Giáo sư Jim Reckner (giám đốc Trung tâm Việt Nam - Texas, Hoa Kỳ):

Báo giới Mỹ nói gì? Nhật ký Anne Frank của VN

Phóng to

Nhật ký Đặng Thùy Trâm được đặt trong hộp bảo vệ riêng biệt tại Trung tâm Việt Nam (Texas) - Ảnh: Uyên Ly

TT - Tuổi Trẻ đã có cuộc trò chuyện với giáo sư Jim Reckner, giám đốc Trung tâm Việt Nam và Steve Maxner, phó giám đốc, về quá trình bảo quản nhật ký Đặng Thùy Trâm và sự quan tâm của người dân đến sự kiện này.

* Cuốn nhật ký Đặng Thùy Trâm có gì đặc biệt so với những tài liệu được lưu trữ tại Trung tâm VN?

- Steve: Nhật ký Thùy Trâm là tài liệu hiếm có ở trung tâm chúng tôi. Chúng tôi có lưu giữ nhật ký và thư từ viết tay nhưng đa số được thu thập từ lính Mỹ tham chiến ở miền Nam VN.

Một kỷ vật của một người tham gia chiến tranh tới từ miền Bắc VN như thế này là rất hiếm. Đặc biệt là về nội dung, chúng tôi chưa có cuốn nhật ký nào có sức mạnh lớn đến vậy, và những kinh nghiệm mà chị Thùy trải qua là rất đáng giá.

- Giáo sư Jim Reckner: Đây là tài liệu độc nhất vô nhị. Cuốn nhật ký được xếp vào loại sách quí hiếm được áp dụng chế độ bảo vệ đặc biệt.

* Cuốn nhật ký được bảo quản như thế nào?

Phóng to

Giáo sư Jim Reckner tại Trung tâm VN

- Steve: Khi Fred tặng nhật ký cho chúng tôi, nó được chuyển đến phòng phục chế để chuyên gia xem xét hiện trạng hư hỏng và phân định loại giấy viết, được lên kế hoạch bảo quản phù hợp cho cuốn nhật ký.

Trước tiên, nó được đặt trong chiếc hộp bảo vệ riêng biệt, sau đó được đặt vào trong một chiếc hộp lớn hơn chống axit ăn mòn. Chiếc hộp này được đặt trong ngăn lưu trữ chống lại những tác động từ bên ngoài như ánh sáng, độ ẩm, và ngăn lưu trữ này được đặt trong khu vực bảo vệ.

Như vậy là có bốn lớp bảo vệ tất cả. Về nhiệt độ trong ngăn lưu trữ, chúng tôi luôn duy trì nhiệt độ ở mức 45 độ F (khoảng 7^OC - PV). Trong thời gian lưu trữ, chúng tôi đã lấy cuốn nhật ký ra để kiểm tra độ an toàn và có biện pháp chăm sóc định kỳ.

Trung tâm Việt Nam được thành lập năm 1989 và là kho tài liệu cá nhân về chiến tranh VN duy nhất tại nước Mỹ, đảm bảo những điều kiện lưu trữ tốt nhất, có thể lưu giữ tài liệu hàng trăm năm. Hiện nay trung tâm cung cấp trên 20 triệu trang tài liệu điện tử, hàng ngàn cuốn sách và hàng triệu trang micro phim liên quan đến chiến tranh của Mỹ tại VN.

Đối với trường hợp đặc biệt, chúng tôi có chế độ làm lạnh để bảo quản trong thời gian dài, nhưng trước tiên chúng tôi sẽ để cuốn nhật ký trong điều kiện hiện tại.

* Bên cạnh sự quan tâm của báo chí, người dân ở đây có phản ứng như thế nào trước chuyến viếng thăm của gia đình liệt sĩ Đặng Thùy Trâm?

- Steve: Hôm qua khi chúng tôi ra ngoài ăn tối, một người đàn ông lạ đến bên bàn ăn và nói anh ta rất vui vì sự có mặt của gia đình Thùy Trâm ở đây, anh ta đã xem đài, báo và rất cảm động trước câu chuyện về người nữ bác sĩ.

Có rất nhiều người như vậy đã gặp tôi để bày tỏ tình cảm của họ. Lý do vì sao câu chuyện này được phổ biến rộng rãi đến thế chính là tình người. Một người mẹ mất con là câu chuyện mà bất kỳ ai cũng có thể chia sẻ được.

Bà Doãn Ngọc Trâm, mẹ của liệt sĩ Thùy Trâm: Tôi đã có dịp đi tham quan Trung tâm Việt Nam và tìm hiểu điều kiện bảo quản tài liệu ở đây. Tôi cảm thấy yên tâm khi kỷ vật của con gái mình được chăm sóc tận tình. Trong thời gian trước mắt, gia đình đã chấp nhận lời đề nghị lưu trữ cuốn nhật ký tại Trung tâm VN để cho cả thế giới được biết đến nó.

Sau khi báo chí đưa tin về sự kiện này, sự quan tâm của công chúng lớn đến nỗi lập tức chúng tôi phải đưa bản dịch tiếng Anh cuốn nhật ký lên trang web của trung tâm để mọi người cùng đọc. Đó chính là bản dịch của Robert Whitehurst.

Đó là một bản dịch tạm, song rất tốt và chúng tôi sẽ hoàn thiện ở mức tối đa để mẹ Trâm có thể yên tâm về những lời văn của con gái. Hằng tháng, chúng tôi sẽ có thống kê về số người truy cập.

Giáo sư Jim Reckner: Tôi chắc chắn số người quan tâm đến cuốn nhật ký sẽ càng ngày càng lớn bởi vì đây là câu chuyện đặc biệt về tình người. Nó có sức mạnh hơn bất kỳ câu chuyện chính trị nào khác.