 Phóng to |
“Rạp” chiếu phim của ông Nguyễn Văn Long ở một góc khuất của công viên Thủ Lệ, Hà Nội, được chủ nhân tự hào quảng cáo: “Mời quí vị xem phim nổi, phim cử động..., tách nhạc bằng mồm, âm thanh chạy bằng dây dù, chỉnh tracking bằng dây thun, chuyển hệ bằng dây buộc nút...”. Rạp có đủ các loại phim chìm, phim nổi, phim giấy, phim cử động...
Người thích... đi lùi
Trong khi công nghiệp chiếu phim thế giới đang ngày càng hiện đại thì “rạp” của ông Long chiếu phim bằng cách cổ xưa nhất, với một máy chiếu 6mm cổ lỗ sĩ của Nga, vài ống xem phim mua từ những năm nảo năm nào trông như đồ phế thải ở các bãi sắt vụn. Máy chiếu đã gỡ bỏ hệ thống điện thay bằng ròng rọc quay tay. Hai cái lẫy nhảy phim trước kia cũng chạy bằng điện, dây cót, lò xo nay được thay bằng dây thun, còn dây dù thay thế cho bộ phận chỉnh tracking: “Khi nào muốn tăng tracking lên thì kéo căng thêm, muốn giảm đi thì lại kéo lỏng ra...”. Để thuyết minh cho khán giả, ông dùng cách truyền tin mà bất cứ đứa trẻ nào cũng biết từ thời còn chơi ống bơ (lon)!
Nhưng “cải lùi” thế mà không thiếu phần hấp dẫn. Trong khi chiếc máy chiếu cũ chỉ tạo ra hình mà không có tiếng thì trong tay ông nó có cả âm thanh sống động: “Chỉ cần hai đầu ống nhựa và một sợi dây dù, nối chúng lại với nhau là có âm thanh. Âm thanh chạy trên dây dù”. Không nhìn thấy hình ảnh đang chiếu qua máy nhưng ông vẫn thuyết minh hoàn toàn trùng khớp với những cảnh trong phim. Thậm chí, ông còn có thể nói bằng nhiều giọng khác nhau và bắt chước được tiếng của nhiều loại chim, thú để phim tăng phần hấp dẫn.
Đứng nhìn “rạp” hoạt động, chỉ thấy những đoạn phim nhỏ xíu chạy vù vù dưới tay quay của ông, nhưng người chủ rạp lạ lùng này thì có thể hình dung được những cảnh phim đang diễn ra. Bởi chính ông cũng đang nhập tâm cùng người xem phim. “Máy chiếu không điện, không pin, không ăcqui, chỉ chuyển động nhờ vào đôi bàn tay nhưng lại cho những thước phim sống động hệt tivi hay màn ảnh”. Điều kỳ lạ ấy khiến hai du khách Mỹ mục kích đã tròn mắt trước cảnh các khán giả trẻ con cười khanh khách khi đang xem phim hoạt hình của ông chiếu; niềm vui chẳng hề kém khi các em xem của Walt Disney!
“Phim sờ”
Người đến xem phim ở “rạp” của ông Long cũng phải tuân thủ những qui định như ở rạp bình thường: không ăn quà vặt, không hút thuốc, không nói chuyện ồn ào... Song họ còn là người tham gia cùng ông trong quá trình chiếu phim. Họ giữ một đầu máy chiếu khi xem phim hoạt hình, giữ túi vải để xem phim cử động giấy, đeo kính khi xem phim nổi ba chiều... Người không có ý định xem phim nghiêm túc khó mà tham gia nổi quá trình chiếu phim khá phức tạp này. Song chính những điều ấy dường như đã góp phần thu hút khán giả theo dõi diễn biến các bộ phim.
 Phóng to |
Rạp phim di động cuối cùng của Hà Nội
Ý tưởng sưu tầm và chiếu phim của ông Long đã manh nha khi ông vừa tròn 10 tuổi. Ông còn nhớ: “Hồi đó sau khi xem xong một bộ phim hay đọc được một câu chuyện mới thú vị, tôi vẽ lại từng cảnh trong phim, trong truyện với từng chi tiết, nhân vật...”.
Năm 1959, ông làm một bộ phim đầu tiên bằng cách vẽ trên giấy pelure hình các con vật, cắt chúng ra rồi bôi dầu trơn lên và đem chiếc đèn dầu duy nhất trong nhà để làm phim đèn chiếu - loại phim khởi nguồn cho “nghiệp làm phim” của ông. Áp dụng những nguyên lý cơ bản của phim hoạt hình, ông Long đã có cả một kho phim cử động giấy tự tạo từ Tôn Ngộ Không, Võ Tòng đả hổ đến Tarzan... Khi mua được chiếc máy chiếu của Nga, ông đã tổ chức chiếu phim tự tạo cho khắp dân làng trên xóm dưới. Đầu những năm 1990 ông chuyển sang sưu tầm và chiếu phim hoạt hình, phim nhựa mini.
Trong nhà ông, tài sản quí giá nhất là ba chiếc rương sắt to và hơn 10 hộp bánh sắt nhỏ; bên trong là những chiếc máy chiếu, máy quay và những thước phim nhựa ông đã sưu tầm nhiều năm. Riêng phim nhựa 16mm, ông có trên 200 bộ phim các loại với không ít các bộ phim đã trở thành kinh điển của điện ảnh VN như Cánh đồng hoang, Đến hẹn lại lên, Chim vành khuyên... cùng nhiều phim nổi tiếng thế giới. Riêng hai bộ phim Mối tình đầu và Đến hẹn lại lên được ông dành cho cảm tình đặc biệt vì là hai bộ phim nhựa đầu tiên ông chiếu. Hồi ấy, mỗi ngày đi chiếu lưu động hai bộ phim này ông thu được gần 6 đồng, một số tiền đáng kể vì có thể mua được 15kg gạo theo thời giá. Nhưng cho đến tận bây giờ chưa bao giờ ông Long coi đồng tiền là động lực thúc đẩy ông sưu tầm và chiếu phim.
Những ngày mưa hay những hôm không đi chiếu phim, người chủ rạp lưu động này lại đem những chiếc máy chiếu, những cuốn phim ra ngồi tỉ mỉ lau chùi. Những chiếc máy chiếu giờ đã hoen gỉ; nhiều thước phim nhựa, những cuộn phim giấy cũng đang bị thời gian và thời tiết hủy hoại dần...
Song với ông Long, cái gia tài ấy cứ như còn mới nguyên và luôn gợi lại cho ông những kỷ niệm của một đời đam mê phim ảnh: cậu bé Long từng trốn mẹ bắt xe buýt đi khắp Hà Nội, Hà Đông để được xem chiếu bóng giờ đã bước vào tuổi “cổ lai hi” và hằng ngày vẫn ngồi ở một góc công viên Thủ Lệ, cần mẫn làm người “chiếu phim đi lùi”. Khán giả của ông, ơn Trời vẫn có. Đó là những đứa trẻ cười khanh khách khi xem phim hoạt hình; những chàng trai cô gái cảm ơn ông vì nhờ ông họ mới biết Đến hẹn lại lên: “Chúng cháu đã nghe nói nhiều về phim ấy nhưng chưa bao giờ xem cả” - như lời Hoàng Vân, SV năm 3 ĐH Mở.
Dù đông hay ít khán giả, “rạp” chiếu phim di động cuối cùng của Hà Nội vẫn ngày ngày mở cửa...
Tối đa: 1500 ký tự
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận