Phóng to

Rất nhiều xe đưa thí sinh đến ôn thi ngoại ngữ tại Học viện Thanh thiếu niên miền Nam, Q.9, TP.HCM sáng 8-6-2008 - Ảnh: Anh Khôi

TT - Hàng trăm người từ các tỉnh miền Trung, miền Tây về TP.HCM dự thi, ôtô các kiểu nối đuôi nhau san sát trước các điểm thi. Phần lớn người đi thi là cán bộ công chức. Điểm chúng tôi tiếp cận bắt đầu từ Trường Chính trị của tỉnh Tiền Giang. Tại đây tin đồn về một cò tên Trâm, đang học năm cuối tại trường này, có một đường dây rất chắc ăn, các loại chứng chỉ đều là thật 100%.

Nghe đọc nội dung toàn bài:

Mua bán bằng cấp: từ ảo đến thựcMua bán bằng cấp: Ngày càng trắng trợn!

Làm bài thi ngay tiệm photo

Sau khi nghe nhu cầu của chúng tôi, Trâm "tiếp thị” ngay: "Một là đi thi, giá mỗi chứng chỉ 1,2 triệu đồng. Hai là mướn giáo viên thi giùm, ở nhà rung đùi chờ lấy bằng chứ khỏi đi thi mất công. Chi phí thuê người thi mỗi môn 150.000 đồng. Lấy bằng do UIA ở Hà Nội cấp đàng hoàng, tổng cộng chỉ có 1.350.000đ/cái". Trâm cam kết hai loại chứng chỉ tiếng Anh và tin học mà chúng tôi đặt hàng mua là thật 100%, chỉ có thi là... dỏm! Trâm móc điện thoại gọi cho "thầy" ở TP.HCM - người phụ trách mua bán chứng chỉ trong đường dây, cố ý nói lớn cho chúng tôi nghe: "Ngày mai thứ sáu nộp hồ sơ cho chủ nhật thi còn kịp không thầy? Thầy cố gắng giúp em nhé!".

Hôm sau, chúng tôi có mặt tại tiệm photo của Trâm ngay bên cạnh UBND xã Yên Luông, huyện Gò Công Tây. Trâm đưa ra một xấp hồ sơ rồi bảo ký tên vào hai bài thi đã photo sẵn. Phía trên bài thi tin học văn phòng và thẻ dự thi chứng chỉ tiếng Anh trình độ B đều ghi rõ: "Liên hiệp Khoa học công nghệ tin học ứng dụng UIA (Hà Nội)". Trâm dặn tôi cứ việc ký tên vào và giao tiền, những phần khác sẽ có người khác lo. Bên trong hộc tủ khi Trâm kéo ra có cả một xấp hồ sơ đã dán ảnh, ký tên của những người nhờ thi hộ.

Rớt là chuyện... động trời

Gặp sự cố vẫn đậu Đến hẹn, chúng tôi gọi điện cho Trâm để lấy bằng thì được Trâm giải thích là "do trong đường dây có một "thầy" bị ốm nghỉ nên không sửa điểm được" và năn nỉ chúng tôi đi thi lại môn nghe và viết. Để chứng minh đường dây gặp trục trặc, Trâm tổ chức cho chúng tôi gặp hai giáo viên mà theo lời Trâm đó là "các thầy trong đường dây" tại một quán cà phê gần Trường CĐ Kinh tế - kỹ thuật Sài Gòn. Cả hai thầy đều giải thích là đường dây có sự cố và bảo chúng tôi "thông cảm", đồng thời dặn dò: "Sáng mai em cứ tới trường thi lại, đem theo ba tấm ảnh, thầy sẽ làm bằng cho em trong vài ngày tới, cứ yên tâm mà thi". Sau đó một tuần, Trâm dặn chúng tôi ghé trường gặp chị văn thư tên Chung để lấy giấy chứng nhận điểm (đậu bằng B chứng chỉ tiếng Anh, loại trung bình).

Đúng hẹn, tôi và hơn 200 thí sinh (TS) đăng ký dự thi chứng chỉ quốc gia môn tiếng Anh trình độ B có mặt tại trường Trường CĐ Kinh tế kỹ thuật Sài Gòn (đường Bế Văn Đàn, Q.Tân Bình, TP.HCM) để dự thi.

Phòng chúng tôi thi ở tầng hai có gần 80 TS đủ độ tuổi, hầu hết đến từ các tỉnh miền Tây như Đồng Tháp, Tiền Giang, Long An, Cần Thơ, chỉ một vài TS ở TP.HCM và một số TS khác ở các tỉnh Bình Thuận, Ninh Thuận, Đà Nẵng, Huế. Lân la trò chuyện mới phát hiện hầu hết những người đi thi hôm nay cũng đi "đường rừng", tức là đi thi cho có chứ biết trước sẽ... đậu!

Những người này nói "cò” đã gửi gắm hội đồng thi hết rồi, nên nếu có ai đó bị trượt mới là chuyện kinh thiên động địa. Chị Tr. - một giáo viên đang dạy văn ở một trường THCS tận Đồng Tháp - tỏ vẻ rất mệt mỏi sau chuyến xe đò lúc 23g đêm hôm trước để kịp về dự thi vào buổi sáng. Chị kể: "Đoàn của mình có gần 20 người. Hầu hết đều là công nhân viên chức".

Còn anh M. - 48 tuổi, hiện đang công tác tại ban quản lý một cảng ở Bình Thuận - cho biết: "Đợt này tôi đang học liên thông từ CĐ lên ĐH, nếu không có hai tấm bằng B ngoại ngữ và tin học thì không tốt nghiệp được, nên phải nhờ người lo giùm".

Anh M. và gần 20 TS khác cùng chung chi cho "cò” số tiền 500.000 đồng/chứng chỉ B tiếng Anh và 500.000 đồng chi phí ăn ở, xe cộ. Hỏi về trình độ tiếng Anh, M. nhún vai cười khà khà: "Trước kia cũng có học nhưng bây giờ thì quên sạch rồi (!)".

Bên nào cũng đậu

Phóng to

"Cò” Trâm (đội mũ) đang trao bằng cho khách hàng - Ảnh: Anh Khôi

Sáng 8-6, tại Học viện Thanh thiếu niên miền Nam (Q.9, TP.HCM), hàng trăm TS tham gia kỳ thi cấp chứng chỉ tiếng Anh và vi tính. Tại đây, các TS vừa ôn tập vừa thi chỉ trong một ngày duy nhất. Đây là một điểm thi của Trung tâm Đào tạo và phát triển công nghệ Flai, do cô Thảo, cô Thu, cô Thủy đứng ra tổ chức.

Mặc dù 7g mới bắt đầu ôn tập, nhưng từ 6g30, gần chục chiếc xe khách từ các tỉnh đã chở TS đổ về. Bên trong các phòng thi, việc đăng ký thi diễn ra tấp nập. Sau khi đăng ký, mỗi TS được cô Thảo giao cho hai bộ đề ôn thi bằng B và một bộ Speaking với 61 câu hỏi và trả lời. Trong khi đó, tại phòng bảo vệ, cô Thu đang tất bật với việc kiểm tra lại các phiếu đăng ký dự thi. Trên các danh sách TS ngoài phòng thi ghi rất rõ dòng chữ: Trung tâm Đào tạo và phát triển công nghệ Flai.

Chúng tôi liên lạc được với cô Thảo. Cô Thảo nói: "Sáng chủ nhật tuần này (tức ngày 8-6), em đến Học viện Thanh thiếu niên miền Nam để thi. Khi đi nhớ mang theo tiền. Cùng ngày hôm đó có hai nơi để thi: một là ở học viện, một ở Bàu Cát, Tân Bình (tức Trường CĐ Kinh tế kỹ thuật Sài Gòn - PV), muốn thi chỗ nào cũng được".

Về giá cả, cô Thảo cho biết: "Anh văn bằng B thì 450.000đ. Vi tính thì 350.000đ”. Để thuyết phục hơn, cô Thảo nói: "Chứng chỉ do Trung tâm Tin học ngoại ngữ Việt - Hàn cấp, nó ở ngoài Hà Nội và trực thuộc Bộ GD-ĐT. Còn ở Tân Bình là của Viện Nghiên cứu và đào tạo nâng cao chất lượng. Thi bên nào cũng dễ đậu cả. Nhưng bên thì phôi bộ, bên thì phôi viện, em thích chọn bên nào thì tùy".

Xử lý không nghiêm, mua bán bằng cấp sẽ còn trầm trọng Đây không phải là lần đầu tiên Tuổi Trẻ phản ánh tình trạng mua bán bằng cấp, học giả thi thật. Hầu như năm nào Tuổi Trẻ cũng có hai đến ba loạt bài phản ánh thực trạng này. Thế nhưng sau mỗi bài báo ấy là gì? Là người ta đi thi đông hơn, hình thức mua bán công khai hơn, trắng trợn hơn, giá cả cao hơn... Còn gì xót xa hơn khi thấy chuyện mua bán bằng cấp được quảng cáo ngay từ bãi giữ xe, qua tin nhắn, nhan nhản trên mạng Internet, người nọ truyền tai người kia... Còn gì xót xa hơn khi người đi thi phần lớn là sinh viên, giáo viên, cán bộ công chức, những đơn vị tổ chức thi là các trung tâm của các trường, hiệp hội.... Và sau hàng loạt cuộc thi mua bán vừa diễn ra, mới thấy thêm rằng sở dĩ người đi thi, người tổ chức thi vẫn ngang nhiên tham gia là do việc xử lý không đến nơi đến chốn, không nghiêm và chưa công khai dẫn đến bệnh "lờn thuốc". Biết bao nhiêu bài báo vạch mặt chỉ tên những nhân vật làm bằng cấp giả, địa chỉ rõ ràng nhưng đến giờ kết quả hồi âm về xử lý vẫn chỉ là con số không tròn trĩnh. Thậm chí như vụ việc tổ chức học giả thi thật tại một trung tâm trực thuộc Hội Khuyến học VN mà Tuổi Trẻ từng phản ánh, đã lập đoàn thanh tra, đã có kết luận ban đầu. Thế nhưng nhiều tháng trôi qua người ta không biết những chứng chỉ đó sẽ được xử lý như thế nào, thu hồi hay công nhận, người tổ chức bị xử lý ra sao... N.P.