Phóng to

Ông có tên trong danh sách 100 nhân vật có ảnh hưởng lớn nhất thế giới (The world’s most influential people) do tạp chí Time của Mỹ bầu chọn.

Trong lịch sử của nghề viết lách, hiếm có tác giả nào thành danh và giàu có sớm như Dan Brown. Mật mã Da Vinci (Da Vinci code - xuất bản năm 2003) có lẽ là cuốn tiểu thuyết được nói đến nhiều nhất trong thời gian qua với hơn 30 triệu bản in bằng hơn 40 thứ tiếng. Tác quyền ông được hưởng từ bốn cuốn tiểu thuyết vào khoảng 76 triệu USD.

Ở tuổi 41, bước vào nghề viết văn chuyên nghiệp chưa lâu, vì sao Dan Brown có được thành công vang dội như vậy?

Nghề giáo - nghề văn

Sinh ra và lớn lên tại thị trấn nhỏ bé ở Exeter, bang New Hampshire (Mỹ), tuổi thơ của Dan Brown trôi qua trong ngôi nhà chứa đầy sách của cha cậu - một nhà giáo ở Học viện Phillips Exeter. Tốt nghiệp tại chính ngôi trường cha dạy vào năm 1982, Dan nối gót thân phụ trở thành thầy giáo dạy Anh văn tại Học viện Phillips Exeter.

Nhưng ông sớm từ giã nghề giáo, chuyển tới sống ở Los Angeles và bắt đầu bước vào thế giới nghệ thuật. Đầu tiên, Dan Brown theo đuổi nghề soạn nhạc và chơi nhạc nhưng không có thành công nào đáng kể ngoại trừ một ca khúc được hát trong lễ khai mạc Thế vận hội Atlanta 1996. Tiếp tục nghiên cứu lịch sử nghệ thuật tại Seville (Tây Ban Nha), đến năm 1993 Dan Brown quay về New Hampshire, lại dạy học ở trường cũ.

Có lẽ đó là thời gian để ông tìm kiếm một con đường đi vào văn học, và như ông kể, chính nghề giáo đã giúp ông chuẩn bị rất tốt cho nghề văn: “Tôi đã đọc khá nhiều tác phẩm cổ điển, ở đó có những ngón nghề về tình tiết và miêu tả. Những cuộc tranh luận về tác phẩm trong giảng đường thật sự cũng giúp tôi phân tích các tác phẩm hay và kết hợp được những chủ đề tương tự vào tác phẩm của chính mình...”.

Năm 1996, Dan Brown khởi sự viết tiểu thuyết đầu tay Pháo đài số (The digital fortress) trong 18 tháng, xuất bản năm 1998 và ngay lập tức đã thành công. Câu chuyện được tác giả viết nhân một vụ việc có thật: mùa xuân năm 1995, hai nhân viên cơ quan mật vụ Mỹ (National security agency - NSA) đến ký túc xá Trường Phillips Exeter, bắt giữ một trong bốn sinh viên mà họ coi là đã đe dọa an ninh quốc gia.

Hóa ra trong đêm trước đó, chàng sinh viên bị tóm đã hồn nhiên tranh luận về chính trị qua email trên Internet với bạn bè rồi nói rằng anh ta tức điên lên được với hiện trạng chính trị nước Mỹ và sẵn sàng giết chết Tổng thống Bill Clinton!

Tất nhiên là anh chàng hoàn toàn vô tội sau khi cơ quan mật vụ làm rõ mọi chuyện. Song sự kiện ấy tác động sâu sắc đến thầy giáo Dan Brown; và ông muốn tìm hiểu bằng cách nào mà mật vụ Mỹ lại biết được những gì đám sinh viên chat qua Internet.

Từ đó, Dan Brown đi vào nghiên cứu cách thức thu thập dữ liệu tình báo, an ninh của NSA, một cơ quan mà thật ít ỏi người Mỹ biết đến nhưng lại là một kẻ nghe trộm lớn nhất thế giới: nó thu thập thông tin tình báo từ nhiều nguồn khắp năm châu bằng đủ các phương tiện hiện đại nhất; từ đó cho phép chính quyền Mỹ có thể biết rõ về mọi công dân Mỹ hơn bất kỳ những gì mà họ có thể tưởng tượng.

Trong trường hợp chàng sinh viên cắc cớ trên, một máy siêu điện toán của NSA đã quét tất cả các email và những trao đổi thông tin khác như fax, điện thoại di động... để tìm và giải mã những cụm từ đe dọa đến an ninh nước Mỹ, trong đó có hai từ “giết” và “Clinton”!

Tôn giáo, khoa học, công nghệ, hình sự...

Tất cả những gì Dan biết được về NSA đi cùng những vấn đề đạo đức liên quan giữa an ninh quốc gia, chống chủ nghĩa khủng bố và quyền riêng tư tối thượng của công dân đã trở thành bối cảnh cho Pháo đài số, cuốn tiểu thuyết công nghệ - hình sự hấp dẫn.

Chẳng ngạc nhiên khi Pháo đài số trở thành sách bán chạy trên mạng số 1 ở Mỹ, dù có những trang chính tác giả cũng tự nhận là khó đọc khi nói về công nghệ cao của NSA.

Thành công của Pháo đài số dẫn đến cuốn Điểm lừa dối (Deception point - năm 2001), cũng vẫn với chủ đề tương tự: mối quan hệ đạo đức giữa chính trị, an ninh quốc gia và công nghệ mật nhằm tìm kiếm thông tin cá nhân.

Mặt khác, do có cha là một giáo sư toán học và mẹ là một nhạc sĩ viết thánh ca chuyên nghiệp cho nhà thờ, Dan Brown lớn lên trong ảnh hưởng của hai đối cực: khoa học và tôn giáo. Chính những yếu tố nền tảng và xung khắc đó lại là nguồn cảm hứng để ông viết Thiên thần và ác quỉ (Angels & demons - năm 2000), cũng vẫn là một tiểu thuyết hình sự đầy kịch tính.

Ở đó khoa học đối đầu với tôn giáo trong bối cảnh của một phòng thí nghiệm vật lý ở Thụy Sĩ và thành phố Vatican với nhân vật chính Robert Langdon, một giáo sư về lịch sử nghệ thuật và biểu tượng tôn giáo của Đại học Harvard, sau này lại xuất hiện trong cuốn tiểu thuyết bán chạy nhất của mọi thời Mật mã Da Vinci (2003) - ở đó Langdon và nhà mật mã học người Pháp Sophie Neveu khi tìm cách giải một mật mã kỳ quặc bên cạnh thi hài của viên quản thủ Bảo tàng Louvre bị ám sát, đã phát hiện một chuỗi manh mối ẩn giấu trong các tác phẩm của nhà danh họa Leonardo da Vinci...

Chỉ trong tuần phát hành đầu tiên, Mật mã Da Vinci đã phá mọi kỷ lục: cùng lúc ở vị trí số 1 danh sách best-seller của nhiều tờ báo, tạp chí uy tín nhất tại Mỹ. Có một kỷ lục nữa cho chính Dan Brown mà chưa tác giả nào đạt được từ trước tới nay: vào đầu năm 2004, tất cả bốn cuốn tiểu thuyết của ông đều có tên trong danh sách best-seller của The New York Times trong cùng một tuần!

Dan Brown cho biết ông luôn viết đều đặn 5-8 tiếng/ngày, ngay cả lúc chẳng có chút hứng thú để làm việc và bắt đầu một ngày sáng tác vào lúc 4g sáng. Để có 350 trang in của Pháo đài số, mỗi trang in ông đã phải viết gấp 10 lần rồi gọt giũa lại.

Có một nhà phê bình Mỹ cho rằng sự thành công của Dan Brown là nhờ tác giả đã đáp ứng được người đọc của thời đại kỹ thuật số vốn rất đa dạng: trong Mật mã Da Vinci “có đủ sử liệu thời trung cổ khiến bất kỳ sử gia nào cũng hài lòng và lại không thiếu hành động để thỏa mãn những người chỉ khoái đi tìm sự ly kỳ, hấp dẫn...”.

Tất nhiên Hollywood không bỏ qua Mật mã Da Vinci, nó đang được Hãng Columbia Pictures dựng thành phim với Tom Hanks trong vai Robert Langdon và đạo diễn là Ron Howard (phim A beautiful mind - bốn giải Oscar), sẽ chiếu trong năm 2006. Và như nhiều cuốn sách bán chạy khác (kể cả với Harry Potter), Mật mã Da Vinci cũng bị kiện tụng khi cho rằng tác giả hoặc đạo văn hoặc ăn cắp ý tưởng. Dù Dan Brown đã thắng trong vụ kiện trước song ông đang đối mặt với một vụ kiện khác sẽ xử vào năm tới.

(*) Bản dịch tiếng Việt của Nhà xuât bản Văn Hóa - Thông Tin.

Từ Mật mã Da Vinci: Thử giải mã những... "bán thành phẩm"!NXB sẵn sàng đổi lại sách "Mật mã Da Vinci" cho bạn đọcSẽ tiến hành phiên tòa lấy lời khai về "Mật mã Da Vinci"NXB Văn hoá - Thông tin ngừng tái bản Mật mã Da VinciMật mã Da Vinci, những bức xúc từ bản dịch tiếng ViệtBản quyền - bám đến cùng!