Phóng to

Gùi hàng về bản

Mất một đêm trên chuyến tàu lửa Hà Nội - Lào Cai và ba giờ ngồi xe đò, chúng tôi mới đặt chân được đến Si Ma Cai - vùng đất xa nhất và “trẻ” nhất của tỉnh Lào Cai. Những cung đường hẹp, khúc khuỷu với nhiều góc cua gấp làm chúng tôi nhiều lần thót tim cùng với vòng xoay vôlăng của bác tài. Nhưng rồi mọi mệt nhọc, lo lắng cũng được xua tan khi khung cảnh hai bên đường là những đỉnh núi xanh tươi vờn mây, thấp thoáng đâu đó vài nóc nhà xa tít ở lưng chừng đồi.

Mỗi ngày có 2 - 3 chuyến xe từ TP Lào Cai đi đến Si Ma Cai. Chuyến xe cuối cùng trong ngày xuất phát từ Si Ma Cai thường chạy vào lúc 4 giờ chiều. Du khách có thể theo chuyến xe này về thị trấn Bắc Hà hoặc TP Lào Cai để nghỉ qua đêm vì hiện tại Si Ma Cai không có nhà nghỉ.

Có khá nhiều cách lý giải cho cái tên Si Ma Cai, nhưng xem ra cách giải thích cho rằng Si Ma Cai xuất phát từ lối đọc chệch của cái tên Sín Mà Cái là hợp lý nhất. Theo âm tiếng Mông, Sín Mà Cái có nghĩa là “chợ ngựa mới”. Xưa kia chợ phiên họp sáu ngày một phiên ở phố Cũ. Đây là nơi tương đối bằng phẳng với nhà dân san sát tạo thành một khu dân cư đông đúc. Nhưng sau đó, khu chợ này được chuyển lên khu lưng chừng núi với địa thế khá thoáng đãng. Nơi đây có thể phóng tầm nhìn bao quát cả một khu vực rộng lớn.

Địa hình Si Ma Cai là vùng đất chổm chòe lưng núi thuộc khối nông vòm sông Chảy (vùng núi có tuổi cổ nhất so với cấu tạo của Bắc bộ) được kiến tạo bởi nhiều dãy núi chạy theo hướng Đông Bắc - Tây Nam, chia cắt mạnh với nhiều thung lũng nhỏ hẹp. Cả huyện có đến 11 dân tộc anh em sinh sống như Kinh, Nùng, La Chí, Tày, Phù Lá... (nhưng chiếm đa số là người Mông với 82,52%) tại 11 xã với 90 thôn bản. Ngoại trừ vùng trung tâm, phần lớn người dân ở đây sống tại những bản làng heo hút, chênh vênh bên những sườn núi. Hôm theo chiếc xe đò lên nơi đây, chúng tôi đã tận mắt chứng kiến hai bên đường, ở đằng xa tít là những ngôi nhà bé tẹo trong tầm mắt.

Anh xe ôm tên Hiền nhiệt tình giới thiệu cho chúng tôi những món đặc sản không thể bỏ qua khi đến đây. Anh cho biết ngoài món thắng cố đã trở thành đặc sản chung của các huyện miền núi phía Bắc và món mèn mén (bắp được xay nhuyễn và nấu lên), còn có rượu ngô Si Ma Cai, hay còn gọi là rượu Si với mùi vị đặc trưng không thể lẫn vào đâu được. Anh Hiền cũng không quên nói rằng người dân nơi đây rất thân thiện và dễ mến. Điều đó đã được chúng tôi chứng minh khi đưa ra lời đề nghị chụp hình hai đứa trẻ đang đi bên đường. Chúng tỏ ra thích thú cười tươi sẵn sàng làm người mẫu cho khách lạ đến từ phương xa. Rồi tôi lại nhớ đến cũng lời đề nghị đó nhưng lại nhận được câu trả lời “chụp ảnh phải trả tiền á” của một nhóm trẻ em ở Sa Pa.

Phóng to

Nụ cười hồn nhiên của hai đứa trẻ Si Ma Cai

Lang thang nơi đây đâu đâu cũng thấy những cánh rừng bạt ngàn xanh ngút và không hề có dấu hiệu bị con người xâm hại. Mang thắc mắc này hỏi người dân bản địa mới được biết rừng được người dân tự nguyện bảo vệ rất nghiêm ngặt. Vào tháng hai hằng năm, người Mông lại tổ chức lễ hội “Nào lòng” (tức lễ cúng rừng), còn người Nùng cúng đến hai lần trong năm. Trong buổi lễ, mọi người sẽ tự nguyện đóng góp tiền bạc, công sức để giữ rừng và phải long trọng thề không được chặt phá. Và rồi chúng tôi khá bất ngờ khi thấy Internet cũng đã vào đến đây. Trong một tiệm net công cộng khá nhộn nhịp kẻ ra người vào, mấy cô gái Mông trong trang phục truyền thống tụm hai tụm ba xúm vào màn hình để... chat. Chốc chốc lại quay mặt ra khỏi màn hình cười tủm tỉm như sợ bị “đối phương” phát hiện. Khi “bị” chúng tôi phát hiện, mấy cô đỏ mặt thẹn thùng. Tại chợ Si Ma Cai, những sản phẩm từ miền xuôi cũng xuất hiện khá nhiều trong những gian hàng tạp hóa của người dân nơi đây.

Không “may mắn” như “người anh em” Sa Pa nằm ở mặt tiền thuận lợi cho du khách, lại được thiên nhiên ưu ái cho đỉnh núi cao nhất bán đảo Đông Dương - Phanxipăng, Si Ma Cai nằm lặng lẽ ẩn mình trong góc khuất bên dòng sông Chảy. Nếu được lựa chọn để làm một chuyến du lịch lại, tôi sẽ chọn Si Ma Cai chứ không phải Sa Pa vì nét hoang sơ, sự quyến rũ và cả sự thân thiện hiếu khách của người dân nơi đây. Cả ngày ở đây, chúng tôi không hề bị đòi tiền “bo” (vẫn thường gặp ở Sa Pa và nhiều địa điểm du lịch khác) từ người dân bản xứ khi chụp hình họ, thay vào đó là những nụ cười tươi hồn hậu. Bạn cũng có thể tản bộ thong thả mà không sợ bị quấy rầy bởi những người bán đồ lưu niệm, thổ cẩm.

Phóng to Áo Trắng số 10 (ra ngày 1-10-2007) hiện đã có mặt tại các sạp báo. Mời bạn đọc đón mua để thưởng thức được toàn bộ nội dung của ấn phẩm này.