Phóng to

Sữa bột tăng trưởng hiệu Vido Food của Công ty TNHH SX-TM Hương Khánh được bán tại một siêu thị ở Gò Vấp, TP.HCM -Ảnh: T.T.D.

Chỉ tính kết quả ban đầu ở 12/14 tỉnh thành trong diện được kiểm tra (trong đó có Hà Nội, TP.HCM, Hải Phòng...) có báo cáo về Cục An toàn vệ sinh thực phẩm, với 279 mẫu sữa chủ yếu là sữa bột được kiểm nghiệm chỉ tiêu hóa, lý, vi sinh cho thấy số mẫu có tỉ lệ đạm thấp hơn công bố của nhà sản xuất lên tới 25,24% (53/210 mẫu được kiểm nghiệm).

Công bố 34%, kiểm tra 2,8%

Về hàm lượng chất béo, số mẫu có hàm lượng chất béo thấp hơn công bố trên nhãn mác cũng chiếm tỉ lệ 19,84% (24/121 mẫu), trong số này có cả một số sản phẩm sữa đặc có đường, sữa bột cho phụ nữ có thai và trẻ em của ba doanh nghiệp sản xuất sữa lớn trong nước. Về chỉ tiêu vi sinh, 3,94% mẫu không đạt (2/68 mẫu).

Theo cục trưởng Cục An toàn vệ sinh thực phẩm (Bộ Y tế) Nguyễn Công Khẩn, so với năm 2008, mặc dù số mẫu sữa có hàm lượng đạm thấp đã giảm (25,24% so với 50% năm 2008) nhưng tỉ lệ kể trên cho thấy hàng hóa kém chất lượng vẫn tiếp tục lưu thông và đến tay người tiêu dùng. Chưa kể có tới 1.491/2.015 cơ sở (73,02%) được kiểm tra lần này có vi phạm về điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm, với hành vi chủ yếu là chưa có giấy chứng nhận đủ điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm.

Có những mẫu sữa công bố hàm lượng đạm lên tới 34% nhưng thực tế kiểm nghiệm chỉ 2,8%! Thậm chí có mẫu hàm lượng đạm chỉ... 0,62%, trong khi tự công bố lượng chất đạm tới 13%! Điều nguy hiểm hơn là rất nhiều trong số mẫu sữa kém chất lượng này đều được lấy từ các chợ, cửa hàng sữa thuộc các huyện vùng sâu vùng xa, nơi người dân còn nghèo.

Đóng cửa doanh nghiệp nếu tái phạm nhiều lần

Siết ngôn từ quảng cáo sữa Theo ông Nguyễn Công Khẩn, sắp tới sẽ siết chặt trong việc xem xét các ngôn từ quảng cáo. Thời gian qua đã có nhiều doanh nghiệp bị yêu cầu giải trình về ngôn từ quảng cáo hay các vi phạm khác, có khi một tuần 2-3 hồ sơ đề nghị quảng cáo phải tạm dừng.

Ông Nguyễn Công Khẩn cho rằng nên siết điều kiện kinh doanh sản phẩm sữa. “Sản xuất kinh doanh thực phẩm là loại hình kinh doanh có điều kiện. Người kinh doanh thực phẩm phải hiểu về chất lượng, an toàn thực phẩm nhưng kiểm tra vừa qua cho thấy đa số người bán hàng chưa hiểu!”- ông Khẩn nói.

Bên cạnh đó, ông Khẩn cho rằng mức xử phạt hiện còn thấp dẫn đến nguy cơ tái phạm cao. “Cả đợt thanh tra ở năm tỉnh thành với hàng chục doanh nghiệp vi phạm nhưng tổng mức phạt chưa đến 100 triệu đồng. Chúng tôi muốn kéo UBND các cấp vào cuộc, họ có thể phạt 50-100 triệu đồng, thậm chí đóng cửa những doanh nghiệp tái phạm nhiều lần” - ông Khẩn đề nghị.

Tuy nhiên điểm yếu của chính đợt thanh tra này là nhiều báo cáo đã gửi về Cục An toàn vệ sinh thực phẩm từ tháng 5-2009 nhưng cục không dám công bố, vì phần lớn báo cáo hoàn toàn không có số lô, ngày sản xuất, hạn sử dụng của từng sản phẩm sữa có hàm lượng chất đạm, chất béo thấp như cục đã hướng dẫn mà chỉ báo cáo tỉ lệ vi phạm chung chung.

Theo ông Nguyễn Văn Nhiên - chánh thanh tra Cục An toàn vệ sinh thực phẩm, đơn vị này đang chuẩn bị đủ dữ liệu của hai tỉnh còn lại để tổng hợp báo cáo đợt kiểm tra sữa lần này. “Không phải là không công khai, mà những báo cáo chưa đủ nội dung về số lô, ngày sản xuất... phải đề nghị Sở Y tế xác minh lại” - ông Nhiên cho hay.

Ông Nhiên cũng cho biết trong báo cáo của Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Hải Phòng có nêu sáu sản phẩm có hàm lượng chất béo thấp hơn công bố của ba nhà sản xuất danh tiếng. Tuy nhiên cần có thêm thời gian xác minh do nghi ngờ sản phẩm bị ảnh hưởng chất lượng từ khâu bảo quản!

Một số mẫu sữa có hàm lượng đạm thấp hơn công bố

Mẫu sữa <?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />	Sản phẩm/khối lượng	Hàm lượng protit công bố	Hàm lượng protit thực tế	Ngày sản xuất	Hạn sử dụng	Ðơn vị cung cấp
Sữa bột nguyên kem Hà Lan	bao nhựa/500g	13%	0,62%	3-2-2009	3-2-2010	Doanh nghiệp tư nhân Bích Cơ, 21 đường 5A, P.Bình Trị Ðông B, Q.Bình Tân, TP.HCM
Sữa Úc béo ngọt Enter Milk	hộp giấy/400g	34%	2,8%	19-2-2008	18-8-2009	Công ty thực phẩm Tiên Bửu, 459/7, KP3, P.Tân Thới Hiệp, Q.12, TP.HCM
Sữa bột tăng trưởng với DHA hiệu Vido Food	hộp thiếc/450gr	20%	1,33%	28-4-2008	28-4-2010	Công ty TNHH SX-TM Hương Khánh, 198 Vườn Lài, P.Phú Thọ Hòa, Q.Tân Phú, TP.HCM
Sữa bột canxi milk dành cho người cao tuổi	hộp giấy/400gr	30,1%	1,4%	10-3-2009	10-3-2010	Công ty DHA Food, 14/7k Nguyễn Văn Quỳ, P.Phú Thuận, Q.7, TP.HCM
Sữa bột béo Hà Lan	bao nhựa/500 gr	Trên 5%	0,34%	1-8-2008	1-8-2009	Công ty TNHH Tân Thanh Ngọc, 918 Nguyễn Chí Thanh, P.4, Q.11, TP.HCM

(Đây là những mẫu sữa do thanh tra Sở Y tế tỉnh Bình Thuận lấy tại tỉnh xét nghiệm và gửi kết quả cho Bộ Y tế)

Các doanh nghiệp bất ngờ! Hầu hết hãng sữa vi phạm đều là những thương hiệu ít tên tuổi. Sản phẩm được phân phối chủ yếu ở các quận xa trung tâm TP hoặc các tỉnh với mức giá 35.000-41.000 đồng/hộp 400g. Các công ty nằm trong danh sách kiểm tra lần này cho hay họ không biết gì về thông tin sản phẩm của mình bị kiểm tra và có kết quả “chất lượng không như công bố”. Qua điện thoại, ông Nguyễn Ngọc Thanh - giám đốc Công ty TNHH Tân Thanh Ngọc, sản xuất sữa bột nguyên kem Hà Lan - cho biết việc gói sữa bột béo Hà Lan ở tỉnh Bình Thuận có hàm lượng protit kiểm tra thấp hơn so với tỉ lệ công bố trên bao bì đã được Sở Y tế TP.HCM mời công ty đến giải trình hồi tháng 8-2008. Ông Thanh khẳng định sản phẩm sữa bột béo Hà Lan công ty không hề bán cho bất kỳ mối hàng nào ở tỉnh Bình Thuận. Ông Thanh cho rằng mẫu sữa được tìm thấy ở Bình Thuận không biết “có mặt mũi như thế nào”, dù thừa nhận địa chỉ công ty lẫn tên sản phẩm. Tuy nhiên, ông Thanh cho biết công ty có đổi thương hiệu nhãn sữa bột béo Hà Lan thành “bột kem không sữa Hà Lan” chuyên dùng cho chế biến thực phẩm và không còn kinh doanh sản phẩm cũ nữa. Trong khi đó, ông Mai Đức Hùng - giám đốc Công ty TNHH sản xuất thương mại Hương Khánh, đơn vị sản xuất sữa nhãn hiệu Vido Food có hàm lượng đạm thực tế 1,33% - cho biết không có nhận định gì về kết quả do quá bất ngờ. Hiện nay trên thị trường, sản phẩm của công ty này có đến hơn mười loại. Tại một siêu thị ở quận Gò Vấp, nhãn sữa Vido Food khá đa dạng, từ sữa bột canxi dành cho người già, sữa tăng trưởng dành cho trẻ đến sữa cho phụ nữ có thai, bổ sung dưỡng chất cho trẻ 1-12 tuổi... Giá các loại này so với nhãn hiệu khác trên thị trường không chênh lệch bao nhiêu như sữa bột canxi dành cho người già có giá 41.000 đồng/hộp 400g. Trong bảng công bố của thanh tra còn có sản phẩm sữa Úc béo ngọt Enter Milk, hàm lượng protit thực tế 2,8% (hàm lượng công bố 34%) của Công ty TNHH Tiên Bửu. Theo nhân viên công ty, đơn vị sản xuất khá nhiều dòng sữa (trên 10 loại) và hệ thống phân phối rộng khắp, mỗi quận đều có đại diện bán hàng. Sản phẩm giá phải chăng nên chủ yếu phục vụ đối tượng lao động thu nhập thấp. Mặc dù cố gắng liên lạc với ông Tạ Văn Ngọc, giám đốc công ty, nhưng nhân viên cho biết giám đốc không có ở văn phòng. Trong quá khứ, công ty này từng bị quản lý thị trường bắt giữ về hành vi sản xuất và kinh doanh sữa bột giả. Tiếp tục thanh tra sữa, rượu, thực phẩm... Theo chánh thanh tra Cục An toàn vệ sinh thực phẩm (Bộ Y tế) Nguyễn Văn Nhiên, đợt hậu kiểm diện rộng và quy mô nhất từ trước đến nay về vệ sinh, an toàn thực phẩm sẽ được thực hiện từ tháng 7 đến tháng 11-2009. Theo đó, bốn nhóm thực phẩm “nóng” nhất gồm rượu, sữa, thực phẩm chức năng và nước uống đóng chai thuộc diện được kiểm tra về các nội dung công bố tiêu chuẩn, ghi nhãn sản phẩm; quảng cáo; điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm của cơ sở sản xuất kinh doanh; chất lượng sản phẩm thông qua lấy mẫu xét nghiệm. Trong thời gian kể trên, dự kiến sẽ có 800-1.000 mẫu rượu, nước uống đóng chai, thực phẩm chức năng, sữa được lấy mẫu xét nghiệm so sánh với công bố của doanh nghiệp. Theo ông Nhiên, để phục vụ đợt hậu kiểm quy mô kể trên, bộ trưởng Bộ Y tế đã ký quyết định thành lập bốn đoàn thanh tra, tiến hành đợt kiểm tra tại 12 tỉnh thành Hà Nội, TP.HCM, Hải Phòng, Nghệ An, Đồng Nai, Cần Thơ... Ngoài Bộ Y tế, các hội chuyên ngành như Hội Tiêu chuẩn và bảo vệ người tiêu dùng, Hiệp hội thực phẩm chức năng, Hội Khoa học kỹ thuật an toàn thực phẩm cũng tham gia đoàn thanh tra.