Phóng to

Sản xuất thép tại Nhà máy thép Phú Mỹ (Công ty Thép miền Nam) thuộc Khu công nghiệp Phú Mỹ 1 (Bà Rịa - Vũng Tàu) - Ảnh: T.T.D.

Bởi, nếu hợp đồng trên được thực hiện, giá thép sẽ rẻ hơn nhiều.

Gia công thép tại Trung Quốc

Thông tin VIS thuộc Tổng công ty Sông Đà (Bộ Xây dựng) - thành viên Hiệp hội Thép VN (VSA) - ký hợp đồng thuê một công ty của Trung Quốc (TQ) gia công đợt đầu tiên 5.000 tấn thép cây mang nhãn hiệu VIS sau đó đưa về VN để tiêu thụ, đã bị 16 công ty thép trong nước phản ứng.

Theo các công ty này, thực chất của hợp đồng gia công này là VIS nhập khẩu thép thành phẩm về để tiêu thụ trong nước dưới tên VIS vì phía TQ thực hiện từ A-Z. Cũng theo các công ty này thì thông qua hợp đồng gia công, VIS đã làm hàng nhái, gian lận thương mại, đánh lừa người tiêu dùng khi không công bố nguồn gốc thật sự của lô hàng “gia công” này.

Chưa rõ ai đúng, ai sai và các cơ quan chức năng vẫn chưa vào cuộc vì thép mà VIS đặt gia công vẫn chưa xuất hiện ở VN. Tuy nhiên, theo tính toán, với hợp đồng này thép do VIS đặt sản xuất tại TQ sẽ rẻ hơn so với nhập khẩu phôi về để sản xuất thép. Giá phôi thép TQ bán sang VN đang ở mức 490-500 USD/tấn. Để sản xuất ra thép thành phẩm, các doanh nghiệp phải tốn thêm 30-50 USD/tấn. Trong khi nếu nhập thép thành phẩm của TQ về bán thì giá sẽ rẻ hơn so với sản xuất trong nước trung bình 40 USD/tấn. Như vậy, với tính toán của Việt Ý, người tiêu dùng sẽ được mua thép với giá “mềm” hơn nhưng ngược lại sẽ đẩy nhiều doanh nghiệp thép vào chỗ khó khăn.

VIS nói gì?

Chiều 8-3, trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Đinh Văn Vì - tổng giám đốc VIS - khẳng định việc VIS đặt gia công 5.000 tấn thép cây tại TQ, sau đó gắn thương hiệu của VIS lên thành phẩm để lưu thông tại thị trường VN, đã được công ty nghiên cứu kỹ các qui định, luật lệ hiện hành. Việc VIS gắn thương hiệu lên sản phẩm đặt gia công ở nước ngoài thể hiện sự chịu trách nhiệm về chất lượng sản phẩm của nhà sản xuất trước người tiêu dùng”. Ông Vì cũng cho rằng do VIS đã đăng ký Cục Sở hữu trí tuệ về bản quyền thương hiệu, “chủ sở hữu thương hiệu có thể cho các nhà sản xuất khác được gắn mác, thương hiệu lên sản phẩm” nên việc VIS đặt gia công, hoặc đặt TQ sản xuất từ A-Z sản phẩm thép cây, cũng không hề phạm luật.

Ông Vì cũng khẳng định đã có công văn gửi Tổng cục Hải quan, Cục Sở hữu trí tuệ và đã được hai cơ quan này trả lời việc làm của VIS hoàn toàn phù hợp với qui định của pháp luật. “Bỏ ra hàng triệu USD để nhập khẩu thép chắc chắn chúng tôi đã phải nghiên cứu rất kỹ. Nếu không được thông quan, chúng tôi sẽ chết ngay. Đây đâu phải chuyện đùa!” - ông Vì nói.

Sẽ còn nhiều vụ Việt Ý

Không chỉ Việt Ý, hiện một số doanh nghiệp sản xuất thép cuộn cũng đã thu hẹp sản xuất thép, chuyển sang nhập khẩu thép để tiêu thụ trong nước với giá rẻ hơn. Việc làm này sẽ đụng chạm đến quyền lợi của các doanh nghiệp khác trong ngành thép. Vì vậy, theo nhiều chuyên gia, tới đây sẽ còn xảy ra nhiều vụ “lùm xùm” dạng như Việt Ý khi một số doanh nghiệp ngành thép tìm cách để thoát ra tình cảnh hiện nay.

Thời gian qua, do được bảo hộ, các doanh nghiệp ngành thép đã lao vào đầu tư theo kiểu “đánh nhanh, thắng lớn”, chỉ nhập phôi để sản xuất thép - vốn mang lại lợi nhuận cao - thay vì đầu tư sản xuất phôi thép để chủ động nguồn nguyên liệu sản xuất. Công suất sản xuất thép của các nhà máy trong nước lên đến hơn 6 triệu tấn/năm trong khi nhu cầu tiêu thụ chỉ ở mức 3,4-3,5 triệu tấn/năm. Do phụ thuộc nguồn nguyên liệu nhập khẩu, chi phí sản xuất thép lại cao nên thép trong nước đã bị “sượng” khi Nhà nước dần giảm bớt bảo hộ, và việc mở cửa thị trường thép theo lộ trình hội nhập.