(Nhân đọc loạt bài “Mãi mãi tuổi hai mươi”)

Phóng to

TT - Tổ trưởng của tôi, sĩ quan cao cấp quân đội, quê Quảng Trị, chuyên gia công nghệ thông tin có tập nhật ký Mãi mãi tuổi hai mươi của liệt sĩ Nguyễn Văn Thạc (NXB Thanh Niên - 2005). Chúng tôi thay nhau đọc.

Tôi hỏi anh điều gì trong cuốn nhật ký này làm anh xúc động, anh nói ngay đó là những dòng nhật ký ngày 15-4-1972, Thạc viết về những cô gái khu IV “ăn cơm Bắc, đánh giặc Nam”: “Tôi trố mắt ngạc nhiên vì người ngồi trước mặt mình kia che miệng cười và chẳng bao giờ đi làm về dám bước thẳng vào nhà khi có bộ đội ở trong, lại là người có mặt trong chiến dịch Đường 9, lại là người cõng thương binh, tiếp đạn, là người thu dọn chiến trường”.

Tổ trưởng tôi nói thêm là anh đã gửi tập sách này cho chị ruột trong Nam, vào thanh niên xung phong cùng tháng với Thạc. Chị anh điện ra cho biết đã thức cả đêm để đọc “tiếng hát trái tim ấy”, nước mắt chị đầm gối bởi thương nhớ đồng đội ngã xuống ở tuổi đôi mươi.

Một đồng nghiệp quê miền trung du thơ mộng nói: “Tôi đặc biệt thích thú những dòng anh Thạc miêu tả nét đẹp của quê hương mình, hồi anh luyện quân tại đấy”. Với giọng Bắc Giang ngọt ngào cô đọc: “Đồng đã đi qua mùa gặt. Hương lúa chia đều khắp các nhà và trăng lên sớm cho sân kho nhộn nhịp.

Rơm còn phơi đầy trên ruộng, rơm gác lên đống rạ, mềm đi vì sương sớm... Dạo mới đến đây, rừng thả hạt dẻ lách tách trên đồi. Còn bây giờ lại mùa hoa dẻ. Hoa dẻ rừng trắng pha vàng như hoa nhã, như hoa hồng bì... Cả rừng như mở ra cho vô vàn mùi hương lạ lùng thì thào cùng anh bộ đội...”.

Một đồng nghiệp nồng nhiệt quê Hà Tĩnh thì lại trân trọng những chi tiết về đời tư tác giả. Năm lớp 7, Thạc đứng đầu giải thi văn TP Hà Nội. Năm cuối cấp III, Thạc giành giải nhất kỳ thi học sinh giỏi văn miền Bắc. Là sinh viên năm 1 khoa toán cơ ĐH Tổng hợp Hà Nội mà Thạc học thêm và hoàn thành cả chương trình năm 2, được chuyển lên năm 3. Rồi Thạc sẵn sàng xếp bút nghiên để hiến dâng tuổi thanh xuân cho Tổ quốc. Cô nói: “Em đã đọc cho hai con nghe cuốn nhật ký này. Hai cậu đều nói anh Thạc là anh hùng trên cả hai lĩnh vực trí tuệ và ý chí”.

Còn tôi thì cứ phân vân: “Sao Thạc lại đoán được ngày toàn thắng 30-4-1975 chuẩn xác đến lạ?”. Phải chăng đó là linh cảm của người chiến đấu cho lẽ phải! Là bản lĩnh “Quyết và biết” của dân tộc ta!