng ẩm bị biển xâm lấn và biến cải nhiều lần.

Vịnh Hạ Long cũng là nơi quy tụ gần như đầy đủ các dạng cơ bản của địa hình karst như đồng bằng karst, phễu và thung lũng, chóp và tháp karst. Trên vịnh có đến 60 hang động, thuộc ba nhóm: hang ngầm cổ, hang nền karst, hang hàm ếch.

Không chỉ vậy, vịnh Hạ Long còn chứa đựng đầy đủ giá trị địa chất, địa mạo ngoại hạng toàn cầu. Ban quản lý Vịnh Hạ Long đã tiếp tục làm sáng tỏ các giá trị cơ bản của Vịnh Hạ Long về cảnh quan thẩm mỹ, địa chất địa mạo, lịch sử văn hóa và đa dạng sinh học, đặc biệt là về địa chất địa mạo. Hồ sơ khoa học vịnh Hạ Long một lần nữa được bổ sung, củng cố.

Ngày 2-12-2000, tại Hội nghị lần thứ 24 của Ủy ban Di sản thế giới tổ chức Vịnh Hạ Long được công nhận là Di sản Thiên nhiên thế giới lần thứ 2 với giá trị địa chất, địa mạo.

Thấm thoắt đã 30 năm trôi qua, kể từ lần đầu tiên được UNESCO công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới vào năm 1994. Vịnh Hạ Long từ di sản của một quốc gia nhỏ bé ở khu vực Đông Nam Á, thành di sản của cả nhân loại. Danh tiếng của vịnh Hạ Long cũng theo đó vươn xa, bay xa với những sản phẩm du lịch vươn tầm quốc tế.

Đối với du khách nước ngoài đến Việt Nam, vịnh Hạ Long là một điểm đến không thể bỏ qua. Không ít du khách đã đặt dịch vụ trước từ 3-6 tháng để chiêm ngưỡng vẻ đẹp siêu thực của kỳ quan thiên nhiên thế giới mới vịnh Hạ Long.

30 năm qua, các sản phẩm du lịch trên vịnh Hạ Long không ngừng được đa dạng hóa, nâng cao chất lượng, cảm xúc cho người trải nghiệm. Nếu trước đây, các tàu du lịch hoạt động trên vịnh là tàu vỏ gỗ, sơn đủ màu sắc, đóng theo nhiều kích cỡ khác nhau, thì tới này vịnh Hạ Long đã có đội tàu hơn 500 chiếc đang thay dần bằng tàu vỏ thép và sơn trắng có các thiết bị, chất lượng được nâng lên vừa đảm bảo mỹ quan, vừa đảm bảo sự an toàn cho du khách.

Bên cạnh các dịch vụ du lịch truyền thống đã có như tham quan hang động, leo núi ngắm cảnh, tắm biển, chèo kayak, đò chèo tay, xuồng cao tốc, nghỉ đêm... trên vịnh Hạ Long đã phát triển một số sản phẩm du lịch mới, đáp ứng phân khúc thị trường khách du lịch có khả năng chi trả cao như sản phẩm du thuyền khám phá; trải nghiệm vịnh Hạ Long từ trên cao với thủy phi cơ, trực thăng; sản phẩm du thuyền nhà hàng với trải nghiệm ẩm thực Hạ Long kết hợp thưởng thức âm nhạc và tham quan vẻ đẹp của thành phố Hạ Long về đêm…

Vào mùa cao điểm khách quốc tế, hàng trăm tàu du lịch từ tàu ngày, tàu đêm đến những du thuyền sang trọng, đẳng cấp cùng xuất phát từ bến tàu Tuần Châu tạo nên một khung cảnh Hạ Long sôi động.

Theo Ban Quản lý vịnh Hạ Long, chặng đường 30 năm vịnh Hạ Long được công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới, với những nỗ lực trong công tác quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị di sản, vịnh Hạ Long đã và đang trở thành một điểm sáng trên bản đồ du lịch quốc gia và quốc tế.

Ba lần được UNESCO vinh danh là di sản thiên nhiên thế giới, vịnh Hạ Long nổi tiếng khắp thế giới bởi các giá trị ngoại hạng toàn cầu, đưa nơi đây thành điểm đến không thể bỏ qua của du khách quốc tế khi đến Việt Nam.

Từ năm 1996 đến tháng 11-2024, vịnh Hạ Long đã tổ chức đón tiếp trên 56,7 triệu lượt khách, trong đó có hơn 30,7 triệu lượt khách quốc tế.

Những năm gần đây, điểm đến này còn lọt vào mắt xanh của giới siêu giàu - những người sành chơi nhất thế giới. Nhiều tỉ phú đã chọn vịnh Hạ Long làm bối cảnh để tổ chức các sự kiện trọng đại của mình.

Năm 2019, vịnh Hạ Long từng tiếp tỷ phú Joe Lewis, chủ sở hữu CLB Tottenham Hotspur. Đầu năm 2024, các tỉ phú Ấn Độ tin tưởng chọn vịnh Hạ Long là điểm đến tổ chức đám cưới. Tháng 8-2024, tỉ phú tập đoàn dược lớn của Ấn Độ Sun Pharmaceutical Industries Limited đưa 4.500 nhân viên đến Việt Nam, vịnh Hạ Long là một trong ba điểm đến được lựa chọn.

Theo thông tin từ Ban Quản lý vịnh Hạ Long trong khoảng thời gian cuối năm 2024, đầu năm 2025, một số tỉ phú trên thế giới sẽ trải nghiệm sản phẩm riêng biệt, đẳng cấp dành riêng cho khách siêu giàu trên vịnh Hạ Long.

Theo Trưởng Ban Quản lý vịnh Hạ Long Vũ Kiên Cường, hiện nay hoạt động du lịch trên vịnh Hạ Long chủ yếu tập trung tại hành trình tham quan số 1 và số 2 với diện tích khoảng 143km². Như vậy, chúng ta mới chỉ khai thác hết ¼ diện tích di sản.

Di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long có các giá trị nổi bật gồm: giá trị địa chất địa mạo, giá trị thẩm mỹ, giá trị văn hóa - lịch sử và giá trị đa dạng sinh học. Trong đó, giá trị thẩm mỹ và giá trị địa chất - địa mạo là hai giá trị ngoại hạng toàn cầu đã được UNESCO công nhận lần lượt vào các năm 1994 và năm 2000.

Về không gian vịnh có tổng diện tích 1.553 km² với 1.969 hòn đảo lớn nhỏ, trong đó khu vực di sản có diện tích 434km² bao gồm 775 hòn đảo.

Phần diện tích còn lại trong khu vực di sản (gần 300km²) được đánh giá là những khu vực có cảnh quan hoang sơ, tập trung rất nhiều bãi cát đẹp, tùng áng, nhiều điểm có tiềm năng để phát triển các sản phẩm du lịch cao cấp nhưng hiện nay đang bỏ ngỏ, chưa phát huy hết tiềm năng.

Nằm yên bình bên vịnh Hạ Long, Bái Tử Long là vịnh biển xinh đẹp, hoang sơ, sở hữu nhiều đảo đất với thảm thực vật đa dạng, cùng đời sống văn hóa phong phú của người dân bản địa. Thế nhưng Bái Tử Long vẫn như nàng thơ còn say giấc.

Việc kết nối vịnh Hạ Long và Bái Tử Long không chỉ giảm tải cho vùng lõi di sản, mà còn đánh thức tiềm năng du lịch đang bỏ ngỏ tại vịnh Bái Tử Long.

Theo Sở Du lịch tỉnh Quảng Ninh, 11 tháng năm 2024 có gần 18 triệu lượt khách đến Quảng Ninh, trong đó khách quốc tế đạt khoảng 3,46 triệu lượt.

Riêng vịnh Hạ Long đón 2,79 triệu lượt khách, khách quốc tế chiếm hơn 50%. Đặc biệt, quý IV năm nay lượng khách quốc tế tăng cao, chiếm 80% tổng lượng khách đến vịnh Hạ Long. Nhiều du khách đến vịnh Hạ Long không chỉ một lần mà nhiều lần.

Các sản phẩm du lịch trên vịnh đang khai thác tập trung ở tuyến 1 (hòn Chó đá - hòn Đỉnh Hương - làng chài Ba Hang - hòn Gà Chọi - động Thiên Cung - hang Đầu Gỗ) và tuyến 2 (đảo Soi Sim - đảo Ti Tốp - hang Sửng Sốt - hang Bồ Nâu - hang Luồn - động Mê Cung).

Hiện có hơn 500 tàu du lịch hoạt động trên vịnh. Vào mùa cao điểm du lịch, nhất là mùa hè một số điểm tham quan nổi tiếng trên vịnh như hang Đầu Gỗ, động Thiên Cung, bãi tắm trên đảo Ti Tốp… bị quá tải, khiến du khách có trải nghiệm chưa tốt.

Ông Vũ Kiên Cường - Trưởng ban quản lý vịnh Hạ Long - cho biết khi tính toán đến câu chuyện mở kết nối không gian giữa vịnh Hạ Long và vịnh Bái Tử Long bằng các tuyến điểm du lịch phù hợp sẽ giải quyết được các vấn đề: giảm tải cho vịnh Hạ Long, đánh thức tiềm năng du lịch của vịnh Bái Tử Long.

Rác thải luôn là vấn đề nan giải đối với các điểm du lịch và vịnh Hạ Long cũng không phải ngoại lệ. Diện tích vịnh rộng lớn, liên thông với các vùng biển, khu đô thị, khu dân cư lớn. Riêng khu vực di sản rộng 434km², nhiều đảo đá, điều kiện khí hậu, hải văn phức tạp gây khó khăn cho công tác thu gom rác thải, bảo vệ môi trường.

Trong những năm qua, Quảng Ninh đã nhiều giải pháp để giảm thiểu rác thải trên vịnh, nâng cao ý thức của người dân, người làm du lịch. Đặc biệt, tỉnh đã ban hành quy chuẩn về vật liệu sử dụng làm phao nổi trong nuôi trồng thuỷ sản mặn, lợ, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm về nuôi trồng thủy sản trái phép, sử dụng phao xốp trong hoạt động nuôi trồng thủy sản để đảm bảo cảnh quan môi trường, hạn chế nguy cơ phát tán rác thải, phao xốp ra khu vực di sản vịnh Hạ Long.

Song song với đó, Ban Quản lý vịnh Hạ Long triển khai thu gom rác thải tại các khu vực hoạt động kinh tế - xã hội trên vịnh, thu gom rác tại ven chân đảo, bãi cát để ngăn chặn phát tán rác thải ra mặt nước.

Năm 2019, chương trình "Vịnh Hạ Long không rác thải nhựa" được phát động với thông điệp "không sử dụng các sản phẩm từ nhựa dùng một lần trong các hoạt động dịch vụ, du lịch trên vịnh Hạ Long".

Sau 5 năm triển khai, hơn 270 đơn vị kinh doanh hoạt động du lịch, nuôi trồng thủy sản đã ký cam kết không sử dụng sản phẩm từ nhựa dùng một lần trong các hoạt động dịch vụ du lịch trên vịnh Hạ Long.

"Đến nay, các doanh nghiệp du lịch, du khách đã quen với việc không sử dụng chai, hộp nhựa dùng một lần để đựng đồ ăn, nước uống khi xuống vịnh. Thậm chí, mỗi du khách cũng là một người giám sát, họ sẵn sàng nhắc nhở hoặc không sử dụng dịch vụ của đơn vị không tuân thủ việc đảm bảo môi trường trên vịnh", ông Vũ Kiên Cường cho hay.

Trong thời gian tới, Quảng Ninh tiếp tục với định hướng phát triển du lịch xanh, xây dựng chiến lược phát triển du lịch bền vững nhằm bảo vệ các giá trị di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long.

Vượt qua các các thương hiệu du thuyền lớn trên thế giới như Disney Cruise Line, MSC Cruises, Norwegian Cruise Line, Royal Caribbean International và Virgin Voyages, du thuyền Grand Pioneers trở thành Hãng du thuyền xanh tốt nhất thế giới 2024. Đây là du thuyền đầu tiên trên vịnh Hạ Long được nhận giải thưởng danh giá này.

World Cruise Awards thuộc hệ thống giải thưởng World Travel Awards, là tiêu chuẩn vàng trong ngành công nghiệp du thuyền. Đây là lần thứ 4 giải thưởng này được tổ chức nhằm tôn vinh các thương hiệu nổi bật về đổi mới, tính bền vững và chất lượng dịch vụ.

Giải thưởng được bình chọn bởi các chuyên gia trong ngành du thuyền và công chúng, với ứng cử viên nhận được nhiều phiếu bầu nhất trong một hạng mục sẽ được vinh danh là người chiến thắng.

Giải thưởng cũng là minh chứng cho nỗ lực của địa phương cũng như những doanh nghiệp làm du lịch vì một Hạ Long xanh, bền vững.

Ông Lương Thế Tuyên, phó giám đốc Công ty TNHH Vận tải Việt Thuận, chia sẻ triết lý cốt lõi của du thuyền Grand Pioneers là "Chúng tôi chỉ tồn tại khi bảo vệ thiên nhiên". Đây là kim chỉ nam cho mọi hoạt động của du thuyền, từ việc áp dụng các công nghệ xanh tiên tiến đến thực hiện các biện pháp bảo vệ lâu dài cho môi trường tự nhiên của Vịnh Hạ Long.