Người Mỹ đoạt giải Nobel kinh tế

THANH TRÚC

TT - Mùa giải Nobel 2008 đã kết thúc với giải thưởng cuối cùng về tay một người Mỹ. Ngày 13-10, Viện hàn lâm Khoa học hoàng gia Thụy Điển công bố người đoạt giải Nobel kinh tế là nhà kinh tế học người Mỹ Paul Krugman.

Phóng to

GS Paul Krugman - Ảnh: Reuters

Nghe đọc nội dung toàn bài:

Vị giáo sư kinh tế và quan hệ quốc tế tại Trường đại học Princeton của Mỹ đoạt giải thưởng 1,4 triệu USD nhờ những phân tích về cơ cấu thương mại và vị trí địa lý của hoạt động kinh tế.

Theo Reuters, ông Paul Krugman đã kịch liệt chỉ trích chính quyền Bush vì những chính sách sai lầm dẫn đến cuộc khủng hoảng tài chính hiện nay. Là một nhà kinh tế học nổi bật thường xuyên có bài đăng trên báo New York Times, từ lâu ông đã được dự đoán sẽ thắng giải Nobel kinh tế.

Học thuyết của ông giúp giải đáp những thắc mắc muôn thuở: Tự do thương mại và toàn cầu hóa có tác động như thế nào? Đâu là động lực của sự đô thị hóa toàn thế giới? Thông cáo nhận xét: “Krugman đã lập ra một học thuyết mới để trả lời những câu hỏi này. Từ đó ông hợp nhất các lĩnh vực nghiên cứu khác nhau trước đây về thương mại quốc tế và địa lý kinh tế”.

Phương pháp của ông Krugman dựa trên khái niệm “lợi thế kinh tế nhờ quy mô”, theo đó chi phí sản xuất nhiều loại hàng hóa và dịch vụ rẻ hơn nếu được làm đại trà. Trong khi đó, người tiêu dùng lại có nhu cầu mua sắm nhiều loại hàng hóa khác nhau. Kết quả là hoạt động sản xuất quy mô nhỏ cho một thị trường trong nước được thay thế bằng hoạt động sản xuất quy mô lớn cho thị trường toàn cầu, nơi các công ty có hàng hóa giống nhau cạnh tranh với nhau.

Các lý thuyết truyền thống cho rằng mỗi quốc gia đều khác nhau, vì vậy có nước xuất khẩu nông sản, trong khi nước khác xuất khẩu hàng công nghiệp. Học thuyết mới của ông Krugman giải thích rõ tại sao trong thương mại quốc tế, chính những nước có hoàn cảnh giống nhau trao đổi những mặt hàng tương tự nhau lại chiếm ưu thế. Ví dụ, Thụy Điển vừa xuất khẩu vừa nhập khẩu ôtô. Loại hình thương mại này tạo điều kiện cho việc chuyên môn hóa và sản xuất quy mô lớn, nhờ đó làm giá bán rẻ hơn và hàng hóa đa dạng hơn.

Giải Nobel kinh tế có tên chính thức là Giải thưởng Sveriges Riksbank về khoa học kinh tế để tưởng nhớ nhà khoa học Alfred Nobel. Đây không phải là giải do Nobel lập ra, mà do Ngân hàng trung ương Thụy Điển khởi xướng từ năm 1968.