Thưa BS, những thông số nào cho biết bệnh nhân như mẹ tôi mắc bệnh thiếu máu? Những chỉ tiêu nào thể hiện một người bình thường không mắc phải chứng thiếu máu? Liệu bệnh u xơ tử cung có phải là nguyên nhân dẫn đến thiếu máu? Vì BS yêu cầu phải mổ khối u nên tôi rất lo cho chứng thiếu máu của bà. Vậy khẩu phần ăn cho người mắc bệnh như mẹ tôi phải như thế nào? Thịt bò là món đầu tiên mọi người nghĩ đến nhưng ăn hoài thì ngán (mỗi bữa mẹ ăn rất ít).

(Nguyễn Ngọc Tuyết)

Nhiễm đa ký sinh trùng thì chúng ăn hết chất bổ dưỡng lại còn tiết ra độc tố làm cơ thể suy nhược, chán ăn, khiến nguyên liệu để sinh hồng cầu không có sẽ gây thiếu máu.

Bạn hỏi những chỉ số nào minh chứng mẹ bạn bị thiếu máu? Sau khi lấy máu trước hết máu sẽ cho ra số lượng hồng cầu . Bình thường số hồng cầu từ 3,8-4,2 triệu/ml. Tiếp đến là hemoglobin. Trong hồng cầu, hemoglobin được ví như cái xe chuyên chở oxy, thiếu oxy da chúng ta sẽ xanh, môi nhợt nhạt, tim đập nhanh, làm gì cũng mệt. Hemoglobin gọi là thiếu khi chỉ có < 12 g/lit.

Một chỉ số thứ ba phải xem là hemotocrit, giống như mức độ hồng cầu lưu hành trong máu nhiều hay ít. Nếu hematocrit < 36% cũng là thiếu máu. Trong sốt xuất huyết máu bị cô đặc lại hematocrit tăng lên, bác sĩ phải vội vã truyền dịch kẻo bệnh nhân trụy tim mạch. Đếm hồng cầu lưới (reticulocyte) để xem tủy xương còn khả năng sản xuất hồng cầu không. Nếu hồng cầu lưới xuất hiện trong máu ngoại vi ít chứng tỏ tủy xương đang có vấn đề, hồng cầu lưới nhiều chỉ cần ăn uống đầy đủ, tủy xương sẽ sản xuất được hồng cầu.

"Mean corpuscular volume" (MCV - đo khối lượng trung bình hồng cầu) thường được dùng để phân loại thiếu máu: thiếu máu với hồng huyết cầu có dạng nhỏ (trị số MCV sẽ thấp, như trong trường hợp thiếu máu do thiếu chất sắt, do bệnh bẩm sinh thalassemia); thiếu máu với hồng huyết cầu có dạng bình thường (trị số MCV bình thường, như trường hợp thiếu máu vì bệnh kinh niên); thiếu máu với hồng huyết cầu có dạng to (trị số MCV gia tăng, như trường hợp thiếu máu do thiếu sinh tố B12, thiếu chất folate...).

Để tìm nguyên nhân gây thiếu máu, xem một phết máu ngoại biên dưới kính hiển vi (peripheral blood smear) cũng là điều cần thiết. Dưới kính hiển vi ta có thể xem hình dáng kích thước của hồng cầu. Đồng thời xem các bạch cầu, tiểu cầu để đánh giá rõ ràng đây là thiếu máu do tủy xương hay do chảy máu, do bị ký sinh trùng ăn mất chất bổ.

Mẹ của bạn 51 tuổi nếu đã hết kinh rồi thì u xơ tử cung sẽ từ từ teo. Tuy nhiên vẫn phải siêu âm xem có teo hay to ra. Nếu to ra phải mổ. U xơ không "ăn" nhiều máu như ung thư.

Chế độ ăn của mẹ bạn phải đa dạng, ăn nhiều bữa, uống nhiều sữa chứ không chỉ là thịt bò. Sau khi đã loại hết ký sinh trùng bạn vẫn phải cho bà ăn sạch, thực phẩm nấu chín, tôm, cua, cá, thịt bất cứ thứ gì cũng đều có lợi. Nên uống nước ép các loại trái cây, bổ sung vitamin và chất sắt. Chắc chắn bà bị thiếu máu do thiếu sắt nên bạn đừng quên mua sắt oxalat cho bà uống. Nếu bà khó ngủ bạn nên nấu chè hạt sen, nhãn nhục cho bà ăn vào 8 giờ tối, vừa bổ vừa an thần. Giấc ngủ rất quan trọng giúp bà ăn ngon miệng hơn.

Hy vọng bạn sẽ lưu ý những điều trên. Nếu chưa hài lòng bạn có thể gửi câu hỏi tiếp tục. Chào bạn.