Phóng to

Rác ngập ngụa ở Napoli - Ảnh: Reuters

TT - Thành phố nổi tiếng Napoli (miền nam Ý) với cảnh đẹp thiên nhiên đã từng là nguồn cảm hứng cho biết bao sáng tác âm nhạc, nghệ thuật nổi tiếng trên thế giới. Ở thành phố này, người ta gọi các băng đảng xã hội đen là Camorra, từ dùng để chỉ những tổ chức kiểu mafia có mặt tại vùng Campania, mà thủ phủ của nó là Napoli.

Ngoài những hoạt động "truyền thống" của các băng đảng xã hội đen như ăn cướp, buôn lậu, bắt cóc để tống tiền, "bảo kê” ở các cơ sở sản xuất, buôn bán ma túy... Camorra còn nổi tiếng với một hoạt động rất "đương đại": xử lý rác. Chính vấn đề rác rưới trong khoảng nửa năm qua đã làm thành phố Napoli vốn nổi tiếng nay càng thêm "lừng danh" vì những đống rác khổng lồ ngổn ngang trên phố. Hiện có khoảng 5.000 tấn rác vẫn còn ngập đường ngập sá Napoli và có 22 thành phố trong vùng Campania đang trong tình trạng báo động về rác.

Tuy thế các bãi rác nằm xung quanh thành phố Napoli là những "mỏ vàng" khổng lồ của Gomorra. Xuyên qua đó là một hệ thống xử lý bất hợp pháp rác công nghệ có tính chất độc hại (hóa chất, ô nhiễm, phóng xạ...) được Camorra quản tổ chức để "xử lý” chất thải đến từ những khu công nghệ miền bắc Ý ngay trên các ổ rác ở xung quanh thành phố Napoli.

Rác lên phim

Và ngay trong thời điểm "nóng" của vấn đề rác rưới ở thành phố Napoli, tại Liên hoan phim Cannes (Pháp) người ta đã sững sờ trước bộ phim Ý đang được hoan nghênh nhiệt liệt, có nhiều triển vọng đoạt Cành cọ vàng. Đó là Gomorra của đạo diễn Matteo Garrone, nói về Camorra, được dàn dựng theo kiểu tư liệu, kể lại những hoạt động đẫm máu của Camorra ở Campania, trong đó có việc xử lý rác.

Gomorra cũng là tên cuốn tiểu thuyết của nhà văn Roberto Saviano, trở thành best-seller với hơn 1,2 triệu ấn bản bán riêng ở Ý và đã được dịch ra ở 33 quốc gia trên thế giới. Chỉ có điều hiện nay nhà văn Roberto Saviano phải sống ngày đêm với các cận vệ vì đã bị Camorra đe dọa nhiều lần. Thậm chí ngay hôm ra mắt bộ phim ở Cannes, nhà văn phải chịu không được ra đứng chung trước khán đài với đạo diễn và các diễn viên của bộ phim vì sợ bị ám sát.

Gomorra đã được trình chiếu ở Ý từ cuối tuần qua và lập tức trong vòng 48 giờ trở thành bộ phim đứng hàng đầu trong danh sách phim đang trình chiếu ở Ý với số doanh thu trong hai ngày gần 2 triệu euro.

Rác với Berlusconi

Phóng to

Một cảnh trong Gamorra

Nếu rác là đề tài thành công tại Cannes thì ở ngay "chiếc nôi" của nó, rác đang mang đến cho Thủ tướng Berlusconi nhiều rắc rối. Nhất là mấy hôm nay, câu chuyện rác rưới ở Napoli lại nổ tung lần nữa với những cuộc xuống đường phản đối của dân cư và những đống lửa đốt rác ngập ngụa khói, mùi hôi thối (người dân đốt rác vừa xem đó như là một "giải pháp tạm thời" vừa để phản đối lãnh đạo thành phố), những cuộc xung đột dữ dội giữa người dân với lực lượng cứu hỏa.

Nguyên nhân chính vẫn là chưa tìm ra cách để mở những bãi rác mới hoặc mở lại những bãi rác cũ: dân cư ở các tỉnh có bãi rác tiếp tục xuống đường ngăn chặn không cho xe rác vào bãi rác. Trong khi đó các nhà máy đốt rác hiện đại, xử lý rác mà không đe dọa môi trường vẫn đang xây cất, ít nhất phải sáu tháng nữa mới có thể đưa vào hoạt động.

Vấn đề rác lại càng trở nên trầm trọng khi y sĩ đoàn của thành phố Napoli cảnh báo với nhiệt độ đang tăng dần vào những tháng hè sắp tới, tình hình rác ở Napoli và các vùng lân cận có thể khiến nảy sinh dịch bệnh.

Rác ở thành phố Napoli vì thế đang trở thành "ván bài quyết định" của nội các mới của ông Berlusconi. Chính ông Berlusconi đã tuyên bố: "Cần giải quyết nhanh chóng vấn đề rác ở Napoli, không thể cứ tiếp tục ngồi đó mà đổ thừa trách nhiệm cho các chính phủ trước. Nếu chậm trễ thì tất cả trách nhiệm hiện nay sẽ là của chính phủ hiện thời, thậm chí sẽ chính là trách nhiệm của riêng cá nhân tôi".

Ông Berlusconi có hai lý do để bức xúc về chuyện rác. Trong cuộc tranh cử, ông từng lên án thái độ vô trách nhiệm của chính phủ tiền nhiệm, hứa rằng nội các của ông sẽ coi vấn đề rác ở Napoli là vấn đề khẩn trương cần giải quyết. Kế đến, đây là vấn đề danh dự riêng của ông Berlusconi: ông từng tự hào rằng có thể giải quyết được bất cứ chuyện gì, do đó không thể vì bất cứ lý do nào mà ông chấp nhận một thất bại ở Napoli. Nhất là khi các ủy ban thành phố Napoli (và cả vùng Campania) đều thuộc vào liên minh trung - tả gần 15 năm nay. Nếu lúc này ông Berlusconi giải quyết được nạn rác ở Napoli thì coi như ông đã minh chứng sự bất lực và vô trách nhiệm của các lực lượng trung - tả từ trước đến nay.

Theo lịch trình (và theo lời hứa của ông Berlusconi), hôm nay 21-5, nội các của chính phủ ông Berlusconi sẽ họp ngay tại thành phố Napoli. Đây là một quyết định có tính "tuyên truyền" mà ông Berlusconi muốn nhấn mạnh đến sự quan tâm của chính phủ đối với vấn đề rác ở Napoli. Nhưng "lực" có "tòng tâm" không? Người Napoli nói riêng và dân Ý nói chung đang chờ câu trả lời để cứu vãn thể diện nước Ý.

Gomorra theo truyền thuyết của Kinh thánh, là một trong năm thành phố "thần thoại" đã bị đức Chúa trời san bằng thành bình địa bởi những "tội lỗi thối nát" của chính cư dân các thành phố này. Khi đặt tên cho cuốn tiểu thuyết và sau đó là bộ phim, cả nhà văn lẫn đạo diễn muốn nhấn mạnh đến những "ung nhọt" của sự kiện Camorra như là những "tội lỗi thối nát" của một vùng đất.