Phóng to

Đại văn hào người Nga Fyodor Mikhailovich Dostoyevsky (1821-1881) sinh tại Matxcơva nhưng gắn bó với thủ phủ phương Bắc St. Petersburg của nước Nga từ năm 15 tuổi

Thật ra, nước Nga hằng năm vẫn tưởng niệm Dostoyevsky vào ngày sinh (11-11) hoặc ngày mất (9-2) của ông. Thế nhưng, người dân Saint Petersburg vẫn chào đón ngày lễ văn hóa này một cách tình cảm và nồng nhiệt bởi họ coi ông là một trong những người làm nên phần hồn của thành phố quê hương. Saint Petersburg đã tổ chức những ngày Dostoyevsky đầu tiên ở thành phố mình khá độc đáo.

Theo thông tin của tờ báo Nga IA Regnum, có tới hơn 20 cơ quan văn hóa, các viện bảo tàng, nhà hát, thư viện tham gia lễ kỷ niệm này với hơn 40 hoạt động rất phong phú, từ các hoạt động nghệ thuật đường phố đến giới thiệu sách, kịch, phim, ca nhạc...

Dọc con đường nhỏ của ngõ Kuznechnyi, nơi đại văn hào từng sống, tưng bừng vũ điệu hân hoan của các nhân vật mà Dostoyevsky đã sáng tạo. Ở đây, người đọc sẽ nhìn thấy những “thằng ngốc”, những bóng ma, “lũ người bị quỷ ám”, những “con bạc”, “anh em nhà Karamazov”, những Raskolnhikov, Katerina Ivanovna, Sonechka Marmeladova... và có thể thấp thoáng cả những con người dịu dàng, dễ thương của Những kẻ tủi nhục hay Đêm trắng...

Bên cạnh những nhân vật bằng xương bằng thịt bước ra từ các tác phẩm kinh điển, người ta thấy một nhóm múa rối sôi nổi mời người qua đường xem vở Petya và Phedia - vở rối kết thúc bằng những tiếng cười sảng khoái.

Người qua đường có người mang các tác phẩm của Dostoyevsky đến và đọc to với nhau. Trên bancông ngôi nhà của mình, nhà văn xuất hiện với sự diễn xuất của diễn viên Sergei Barkovski. Dân chúng lắng nghe ông tuyên bố những lời ông từng khẳng định trong các tác phẩm của mình.

Chẳng hạn: Nghệ thuật là một nhu cầu đối với con người, cũng như ăn và uống vậy. Hay Lòng trắc ẩn là một quy luật quan trọng nhất, và có lẽ là duy nhất đối với sự tồn tại của toàn thể loài người (Thằng ngốc).

Rồi: Con người là điều bí ẩn. Ta cần phải giải mã điều bí ẩn ấy, và nếu có phải giải mã nó suốt cả cuộc đời này thì cũng đừng nói rằng đã mất thời gian, tôi loay hoay lý giải bí mật này bởi tôi muốn trở thành con người (Lão nông Marei - truyện ngắn trích trong tập Nhật ký nhà văn).

Hoặc: Tôi không muốn và cũng không thể tin rằng độc ác là trạng thái tình cảm bình thường của con người... Điều quan trọng là hãy yêu người khác như chính bản thân mình... (Giấc mơ của một kẻ nực cười).

Bên tượng đài Dostoyevsky (metro Vladimirskaya), người ta tổ chức đọc Dostoyevsky. Dưới metro, người ta cũng đọc Nhật ký nhà văn trên đài, loa để hành khách đi metro lắng nghe Dostoyevsky trong suốt hành trình của mình.

Người dân Petersburg, đặc biệt là những người trẻ, trả lời phỏng vấn báo chí cho hay họ rất có ấn tượng với cách tổ chức hoạt động văn hóa thế này. Một giờ đi dưới metro, người nghe được nhắc nhớ về những dòng viết của nhà văn mà từ lâu đối với họ đã trở thành kinh điển đến mức... không mấy người giở lại sách để đọc lại nữa.

Nhật ký nhà văn đem lại cho họ những cảm xúc mới vì trong đó nhà văn ghi lại những suy ngẫm của mình về số phận con người, số phận dân tộc - những vấn đề không khác những gì con người thời nay vẫn phải đối mặt là bao.

Ở các thư viện và viện bảo tàng, khách tham quan, người đến nghe tọa đàm, nghe đọc truyện... đều hãnh diện đeo lên ngực những tấm huy hiệu ngộ nghĩnh, đề: “Con bạc”, “Những kẻ tủi nhục”, “Thằng ngốc”.

Buổi tối, trong khu vườn của Viện bảo tàng nữ sĩ Nga Anna Akhmatova, nhóm làm phim F.M. Production tuyển người sẵn sàng tham gia hóa thân vào các nhân vật của Dostoyevsky, quay phim và đến cuối buổi bộ phim đã ra đời. “Trò chơi” này do đạo diễn Yuri Ozeski đề xuất, nhằm xóa tan định kiến của nhiều độc giả về Dostoyevsky như một nhà văn với những trang viết u ám, khi chấp nhận nhiều cách hiểu ông khác nhau từ phía những diễn viên nghiệp dư.

Theo chủ tịch Ủy ban văn hóa chính quyền Saint Petersburg Anton Gubankov, để tổ chức Ngày Dostoyevsky, chính quyền thành phố đã chi 2,5 triệu rúp.