Ông Nho đã nhờ tư vấn nhiều chỗ nhưng mỗi nơi nói một cách khác nhau. Phòng công chứng đã đồng ý trích lục cho ông bản di chúc, nhưng khi ông xin kê khai di sản thừa kế cũng đòi ông cung cấp bản gốc di chúc, bản gốc giấy chủ quyền nhà, bản gốc giấy chứng tử.

Điều ông lo ngại là con gái nuôi của bà cô sẽ làm giấy thay đổi chủ quyền nhà để đứng tên tài sản căn nhà. Khi ông làm đơn xin ngăn chặn thì UBND phường nói là chưa có ai làm giấy nhà và bảo ông cứ ghé thăm chừng, khi nào thấy phường có thông báo hãy gửi đơn.

Ông Nho thắc mắc ông phải làm thế nào để xác lập quyền thừa kế di sản trên?

Trường hợp của ông Nho là thừa kế tài sản theo di chúc, do đó căn cứ Bộ luật dân sự năm 2005 và điều 49, điều 50 Luật công chứng năm 2006, để kê khai di sản thừa kế ông sẽ cần các giấy tờ sau:

- Bản di chúc gốc.

- Giấy chứng tử của người để lại di sản.

- Giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản của người để lại di sản đó, nếu di sản là quyền sử dụng đất hoặc tài sản mà pháp luật quy định phải đăng ký quyền sở hữu.

- Giấy tờ tùy thân (CMND, hộ khẩu, khai sinh) của người nhận thừa kế.

Vì vậy, việc phòng công chứng yêu cầu ông cung cấp các giấy tờ trên là đúng pháp luật. Nếu bên đồng thừa kế không chịu giao những giấy tờ trên để ông Nho kê khai di sản thừa kế, cũng như cố tình giấu di chúc thì đã vi phạm nghĩa vụ của người giữ di chúc theo điều 639 Bộ luật dân sự 2005: “Người đang chiếm hữu, sử dụng, quản lý di sản quy định tại khoản 2, điều 638 của bộ luật này có các nghĩa vụ sau đây:

c) Bồi thường thiệt hại, nếu vi phạm nghĩa vụ của mình mà gây thiệt hại.

d) Giao lại di sản theo thỏa thuận trong hợp đồng với người để lại di sản hoặc theo yêu cầu của người thừa kế”.

Ông Nho có thể khởi kiện người đồng thừa kế để bảo vệ quyền lợi của mình. Nếu chứng minh được có thiệt hại xảy ra, ông sẽ có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại. Ông có quyền kiện ra tòa án cấp quận/huyện nơi có căn nhà thừa kế để xem xét, giải quyết (điểm a, khoản 1, điều 33 và điểm c, khoản 1, điều 35 Bộ luật tố tụng dân sự).

Việc đồng thừa kế giấu di chúc và tự ý chuyển quyền sở hữu nhà (nếu có) là hành vi vi phạm pháp luật, sẽ không được pháp luật thừa nhận.