Không ít dự án kiến trúc đô thị qui mô lớn đã được thực hiện, hầu hết đều được xây dựng theo công nghệ tiên tiến nhất, với nào nhôm thép sáng choang, kính tấm lớn trong suốt và lấp lánh đá hoa sang trọng. Tuy vậy, nếu chú ý quan sát kỹ ta vẫn phát hiện được nỗ lực của giới thiết kế kiến trúc Trung Quốc thể hiện bản sắc riêng trong kiến trúc hiện đại.

Phóng to

Tòa nhà sách

1. Đề xuất khá táo bạo là Nhà hát lớn quốc gia tại Bắc Kinh của kiến trúc sư (KTS) Paul Andrieu, chuyên gia hàng đầu người Pháp. Được chọn trong một cuộc thi quốc tế, công trình hậu hiện đại này xuất hiện giữa một Bắc Kinh cổ kính đã từng làm nổ ra cuộc tranh luận sôi nổi trong giới kiến trúc Trung Quốc lẫn quốc tế kéo dài suốt nhiều năm qua.

Đây là một khối bán cầu bằng kính vĩ đại đặt trên một mặt nước vuông nằm ở vị trí trung tâm quảng trường Thiên An Môn. Hình tượng “bầu trời” (thiên) thể hiện qua vòm kính và nền vuông “mặt đất” (địa) phải chăng muốn nêu bật ý niệm “Trời tròn đất vuông” kinh điển của Trung Quốc?

Cái độc đáo của công trình này là lối vào nằm dưới hồ nước, tạo cảm giác toàn khu phức hợp trình diễn nghệ thuật nằm dưới mặt đất. Ba cơ sở chính là nhà hát Kinh kịch trung tâm, phòng hòa nhạc và nhà hát kịch nói được bố trí nằm gọn trong khối “vỏ trứng”, không gian còn lại là nơi giao lưu nghệ thuật.

Phóng to

Nhà hát lớn quốc gia

2. Sân bay quốc tế thủ đô Bắc Kinh sắp hoàn tất do KTS hàng đầu về công nghệ cao thế giới người Anh là Norman Foster thiết kế, mang dáng dấp “rồng bay” (phi long). Ông là người mới đoạt giải kiến trúc Pritzker cao quí (tương đương giải Nobel ngành kiến trúc). Nó trông giống hai chữ Y ghép lại, thể hiện hình tượng hai chữ “nhân” (người). Một đầu là nơi đón đưa của các phương tiện vận chuyển trên mặt đất (xe lửa và xe hơi), còn đầu kia là để đón nhận máy bay đến từ các vùng trời khác nhau trên thế giới.

Phóng to

Sân bay quốc tế Bắc Kinh

3. Trụ sở Truyền hình trung ương Trung Quốc (CCTV, dự kiến hoàn thành vào năm 2008) do KTS thời danh người Hà Lan Rem Koolhaas, từng đoạt giải kiến trúc Pritzker năm 2000, thiết kế. Tháp truyền hình cao 230m gồm hai tháp gắn kết nhau ở phần đế dưới cũng như phần trên đỉnh bằng hai cánh hình chữ V sắp ngược nhau.

Koolhaas cũng được chọn thực hiện một công trình khác: tòa nhà sách Bắc Kinh. Đợt đầu xây dựng hoàn toàn mới tòa nhà chính, đợt hai sẽ phải cải tạo khu nhà cũ. Yêu cầu là làm sao cho các công trình cũ - mới hài hòa ăn khớp với nhau. Ông đã chọn giải pháp thực hiện một lớp vỏ bọc bằng kính bên ngoài, sử dụng vừa làm kệ sách vừa che chắn ánh nắng, đồng thời trang trí màu sắc vui tươi.

Phóng to

Trụ sở Truyền hình trung ương Trung Quốc

4. “Khối nước” (Watercube) là tên gọi của Trung tâm Bơi lội quốc gia đang được gấp rút xây dựng cho kịp ngày khai mạc Thế vận hội 2008. Công trình chứa nhiều cơ sở thể thao dưới nước này mang hình dáng một khối nước vuông vức và trong suốt.

Phóng to

“Khối nước” (Trung tâm Bơi lội quốc gia), đằng sau là một công trình độc đáo khác: sân vận động Olympic quốc gia