Phóng to

Đây là thuốc thật của các nhà sản xuất chính hãng nhưng có loại đã bị làm giả và trong năm 2006 cơ quan chức năng đã phát hiện. Ảnh: Thanh Đạm

TT - “Không chỉ xuất hiện tại thị trường bán lẻ ở nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa, thuốc giả đã xâm nhập cơ sở điều trị, từ tuyến y tế cơ sở đến tuyến trung ương, gây nên những hậu quả nghiêm trọng...”. Tại hội nghị thanh tra y tế do Bộ Y tế tổ chức vừa qua, Thanh tra Bộ Y tế đã cảnh báo như vậy.

Nhiều loại thuốc giả

Thanh tra Bộ Y tế cho biết từ đầu năm đến 31-10-2006, cơ quan chức năng đã phát hiện trên thị trường hàng chục loại thuốc giả. Những thuốc bị làm giả là thuốc đặt phụ khoa Neo-Tergynan; thuốc Mobic (dạng hộp 10 viên rời, sản phẩm của Công ty Boehringer Ingelheim, đã ngừng nhập khẩu vào VN từ tháng 2-2004), thuốc giảm cân Reductil của Công ty Abbott Laboratories S.A; thuốc Theralene viên nén và thuốc Direxiode bị làm giả nhiều lần. Ngoài ra, còn có một số vụ làm giả thuốc Postinor, Dogmatil, Levitral, Quinin sunfat và một số thuốc dạng tiêm như Acetaphen, Neotil, Cefuroxime.

Theo thanh tra bộ, từ cuối năm 2005, thuốc giả xuất hiện trên thị trường bắt đầu có xu hướng gia tăng và diễn biến phức tạp trong năm 2006. Thuốc giả được sản xuất từ nhiều nguồn, thủ đoạn tinh vi, liều lĩnh. Thuốc được làm giả không chỉ là thuốc đắt tiền, giá trị cao trong điều trị, biệt dược mà cả những loại có giá trị thấp, cũng bị làm giả.

Hầu hết các vụ sản xuất kinh doanh thuốc giả đều được phát hiện ở các tỉnh thành phía Bắc. Nổi cộm nhất là vụ Thanh tra Bộ Y tế phối hợp với Công an TP Hà Nội đã phát hiện vụ sản xuất, kinh doanh thuốc giả có tổ chức với qui mô lớn do Quách Thị Lành - giám đốc Công ty TNHH dược phẩm Anh Ngọc - chủ mưu. Công ty Anh Ngọc đã sản xuất các loại thuốc giả Acetaphen, Neotil, Trozime và Cefuroxime. Liên quan đến đường dây sản xuất, kinh doanh tiêu thụ thuốc giả, thanh tra bộ đã tiến hành thanh tra Công ty cổ phần dược phẩm Vĩnh Phúc, chín công ty TNHH và cổ phần dược phẩm ở một số tỉnh, ba bệnh viện và một trung tâm y tế. Qua đó, cơ quan chức năng đã lần ra con đường tiêu thụ tinh vi của thuốc giả do Công ty Anh Ngọc sản xuất. Các thuốc giả, qua một số công ty TNHH hoặc cổ phần dược phẩm phân phối đã “leo cao, chui sâu” vào Bệnh viện (BV) Việt Tiệp Hải Phòng, BV đa khoa Nghệ An, Trung tâm Y tế huyện Thái Thụy (tỉnh Thái Bình), Viện Bỏng quốc gia, BV Trung ương Quân đội 108 và một số cơ sở khám chữa bệnh ở Bắc Giang. Tại Hà Nội, cơ quan chức năng còn phát hiện vụ làm giả tân dược tại nhà thuốc tư nhân số 3, Hàng Cá, Q.Hoàn Kiếm.

Tại TP.HCM, cuối năm 2006, đoàn kiểm tra liên ngành của Q.8 qua kiểm tra Công ty TNHH dược phẩm Vĩnh Tường Phát (Bùi Minh Trực, Q.8) đã phát hiện người của công ty này đang thực hiện dán nhãn ống paracétamol, dán tem nhập khẩu và tự in hộp. Vụ việc đánh giá là vi phạm nghiêm trọng nên đang được cơ quan chức năng tiến hành điều tra. Cũng trong năm 2006, cơ quan chức năng phát hiện một vụ nhập lậu và làm giả thuốc đông y, dược liệu ở Q.11, TP.HCM...

Kinh doanh cả thuốc... cấm sử dụng

Ảnh: K.Sơn

Trong hàng loạt vụ vi phạm mà Chi cục Quản lý thị trường (QLTT) TP.HCM phát hiện trong năm 2006 thì thuốc do Trung Quốc sản xuất chiếm đa số. Không chỉ các công ty chuyên kinh doanh, phân phối dược phẩm mới tham gia vận chuyển, tàng trữ thuốc bất hợp pháp mà ngay cả những người kinh doanh nông sản, thực phẩm cũng nhảy vào vì món lợi khổng lồ đem lại. Tháng 1-2006 qua kiểm tra đội QLTT 2B phát hiện tại kho thực phẩm của Công ty TNHH A.K trên đường Trần Não, P.Bình An, Q.2 chứa rất nhiều loại dược phẩm. Chủ hàng là T.D.C. đã không xuất trình được hóa đơn, chứng từ tại thời điểm kiểm tra. Số thuốc phát hiện gồm nhiều loại thuốc trị bệnh ho, cảm, thuốc bổ trẻ em, đau mắt, đau nhức, dịch tả, dưỡng thai, suyễn, huyết áp, thận, viêm mũi, viêm xoang, giảm béo, thậm chí có loại không rõ công dụng là gì. Đa số thuốc này đều do Trung Quốc sản xuất.

Tháng 9-2006, đội QLTT Q.Thủ Đức phát hiện tại chợ nông sản Thủ Đức một xe tải đang xuống hàng là... các loại tân dược do Trung Quốc sản xuất. Số thuốc được phát hiện gồm 9.576 hộp, lọ và 6.000 vỉ hoàn toàn không chứng từ, hóa đơn.

Tháng 9-2006, đội QLTT 4A phát hiện tại hiệu thuốc số 54 của Công ty cổ phần Dược phẩm Q.10 kinh doanh nhiều loại tân dược ngoại nhập không có số đăng ký, không chứng từ, hóa đơn. Đoàn kiểm tra còn phát hiện tại hiệu thuốc này có thuốc hết hạn sử dụng, kinh doanh cả thuốc cấm lưu hành. Tại cửa hàng thuốc số 34 (7 Nguyễn Thông, Q.3) thuộc Công ty cổ phần Dược phẩm Q.3, đội QLTT 1B cũng phát hiện đang kinh doanh thuốc không có SĐK và thuốc quá hạn sử dụng.

Đặc biệt, trong ba tháng cuối năm 2006, cơ quan QLTT liên tục kiểm tra hệ thống nhà thuốc MC nằm rải rác ở nhiều quận khác nhau. Lần kiểm tra nào, cơ quan QLTT cũng phát hiện hệ thống nhà thuốc này kinh doanh thuốc ngoại nhập không có hóa đơn chứng từ, không có SĐK lưu hành. Tháng 12-2006, đội QLTT 2A cũng phát hiện tại địa chỉ 144 Hải Thượng Lãn Ông, Q.5 một vụ kinh doanh đông dược do Trung Quốc sản xuất với 3.857 lọ, hộp không có SĐK.

Thuốc kém chất lượng “chạy” đi đâu?

Theo Cục Quản lý dược (CQLD) VN, nhiều loại thuốc được cấp phép lưu hành chất lượng cũng... lôm côm. Tháng 4-2006, CQLD đã ra quyết định đình chỉ lưu hành, thu hồi và rút SĐK 12 loại thuốc chứa hoạt chất Astemizol có nhiều tác dụng phụ (gây loạn nhịp tim, đau đầu, thèm ăn, căng thẳng thần kinh...) khỏi danh mục các thuốc đang lưu hành trên thị trường VN. Đó là viên nén Stemiz, Ace-nal, Astelong, Histeese, Histalong, Histalong Junior và sáu SĐK khác của viên nén Astemizol 10mg...

Một tháng sau, cục tiếp tục ra quyết định thu hồi thuốc G-Flo gây hại cho sức khỏe trẻ em trên toàn quốc do có hoạt chất ofloxacin. Chất này bị cấm dùng cho trẻ dưới 18 tuổi vì ảnh hưởng xấu đến chức năng gan, mật và hệ huyết học. Trong khi đó, biệt dược G-Flo lại ghi rõ trên nhãn là dành cho trẻ em! Loại thuốc này được CQLD cho phép nhập khẩu năm 2004. Sau hai năm lưu hành tại VN, cục mới biết sai lầm của mình và ra quyết định rút giấy phép, thu hồi số thuốc đã nhập về khoảng 10.000 hộp. Tháng 6-2006, CQLD tiếp tục ra quyết định đình chỉ lưu hành và thu hồi trên toàn quốc thuốc Cefuroxim axetil (lô SX: 1539426) do Công ty Ranbaxy của Ấn Độ sản xuất vì kém chất lượng…

Hầu hết thuốc kém chất lượng bị thông báo thu hồi hoặc đình chỉ lưu hành đều đã được đưa ra thị trường tiêu thụ trước đó rồi cơ quan chức năng mới phát hiện là kém chất lượng. Nhiều người sợ lỗ vốn đã không đem nộp mà tìm cách bán đổ bán tháo.Việc có thu hồi được không... cũng không thể kiểm soát. Thậm chí, có khi thuốc chỉ bị đình chỉ lưu hành ở địa bàn này nhưng ở nơi khác không bị đình chỉ. Do vậy thuốc bị thu hồi “chạy” từ nơi bị cấm sang nơi không cấm!

Từ thực tế cho thấy còn nhiều kẽ hở dẫn đến tình trạng thuốc giả, thuốc lậu, kém chất lượng... tồn tại. Người bệnh chỉ còn biết kêu trời!