Phóng to

Các chú rối thể hiện tài đánh bắt cá, một trong những bối cảnh sẽ được Chu Lượng triển lãm tại Mỹ

TT - Ba nghệ sĩ, hai nhà thiết kế và một nhà tổ chức ấp ủ mơ ước khuấy động tòa nhà triển lãm và hội họp danh tiếng bậc nhất của thủ đô Washington DC (Mỹ) Ronald Reagan bằng một cuộc triển lãm độc đáo về nền văn minh lúa nước VN.

Triển lãm sẽ mở cửa từ ngày 20-6, cùng thời điểm Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết có mặt tại Hoa Kỳ trong chuyến thăm chính thức đầu tiên tới quốc gia này của một vị nguyên thủ nước VN thống nhất.

Vẻ đẹp thuần khiết lên ngôi

Nhân vật chính của cuộc triển lãm là nghệ sĩ Chu Lượng cùng với khoảng 700 nhân vật rối của mình. Chu Lượng sẽ mang sang Mỹ phiên bản của cuộc triển lãm “Nhân gian” mà anh đã thực hiện thành công tại Hà Nội hồi tháng ba vừa qua. Trong khuôn viên 150m² ở vị trí đắc địa nhất của tòa nhà Ronald Reagan, các nhân vật rối được chính tay Chu Lượng cùng nhóm nghệ nhân đồng hương Hà Tây đẽo gọt sẽ ra mắt người thưởng lãm Mỹ.

Những gương mặt rối đầy biểu cảm trong vai những người nông dân, người dân bình dị sẽ được sắp đặt cùng với các vật dụng, các sản phẩm nông nghiệp nhằm thể hiện chân thực và sinh động nhất đời sống sinh hoạt, lao động sản xuất và đời sống tâm linh của người Việt.

“Tôi hi vọng khán giả Mỹ sẽ cảm nhận được câu chuyện mà chúng tôi muốn kể. Câu chuyện về sự thuần khiết, tinh thần lạc quan, yêu đời và vị tha của người Việt thông qua những bối cảnh như vinh qui bái tổ, cảnh lễ hội, con Rồng cháu Tiên, cảnh đánh cá...” - Chu Lượng tâm sự.

Hồi tháng tư, anh đã cùng nhà văn Nguyễn Quang Thiều và đạo diễn Lương Tử Đức đến Hoa Kỳ gần một tháng trời cùng 200 con rối để nói chuyện về lịch sử và sự phát triển rối nước VN. “Khán giả đặt ra nhiều câu hỏi rất hay - Chu Lượng kể - Văn hóa dân gian VN là một điều đặc biệt lôi cuốn người Mỹ. Tôi đã đánh bạo trổ tài thổi sáo Mông và Nguyễn Quang Thiều trổ tài gảy đàn bầu. Sau đó, nhiều người nói họ đã bị hút hồn vào những âm thanh trong trẻo và truyền cảm giữa không gian của rối nước. Vì vậy, tôi tin rằng lần triển lãm rối cạn này cũng sẽ có sức thuyết phục cao”.

Thông điệp của sự dân dã hồn nhiên

Cuộc triển lãm sắp đặt của Chu Lượng tại Mỹ lần này sẽ được hỗ trợ bởi các tác phẩm ảnh của hai nhiếp ảnh gia Việt Thanh và Hoài Linh. Các tác phẩm ảnh đen trắng sẽ được trưng bày nhằm minh họa cho các bối cảnh mà Chu Lượng thể hiện. Ý đồ chỉ chọn ảnh đen trắng đã được tính toán kỹ: sức mạnh và sự lan tỏa của văn hóa, của tâm hồn, của con người là vượt thời gian.

Theo anh Nguyễn Á Phi (báo Thế Giới và Việt Nam), người chịu trách nhiệm chính tổ chức sự kiện này, anh mời Việt Thanh và Hoài Linh tham gia triển lãm bởi cả hai nghệ sĩ đều mạnh về ảnh báo chí và nói tiếng Anh tốt.

“Tôi đã suy nghĩ rất nhiều về việc chọn lựa loại hình và cách thức tổ chức cho sự kiện này - anh Á Phi nói - Những chương trình nghệ thuật đông người, hay các cuộc triển lãm ảnh, tranh mang tính tổng hợp khó truyền tải được những thông điệp cụ thể. Khi tôi đọc báo về cuộc triển lãm của Chu Lượng, tôi mừng như bắt được vàng. Nền văn minh lúa nước là kết tinh của những chân giá trị trong mỗi con người VN. Nó lại là một món ăn lạ đối với người nước ngoài. Tôi nghĩ chinh phục người nước ngoài phải bằng những gì chân thành nhất, giản dị và truyền thống nhất. Bước chân vào triển lãm, khán giả sẽ được đắm mình trong mùi hương trầm phảng phất đậm chất Á Đông, cùng những âm thanh ghi lại những nét sinh hoạt thường nhật của người Việt”.

Những người tham gia chương trình cũng hi vọng sự xuất hiện của chính các nghệ sĩ tại khu triển lãm sẽ thu hút đông đảo người thưởng ngoạn. Anh Á Phi nói vui: “Những tác phẩm trưng bày mà không có tác giả đi cùng sẽ trở nên vô hồn. Vì vậy, ba nghệ sĩ sẽ thuyết trình bằng tiếng Anh. Chu Lượng có thể nói tiếng Anh hơi “ngọng” một chút. Nhưng không sao. Sự dân dã và hồn nhiên của người Việt lại chính là điều hấp dẫn”.

Khoảng 1,2 tấn đạo cụ đã lên máy bay sang Washington. Nhóm thực hiện triển lãm lên đường vào đêm 13-6. Họ chỉ có ba ngày để tiến hành toàn bộ công việc vận chuyển hàng tới triển lãm, trưng bày, trang trí, thiết kế... Và sau đó, những nhân vật rối bằng gỗ sung tươi vui, sống động sẽ chịu trách nhiệm níu chân người xem Mỹ.

Triển lãm trong “giờ vàng” Phóng to Nghệ sĩ múa rối Chu Lượng Ý tưởng về việc tổ chức một sự kiện văn hóa cùng thời điểm chuyến thăm Hoa Kỳ của Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết mới chỉ được hình thành cụ thể hai tháng trước đây. Theo anh Nguyễn Á Phi, một cuộc chạy đua tìm địa điểm thích hợp đã diễn ra. Cũng có lúc “đứng tim” vì tưởng như không tìm nổi một nơi để tổ chức, vì các tòa nhà triển lãm có thương hiệu hầu như đều được đặt kín trước cả năm. Đại sứ quán VN tại Mỹ cũng đã liên lạc với Ngân hàng Thế giới (WB) để tổ chức triển lãm ở trụ sở chính của họ. WB nhiệt liệt chào đón ý tưởng này. Tuy nhiên, do thời gian không phù hợp nên phương án WB phải hoãn lại. Cuối cùng, nhờ sự tích cực của các cán bộ đại sứ quán, triển lãm đã chen chân được vào tòa nhà Ronald Reagan, cách Nhà Trắng vỏn vẹn... 600m, lại vào đúng “giờ vàng” là tháng sáu - mùa cao điểm khách du lịch tới Washington. Đây cũng là sự kiện mang đậm xu hướng xã hội hóa các sự kiện do Chính phủ và nhà nước tổ chức. Toàn bộ chi phí của triển lãm do các doanh nghiệp tài trợ. Các công ty truyền thông của Mỹ như CNN, Washington Post cũng đã được cung cấp thông tin về sự kiện này.