Phóng to

Từ đầu năm 2004 tới nay, giá nhựa đường - loại vật liệu không thể thiếu tại các công trình xây dựng giao thông liên tục biến động. Do không nằm trong danh mục hàng hoá, dịch vụ được bình ổn giá nên sự "nóng" lên về giá của vật liệu này đã ảnh hưởng nghiêm trọng tới tình hình tài chính của nhà thầu cũng như chất lượng, tiến độ hoàn thành công trình.

Cung cầu không gặp, giá leo thang

Sau một thời gian khá dài giữ thế ổn định, từ đầu năm 2004 đến nay, nhựa đường lỏng - loại vật liệu luôn phải bảo quản ở nhiệt độ 120 - 140 độ C liên tục tăng giá. Nếu như vào tháng 2/2004, giá CIF cho một tấn nhựa đường (bao gồm cả thuế VAT) là 286,5 USD thì đến đầu tháng 12/2005, giá đã tăng đến 379,5 USD. Chỉ trong vòng 6 tháng cuối năm 2005, nhựa đường đã 5 lần tăng giá.

Cao điểm là từ tháng 10 đến 11-2005, giá nhựa đường 2 lần tăng đột biến. Trung bình mỗi lần tăng người tiêu thụ phải bỏ thêm 50 USD cho một tấn nhựa đường. Đây là mức tăng kỷ lục trong nhiều năm trở lại đây. Lý giải về sự tăng giá đột biến, một số đại lý nhựa đường cho biết, do trong nước chưa sản xuất được nên toàn bộ loại vật tư này phải nhập khẩu từ các nước có ngành công nghiệp hoá dầu phát triển như Singapore, Iran.

Tương tự như trường hợp của xăng dầu, việc giá dầu mỏ trên thế giới biến động đã ảnh hưởng trực tiếp tới giá nhựa đường nhập khẩu. Bên cạnh đó, quá trình xây dựng hạ tầng giao thông ở Trung Quốc phát triển mạnh đã khiến nhu cầu về nhựa đường lỏng ở thị trường Châu á đột ngột tăng.

Tính trung bình mỗi năm nước bạn cần khoảng 20 triệu tấn nhựa đường nên các nhà sản xuất không còn mặn mà với các thị trường nhỏ, lẻ như Việt Nam.Theo ông Lê Tấn Thịnh, Trưởng phòng Vật tư thiết bị của Cienco 8, ngoài việc phải chịu thiệt về giá, các nhà thầu xây dựng trong nước còn bị đại lý cung cấp nhựa đường ép về phương thức thanh toán.

Mức giá 379,5 USD/tấn mà các đại lý chào hàng vào đầu tháng 12 chỉ được tính khi nhà thầu trả tiền ngay, còn nếu trả chậm sẽ tăng 5 USD/tấn và chỉ được trả chậm không quá 40 ngày. Nếu quá 40 ngày, người tiêu thụ phải chịu lãi vay ngân hàng và thời hạn thanh toán không được quá 45 ngày.

Nhận định về thị trường nhựa đường trong thời gian tới, hầu hết các chuyên gia đều khẳng định rằng, giá và nguồn cung cấp vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp, thậm chí sẽ đạt mức 400 USD/tấn vào tháng 1/2006.

Thêm một nguy cơ thua lỗ

Trong tình hình giá nhựa đường được có nhiều biến động như trên nhưng đa số các tỉnh việc ban hành giá nhựa đường thường rất chậm, không theo kịp biến động thực tế của thị trường (có tỉnh 1 quý mới ban hành giá 1 lần).

Do vậy, giá trị dự toán công trình đường bộ tại thời điểm lập, phê duyệt theo quy định và giá trị điều chỉnh các hợp đồng xây lắp theo biến động giá nhựa đường đều thấp hơn nhiều so với thực tế làm ảnh hưởng tới tình hình tài chính của nhà thầu. Bên cạnh đó, đối với dự án vốn trong nước (NSNN, TPCP) do chưa nằm trong hạng mục hàng hoá, dịch vụ được điều chỉnh giá nên nhựa đường chưa được áp dụng công thức tính trượt giá.

Trước tình hình trên, ngày 15-11, Bộ GTVT đã có công văn số 7170/BGTVT - CGĐ gửi Thủ tướng Chính phủ đề nghị cho phép đưa nhựa đường vào danh mục các loại hàng hoá được Nhà nước định giá hoặc đưa vào danh mục các loại hàng hoá, dịch vụ được bình ổn giá khi có biến động về giá tương tự như xăng dầu và các vật tư vật liệu thiết yếu quy định trong Nghị định số 170/2003/NĐ - CP ngày 25-12-2003.

Tuy nhiên theo đánh giá, khả năng được chấp thuận là không cao bởi nhựa đường nằm trong nhóm sản phẩm gốc dầu rất nhạy cảm về giá.

Được biết hiện nay, giá trị nhựa đường thường chiếm từ 17 - 30% trong toàn bộ chi phí vật liệu tại các công trình giao thông nên sự tăng đột biến về giá và những bất cập trong cơ chế xử lý trượt giá mà Chính phủ quy định thời gian qua sẽ tiếp tục chất thêm một gánh nặng thua lỗ lớn lên các đơn vị thi công.