Phóng to

Bà Emi Lynn Yamauchi (trái) nâng ly cùng các đồng sự và Chủ tịch UBND TP.HCM Lê Thanh Hải (thứ hai, bên phải) trong dịp lễ mừng năm mới - Ảnh: N.C.T.

* Ai là người ấn tượng nhất đối với bà?

- TLS Yamauchi: Đó là Chủ tịch Lê Thanh Hải và những người phó của ông trong UBND TP.HCM. Tất cả họ đều gần gũi và cởi mở.

Họ chứng tỏ thiện chí hợp tác với chúng tôi từ kinh doanh, mậu dịch, đầu tư cho đến giáo dục và văn hóa.

Họ rất vui vẻ, trừ một lần duy nhất khi tôi mời ông Tài - phó chủ tịch UBND -khiêu vũ cùng tôi tại một buổi tiệc mừng Sea Games và ông ấy hẹn lần sau, nhưng nay thì tôi sắp đi rồi.

* Khi về Mỹ, bà có chuyện gì để kể cho người thân hoặc đồng nghiệp?

- Khi đến đây nhận nhiệm vụ vào tháng 9-2001, tôi rất hồi hộp. Tôi bèn gọi cho ông giám đốc Sở Ngoại vụ Lê Quốc Hùng và hỏi: “Chuyện quan trọng nhất mà tôi có thể làm tại đây là gì?”.

Ông Hùng nói: “Hãy đối xử một cách tôn trọng và bình đẳng với tất cả mọi người, từ quan chức, doanh nhân, giáo sư cho đến người dân thường. Vì ai cũng biết nước Mỹ rất mạnh rồi, bà không nên làm gì thêm để chứng tỏ sức mạnh đó nữa”. Tôi đã cố gắng làm theo lời khuyên sáng suốt này.

* Và đến nay bà có nghĩ mình là một nhà ngoại giao thành công?

- Tôi không thể tự đánh giá thành quả công việc tôi làm. Tôi đã hết sức cố gắng cải thiện mối quan hệ song phương.

* Hiện tại Mỹ là thị trường lớn nhất của xuất khẩu VN, nhưng điều gì sẽ xảy ra trong tương lai?

- Vâng, Mỹ sẽ tiếp tục là thị trường tốt cho VN. Tuy vậy, tôi tin rằng những nhà doanh nghiệp VN - như những doanh nhân giỏi trên thế giới - đang tìm kiếm cùng lúc nhiều thị trường khác nhau.

Họ biết cách đa dạng hóa khả năng xuất khẩu của mình. Đó là những gì mà những nhà kinh doanh thông minh sẽ làm.

Tôi biết nhiều người VN thất vọng về vụ cá da trơn hay vụ kiện tôm. VN phải biết cách phản ứng với những trường hợp như chống phá giá. Nhưng các bạn sẽ có nhiều kinh nghiệm hơn.

* Nhiều người than phiền thủ tục cấp visa vào Mỹ còn phức tạp.

- Ông biết không, số người xin visa vào Mỹ tăng lên 50% so với năm ngoái. Điều quan trọng nhất là phỏng vấn.

Do vậy, trước khi đến cửa sổ phỏng vấn, ứng viên phải chuẩn bị đầy đủ tài liệu và trả lời các câu hỏi, vì thời gian dành cho phỏng vấn rất ngắn. Các câu hỏi thường là: Tại sao bạn muốn tới Mỹ?

Thời gian ở lại là bao lâu? Hoặc cụ thể hơn, như: Đơn của bạn cho biết bạn kinh doanh đồ chơi nhựa, bạn cho biết kế hoạch chuyến đi của bạn? Câu trả lời tốt là: "Tôi sẽ đi thăm ba nhà máy đồ chơi ở Mỹ - những người có thể nhập hàng của tôi”.

* Nhưng nhiều học sinh VN xin du học ở Mỹ cũng dễ rớt phỏng vấn...

- Câu hỏi thường dành cho các học sinh đến phỏng vấn là: "Tại sao bạn nghĩ bạn có thể thành công ở đại học Mỹ?”.

Câu trả lời: "Tôi biết thành tích học tập của tôi chưa tốt, nhưng tôi phải nỗ lực học vì chính tôi. Tôi chuẩn bị nghiêm túc để trở thành một học sinh giỏi. Cha mẹ tôi mong muốn tôi sẽ có một việc làm tốt khi trở về VN”. Đó cũng là trả lời tốt, dù không phải bảo đảm 100%.

* Tháng rồi bà có cuộc gặp với Việt kiều ở San Jose. Bà có nhận xét gì không?

- Tôi thấy có sự chia rẽ giữa hai thế hệ già - trẻ trong giới Việt kiều ở Mỹ. Đối với “thế hệ di tản đầu tiên”, họ rất khó quên quê nhà của họ. Nhưng thế hệ trẻ thì cởi mở hơn. Tôi nói với họ: Chúng ta không thể thay đổi quá khứ.

Cái duy nhất mà chúng ta có thể thay đổi là tương lai. Bây giờ hai nước VN và Hoa Kỳ đã thiết lập quan hệ mới rồi. Đó là qui luật của cuộc sống. Nhưng báo chí tiếng Việt tại California lại đưa tin các cuộc gặp đó không chính xác.