Phóng to

Phút lắng đọng lấy nước mắt người xem của ngôi sao tấu hài Tấn Beo trong vở Đôi mắt của biển trên sân khấu 5B - Ảnh: Hòa Bình

TT - Đang có một sự chuyển động mới mẻ ở Nhà hát kịch sân khấu nhỏ 5B. Lần đầu tiên trong một tháng (8-2007), sân khấu này đủ lực liên tiếp khai trương bốn vở diễn với một số tên diễn viên... hấp dẫn.

Gần như chết tiếng không có ngôi sao, gần đây bảng phân vai diễn viên của Nhà hát kịch sân khấu nhỏ 5B bỗng hấp dẫn hơn với tên danh hài đang nổi hiện nay - Tấn Beo; rồi cây cười danh tiếng Hoàng Sơn... Hoạt động nhà hát cũng "lạ” hơn, sinh động hơn với sự cộng tác của nhiều nhân vật quen thuộc hoặc mới toanh đến từ nhiều nguồn như nghệ sĩ cải lương Thanh Điền, nghệ sĩ điện ảnh Thùy Liên, đạo diễn - diễn viên Hữu Nghĩa đến từ Kịch Sài Gòn, tác giả Nguyễn Kháng Chiến...

Khi tư nhân làm kịch 5B

Với Khúc hát cuộc đời, Cha yêu, Bàn tay của trời, Đôi mắt của biển..., các vở diễn của 5B cũng đang chuyển mình, nhiều vở sau được đầu tư kinh phí cao hơn các vở trước. Cũng lâu lắm rồi ở 5B mới thấy lại một vở kịch được đầu tư qui mô, bài bản về âm nhạc, thiết kế sân khấu, phục trang tạo ấn tượng đẳng cấp như Bàn tay của trời; hay được in tờ rơi kèm theo vé bán như Đôi mắt của biển...

Ngoạn mục là có được tất cả những chuyển đổi tốt đẹp này, Nhà hát kịch sân khấu nhỏ 5B không phải tốn một đồng hay bao nhiêu công sức. Danh hài Tấn Beo nhận lời xuất hiện trong Đôi mắt của biển do quan hệ cá nhân của đạo diễn Nguyễn Lâm với gu riêng và nỗi lo phải bán được vé cho vở của anh. Tương tự, hai nghệ sĩ Thanh Điền, Thùy Liên có mặt trong Khúc hát cuộc đời do đạo diễn Hữu Nghĩa mời được. Họa sĩ Sĩ Hoàng tài trợ miễn phí phục trang cho Bàn tay của trời vì anh quí đạo diễn Ái Như. Số tiền đầu tư khá cao cho Bàn tay của trời, Đôi mắt của biển... từ tiền túi của hai tư nhân là diễn viên Mỹ Uyên và Cát Tường. Sắp tới, Đức Thịnh còn đầu tư vào đây một vở kịch có diễn viên người Mỹ cũng từ quan hệ cá nhân...

Sở dĩ có yếu tố cá nhân, tư nhân ở đây vì từ hai năm nay ban giám đốc sân khấu kịch 5B đã có chủ trương mở cửa ra bên ngoài sau bao năm dài hoạt động co cụm. Theo đó, tất cả đơn vị, cá nhân đều có thể bỏ tiền đầu tư dựng kịch diễn ở 5B. Ban giám đốc nhà hát không được xét ưu tiên cho những nghệ sĩ đã từng hoạt động ở 5B. Nhà hát được quyền duyệt kịch bản, có ý kiến về việc phân vai cho diễn viên, sắp lịch diễn luân phiên có ngày cuối tuần lẫn ngày thường để không có sự ưu tiên giữa vở của nhà hát hay vở do tư nhân đầu tư. Mỗi suất diễn nhà hát sẽ nhận số phần trăm theo thỏa thuận để trang trải chi phí quản lý, cơ sở vật chất và dịch vụ nhân viên. Số tiền vé còn lại chủ đầu tư chi trả mọi khoản thù lao diễn viên, tác giả, đạo diễn... và lời ăn lỗ chịu.

Đến nay đã có khoảng mười vở kịch ở 5B được làm theo phương thức tư nhân đầu tư. Một số vở hợp tác như Cõi tình, Sống thử, Kính thưa ôsin... đã nhiều lần cứu nguy cho nhà hát thoát cảnh đìu hiu triền miên. Song cũng có một số vở hợp tác ở 5B thất bại, nhưng đến nay chưa thấy nhà đầu tư nào rút lui, họ chỉ rút kinh nghiệm để làm vở sau tốt và chắc ăn hơn vở trước. Mà xem ra số lượng nhà đầu tư mới lại đang tăng...

Nỗ lực đạt tầm nhà hát chuyên nghiệp

Sau hai năm bị lỗ, phải xài đến quĩ dự phòng, 5B đã có nhiều vở có khách đều đều. Tuy nhiên, vẫn còn đó tình trạng tụt hậu khá xa về qui mô đầu tư lẫn chất lượng nghệ thuật của các vở diễn giữa 5B và những sân khấu tư nhân mạnh. Trong khi trên danh nghĩa 5B là một nhà hát chuyên nghiệp, là đại diện danh chính ngôn thuận cho bộ mặt nghệ thuật kịch TP.HCM.

Giám đốc 5B - ông Huỳnh Minh Nhị - đã phác thảo hướng giải quyết vấn đề này: "Chúng tôi không thể là nhà hát chuyên nghiệp khi cơ sở hạ tầng của chúng tôi không chuyên nghiệp như trước nay. Hội Sân khấu TP.HCM đã trình UBND TP.HCM đề án xây dựng sân khấu 5B hiện nay, đang nằm chung trụ sở với Hội Sân khấu và báo Sân Khấu trong khuôn viên gần 800m² ở số 5B Võ Văn Tần, Q.3, TP.HCM thành một tòa nhà 15 tầng theo phương thức BOT: tư nhân đầu tư xây dựng, khai thác và chuyển giao. Dự kiến trong tòa nhà sẽ có ba sân khấu biểu diễn có thiết kế và điều kiện kỹ thuật hiện đại với sức chứa 150 chỗ - dùng để đào tạo diễn viên trẻ, dựng các vở thể nghiệm; 250 chỗ là điểm diễn kịch thường xuyên thay cho sân khấu 5B hiện nay; 350 chỗ dành cho các loại hình sân khấu dân tộc. Một tòa soạn báo sân khấu giấy và điện tử, cùng trụ sở hội hiện đại cũng nằm tại đây. Số tầng còn lại sẽ đưa vào khai thác văn phòng cho thuê để lấy kinh phí hoạt động và thu hồi vốn xây dựng... Nếu được duyệt, dự kiến tòa nhà sẽ khai trương vào 2009".

* Nhưng thưa ông, giá trị chính yếu nhất của nhà hát vẫn là chất lượng nghệ thuật ở từng vở diễn, vốn phụ thuộc rất lớn vào yếu tố con người?

- Chất lượng nghệ thuật là điều chúng tôi rất trăn trở và đang phấn đấu không ngừng, cụ thể là thay đổi cách quản lý. Trước đây nhà hát vốn quen điều hành kiểu bao cấp nên thiếu cởi mở, năng động. Bây giờ không có bất cứ sự ngăn cách nào, chúng tôi tin người mà giao việc, không ôm đồm. Đạo diễn có vấn đề gì có thể gặp ngay ban giám đốc để giải quyết. Với nghệ sĩ thì tình yêu nghề và tình cảm rất quan trọng, thấy được sự tích cực của chúng tôi, nhiều anh em có tài sẽ lại tìm đến, quay về.

* Thưa ông, gần đây 5B có một số vở diễn gây được sự chú ý nhưng hầu hết là kịch bản cũ. Dường như giá trị mới ở kịch 5B vẫn chưa được tạo ra?

- Kịch bản hay hiếm là tình trạng chung, cũng là sự đang phấn đấu, tìm kiếm từ nhiều nguồn của 5B. Nhưng chúng ta phải biết quí kịch bản hay, nó không viết ra để dựng một lần. Tài năng của đạo diễn rất quan trọng, một kịch bản qua mỗi cách dựng khác nhau cũng là cái mới đáng xem. Tương lai 5B sẽ phục hồi thêm nhiều vở diễn tên tuổi của nơi này