Cho tôi hỏi trong trường hợp của tôi có nên đi mổ nội soi để loại bỏ u hay theo dõi chờ nó vỡ, biến mất như khối u trước, trong lúc chờ đợi có nên thụ thai? Sau khi mổ có khả năng lại xuất hiện u với kích thước lớn như vậy? Nên làm gì để phòng tránh u nang buồng trứng? Đây có phải là bệnh di truyền?

T.Thuy

- Trả lời của phòng mạch online:

Buồng trứng là một cơ quan rất đặc biệt, mỗi chu kỳ có hàng ngàn nang noãn được chiêu mộ, phát triển nhưng chỉ có một nang noãn được chọn, vượt trội thành noãn trưởng thành và rụng trứng, còn các nang noãn còn lại thì tự tiêu hủy. Phần mô sau khi rụng trứng sẽ trở thành hoàng thể, nếu có thai sẽ trở thành hoàng thể thai kỳ. Vì đặc điểm này mà tạo nên những u nang buồng trứng chức năng.

Các u buồng trứng chức năng hay là tình trạng giống u nhưng không có sự tân sinh ( Nonneoplastic tumorlike condition) bao gồm u hoàng thể thai kỳ, phù mô buồng trứng, nang noãn hay nang hoàng thể, hội chứng buồng trứng đa nang… Thường gặp trong độ tuổi sinh đẻ là các dạng nang noãn (follicular cyst) và nang hoàng thể được hình thành sau khi rụng trứng. Các nang chức năng có thể tự biến mất sau 3-6 tháng.

Từ buồng trứng cũng có những khối u thật sự (thực thể), đó là các khối u tân sinh của buồng trứng có thể lành tính hoặc ác tính. Chẩn đoán lành tính hay ác tính phải dựa vào giải phẫu bệnh lý, nghĩa là phải mổ lấy khối u và đưa mẫu mô cho nhà giải phẫu bệnh lý xem dưới kính hiển vi. Một điều đáng lo ngại đó là ung thư buồng trứng diễn tiến nhanh và thầm lặng, do đó cần được phát hiện càng sớm và điều trị tích cực.

Để tránh mổ quá mức (u buồng trứng chức năng) cũng như tránh để quá muộn và chuẩn bị tốt cuộc mổ, chúng ta cần phải có những biện pháp lâm sàng và cận lâm sàng để chẩn đoán bản chất khối u càng chính xác bao nhiêu càng tốt.

Siêu âm là một trong những biện pháp rất hữu ích.Trên siêu âm, người ta dựa vào kích thước khối u, cấu trúc vỏ u (dày hay mỏng), thành phần trong khối u (echo trống là dịch, echo dày là mô đặc), có hình ảnh chồi hay vách, ở một hay 2 bên buồng trứng, có dịch trong ổ bụng... để xếp loại khối u. Ví dụ u buồng trứng có đường kính dưới 6cm, vỏ mỏng, không vách không chồi, echo trống thường là u chức năng. Còn một khối u có chồi có vách, echo dày thì là u tân sinh và có khả năng ác tính hơn. Thời điểm siêu âm để đánh giá lại các u buồng trứng chức năng là sau khi sạch kinh.

Bên cạnh hình ảnh siêu âm, cần có những các biện pháp khác hỗ trợ như thử máu đo lường “chất đánh dấu khối u” như CA 125, AFP, HCG sẽ giúp tiên lượng lành ác của khối u.

Tình trạng của chị:

- 27 tuổi

- U buồng trứng trái kích thước 5-6 cm, 4 tháng sau u kích thước 6-7cm (không rõ cấu trúc trong u).

- Có tình trạng khí hư nhiều, có mùi… được chẩn đoán là “ viêm lộ tuyến”, “viêm phần phụ” điều trị nhiều lần không cải thiện.

Câu hỏi của chị về vấn đề u buồng trứng, theo tôi, có nhiều khả năng phải mổ vì khối u đã không nhỏ đi sau 3 tháng theo dõi nên có thể là u thực thể. Trước khi mổ, chị sẽ được xét nghiệm để đo lường “chất đánh dấu khối u”, tiên lượng khả năng lành ác. Khi mổ, nếu nghĩ nhiều là lành tính, khôi u sẽ được bóc tách ra khỏi buồng trứng nên không ảnh hưởng đến chức năng của buồng trứng. Và phần u bóc tách sẽ được gửi giải phẫu bệnh lý để biết bản chất khối u, từ đó dự đoán khả năng tái phát, mức độ ảnh hưởng tới khả năng thụ thai.

Câu hỏi của chị về vần đề viêm lộ tuyến cổ tử cung, xin chị tham khảo thêm một số bài đã đăng trên online. Thật sự nếu xác định đúng tác nhân gây nhiễm trùng thì khi điều trị đúng theo phác đồ tình trạng nhiễm trùng sẽ cải thiện, Việc điều trị quá mức sẽ phá vỡ hệ thống cân bằng của môi trường âm đạo, mất hết các vi khuẩn lactobacillus (vi khuẩn có lợi giúp duy trì môi trường pH axit trong âm đạo), dẫn tới tình trạng nhiễm trùng yếu tố khác. Do đó sau đợt điều trị viêm nhiễm sinh dục, việc sử dụng thêm các thuốc có chứa các vi khuẩn lactobacillus sẽ giúp ổn định môi trường âm đạo, giảm nhiễm trùng tái phát.