Phóng to

TT - Vợ chồng hắn xuôi đến một bến sông. Ở đoạn này đi vào làng nào cũng phải qua một cánh đồng. Thế nên, hắn cắm sào, cột thuyền, neo đậu. Hắn chui vào khoang ngủ. Vợ hắn, thị Ngần, mang lưới ra vá để chiều thả. Vá được một lúc, chán tay thị bỏ đó ra mạn thuyền ngồi.

Bóng thị đổ xuống dòng sông dập dềnh, nhăn nheo. Cuộc sống là đôi bờ thu lại không có gì vui thú. Vài con cá đớp quẩn quanh mặt nước, mấy con chim chẽo chẹt hót trên ngọn cây, gã bìm bịp vỗ cánh phành phạch cũng không nhấc mình qua khỏi ngọn tre, cứ là là rồi đậu. Tiếng kêu âm âm: nóc, nóc… nóc cụt, ụt, ụt…

Chài ngái ngủ hỏi vợ:

- Mấy giờ rồi?

Thị Ngần nhìn về đằng tây một lát. Đáp:

- Chiều rồi.

- Đi nấu cơm ăn.

Hai bàn tay chống đùi đứng dậy, thị đi vào khoang lấy gạo. Cơm chín, thị lấy cho mỗi đứa một bát. Nhai cơm cho đứa nhỏ rồi dọn cơm cho Chài ăn. Hắn làm vài chén rượu nên khề khà. Ngần ăn xong bỏ bát. Hắn hỏi:

- Thôi à, ít thế.

- Ừ, mặc! Chán cơm.

Ăn xong Chài lùa lũ con vào khoang lấy ván chốt lại. Hai vợ chồng hắn bơi chiếc thuyền thúng ngược dòng sông. Đến một đoạn sông, nước quẩn hắn thả lưới. Quanh đi quẩn lại chỉ được vài con cá con con không đủ mồm mèo. Hắn rít một hơi thuốc lào. Dáng hắn ngả nghiêng theo luồng khói. Vục tay làm dăm ngụm nước sông, xong xuôi, hắn nói:

- Tôm ăn chập choạng, cá ăn rạng đông. Thôi về.

Sớm hôm sau hai vợ chồng lại đi thả lưới. Lại vẫn như hồi hôm: thuyền không, lưới không và cá cũng không. Trưa hôm đó Chài bơi thuyền đi nơi khác. Vừa chèo hắn vừa hát:

Thuyền chài

Suốt ngày nhìn nước

Chân không được bước

Miệng không được la

Hôm nay giận dỗi

Chống thuyền đi xa..

Thị Ngần hát:

Đời người dòng sông

Chèo đi chèo lại vẫn

không qua bờ

Sống cảnh dật dờ

Bóng chim tăm cá

Dòng nước con thuyền

Mưu sinh giăng lưới

Lội ngược về xuôi

Con trôi ơi hỡi con trôi

Ở ao thì hẹp ra đời

câu giăng.

Mấy đứa con nhí nhố:

Thuyền chài đánh cá

lanh canh

Đánh phải cục cứt nhe răng mà cười.

Chài quát:

- Sư bố chúng mày ngu. Sống ở sông nước mới là đáng sống.

Mặt trời chếch hướng tây soi xuống dòng sông đỏ lựng. Thuyền đậu ở một bến sông gần làng. Thị Ngần lại ra mạn thuyền ngồi. Chài đi thả đăng, về. Thấy Ngần vẫn ngồi ngẩn tò te, hắn hỏi:

- Nghĩ gì mà buồn thế?

Không thấy thị nói. Chài có ý nghi ngờ, hắn nhìn quanh quẩn. Sóng nước đuổi nhau. Phía xa thuyền một chút có một gã đàn ông đang tắm. Hắn ghen. Hắn là một thằng hay ghen. Giữa dòng vẫn ghen! Hắn tót lên thuyền túm tóc thị giật ngược lại đằng sau. Bất ngờ, thị la:

- Ối!

Hắn chỉ vào mặt thị:

- Đồ đĩ!

Hắn nói hổn hển:

- Mày thấy nó tắm, mày ra mày ngắm nó!

Hắn kéo cổ thị lôi vào khoang tát thêm cho dăm tát nữa. Chiều đó không nấu cơm. Tối đó không thả lưới. Hắn làm dăm chén rượu, kéo thêm dăm điếu thuốc lào rồi lăn ra ngủ.

Ba đứa con nằm ngủ vô tư thỉnh thoảng lại chép miệng vì đói. Thị Ngần khóc mãi rồi nằm ẽo rẹp như dải khoai, gối đầu lên đống bùng nhùng chăn màn, quần áo. Cái nào nhìn cũng giống hệt như tấm lưới. Nước chảy ì oạp dưới mạn thuyền. Thanh âm trong đêm chỉ là tiếng cá đớp ì oạp dưới mặt nước, rồi tắt lịm.

Sáng sớm. Chài ra đăng bắt tôm cá. Mang về hắn gọi Ngần dậy, mang cá ra chợ bán. Thị dậy hai mắt lồi ra, sưng húp! Thị tất tưởi thay một cái áo, mặc thêm một cái áo nữa vào vẫn không được. Hai cái áo, chung một chỗ rách. Thây kệ! Rách rưới mới đúng là dân thuyền chài! Thị ngúng nguẩy bước lên bờ. Đi được vài bước thị quay lại nhìn thuyền, quay đi, quay lại nhìn một lần nữa, lại nhìn thêm một lần nữa, cứ như thị dứt bỏ cái thuyền này ra đi mãi mãi. Thấy nghi ngờ, Chài đi theo.

Ngần ra đến đầu làng, chỗ đấy có một cái quán cháo lòng. Một gã trong quán ăn xong bước ra, mặt gay gay đỏ gọi:

- Này, mẹ đĩ thuyền chài ơi! Có tép không?

- Dạ thưa ông, cháu chỉ có tôm và bống thôi.

- Lại đây ông mua cho nào!

Thị hí hửng chạy lại lật cái mẹt cho lão ta xem. Lão xua tay ngăn lại:

- Không, không! Tao mua là mua mày cơ!

Thị ngu ngơ hỏi lại:

- Ông mua con mà làm gì?

- Nhà ông có đám đậu trồng ở xa nhà. Tao muốn mua mày để ở ngoài đấy làm bù nhìn cho chim quạ khỏi phá phách.

Chứng kiến cảnh này Chài buồn hẳn. Hắn trở về để chờ vợ. Trưa hôm đó cơm nước xong hắn lại nhổ neo chống thuyền đi xa.

Một khúc sông mới, rồi nhiều khúc sông mới hiện ra. Gió lồng lộng. Thả bơi chèo ra hắn nằm xuống, vật vã, run rẩy như người say thuốc lào. Dòng sông vẫn cứ chảy đi bình lặng yên ả, còn hắn thì chới với. Sông! Sông ư? Tại sao không phải là một cái bến nhỉ?