Phóng to

Mỗi độ xuân về, tôi lại nhớ cha với vuông sân cải vàng trầm tích kỷ niệm; nhớ mẹ với những đĩa rau cải luộc màu xanh ấm hương lửa.

Quê tôi nằm ở dải miền Trung quanh năm nắng bụi mưa lầy ... Khi cơn mưa vừa dứt, vuông sân trước nhà meo mốc, đóng váng xanh trơn, cha tôi bèn cuốc mỏng lớp mặt, băm tơi nhỏ, đánh luống, bóp phân hoai nát mịn rải đều, dùng cuốc chĩa răng dày cào, trang bằng rồi bung từng nắm hạt cải.

Khoảng ba bốn ngày trên luống cải rùng rùng lún phún những mầm xanh tơ nõn mơn mởn. Cải rộ vươn mình mỗi ngày lớn nhanh trông thấy. Lá chen lá, cây chèn cây đan dày như tấm thảm nhung xanh. Hai cánh lá tròn tròn múp míp và lóng lánh mọng sương vào mỗi sáng sớm.

Cải lên vô số, mẹ tôi, chị Hai nhổ bớt, giữ cả rễ, rửa sạch làm rau tươi, ăn nghe mùi cay cay, vị the the, nhai giòn giòn thú vị! Dùng không hết, mẹ đựng những cây cải con con trong chiếc rổ nhỏ đem thơm thảo với bà con xóm giềng.

Khi cọng cải cao khoảng nửa gang tay, mẹ lại tỉa bớt. Lần này cải thành cây, mẹ rửa sạch đem luộc. Dĩa cải xanh trong chấm với mắm cái (mắm nêm) dằm tiêu ớt tỏi ngon tuyệt vời.

Ra vườn cải thấy kỳ lá trở màu hơi vàng là biết cải sắp lên ngồng, ra hoa. Màu vàng lộng lẫy thắm tươi trong màu nắng. Cải xanh tốt cành lá vươn vai, nơi nào dày mẹ tỉa thêm lần nữa, đem phơi nắng cho lá cải vừa heo héo rồi cho vào giò (hủ, chum) rắc muối hột từng lớp ủ chua. Khoảng mươi, mười lăm ngày vớt ra rửa sạch dùng làm rau ăn hoặc dùng kho với cá đồng, thịt heo thành món ăn dân dã rất ngon...

Hương vị quê nhà đơn sơ đã chìm sâu trong ký ức lãng quên, bây giờ cái gì cũng có, và còn nhiều là đằng khác... nhưng sao tôi cảm giác không thứ gì ngon bằng đĩa rau cải giản dị do tay mẹ làm. Có lẽ vì miếng ngon là ngon trong ký ức...

Hoa cải vàng làm nên mùa xuân hay mùa xuân làm nên cải hoa vàng? Tôi nhận ra đều có cả hai. Tôi bàng hoàng tôi - đứa con lưu lạc tìm ra nẻo về, đứng trước cổng ngõ nhà mình mà không làm sao dấn bước, e mãi ngất ngây trong sắc hương hoa cải vàng những ngày xưa cũ...