Hồn vía trang phục Việt

TT - Ði tìm trang phục Việt có thể xem là bộ phim tư liệu dài tập đầu tiên về nền mỹ thuật cổ của người Việt tập trung vào chủ đề trang phục.

Áo công chúa thời Nguyễn (Trịnh Bách phục chế) - Ảnh: đoàn phim cung cấp

Khởi đầu bằng hành trình đi tìm, phục dựng trang phục thời Hùng Vương, đoàn làm phim đã cho thấy trang phục Việt vốn có nguồn gốc độc lập, mang bản sắc riêng không hề bị ảnh hưởng hay che khuất bởi văn hóa phương Bắc.

Từ đó, như những người lội ngược dòng, đoàn làm phim vẽ lại trang phục từ thời Hùng Vương đến thời Ðông Sơn, rồi tiếp đến thời Lý, Trần, Lê - Trịnh, Trịnh - Nguyễn... Ở từng triều đại, trang phục được vẽ lại chủ yếu ở hai phần: trang phục vương triều và trang phục dân gian.

Khắc phục những thiếu hụt về hình ảnh tư liệu, đoàn làm phim đã lặn lội đến nhiều bảo tàng, khu di tích lịch sử, đình chùa của hơn 30 tỉnh thành để từ hoa văn trên trống đồng nhận diện phục sức người xưa; từ những pho tượng người hàng ngàn năm tuổi soi ra những nét hoa văn trên khố. Và, trên những phế tích, ở những pho tượng dù cụt đầu, thật kỳ lạ vẫn còn nhận thấy một cách rõ nét trang phục cũng như cốt cách người Việt xưa.

Tượng công chúa thời Lê (Bảo tàng Nam Định)

Bên cạnh việc đến các bảo tàng, khu di tích trong nước, đoàn làm phim cũng đến các bảo tàng trên thế giới như Bảo tàng Babier Muller (Geneva, Thụy Sĩ), Bảo tàng Dân tộc học quốc gia Áo (Vienna, Áo), Bảo tàng Guimet (Paris, Pháp), Bảo tàng Mỹ thuật & lịch sử hoàng gia Bỉ (Brussels, Bỉ), Bảo tàng Cố cung (Bắc Kinh, Trung Quốc)... Từ phía bên ngoài đất nước, trang phục Việt được vẽ lại một cách tổng thể, đồng thời chi tiết hơn.

Đạo diễn Nguyễn Hải Anh - Ảnh: đoàn phim cung cấp

Đi tìm trang phục Việt dài 24 tập (20 phút/tập) được thực hiện trong thời gian ba năm, do Tập đoàn Dệt may VN hỗ trợ kinh phí.

Kịch bản và đạo diễn: Nguyễn Hải Anh; biên tập: Trần Đức Tuấn, Lý Quang Trung; quay phim: Trần Đức Long; lời bình: Phan Cẩm Thượng, Hải Anh, Hữu Bảo...

Phim phát sóng lúc 7g20 từ ngày 12 đến 31-10 trên kênh HTV9.

Họa sĩ - nhà phê bình mỹ thuật Phan Cẩm Thượng, người được mời cố vấn và trực tiếp viết lời bình cho 16 tập phim, nhận xét: "Phải nói đây là một bộ phim công phu đáng khen, nhóm làm phim đã làm rất kỹ lưỡng về tư liệu. Việc đi tìm trang phục người Việt bắt đầu từ hình ảnh hoa văn trên trống đồng hay tượng thờ là một cách làm thông minh. Nhưng cũng nên nhớ không phải tất cả trang phục của tượng đều thể hiện đúng thời đó. Riêng về phần trang phục cổ phục hiện, theo tôi, chưa ổn lắm, nó chỉ có ý nghĩa về mô phỏng hình ảnh chứ không có giá trị về mặt nghiên cứu, vì nếu làm nghiên cứu thì phải đúng chất liệu. Việc dùng người mẫu để mặc trang phục cổ cũng không phản ánh đúng tinh thần lắm vì người Việt xưa có... đẹp đẽ cao to như thế đâu. Tuy nhiên về tổng thể thì đây là một bộ phim tốt".

"Ngày xưa cha ông mình đã ăn mặc như thế nào nhỉ? Ðó là một câu chợt đến, một ý tưởng lãng mạn. Nhưng hành trình của chúng tôi không dễ dàng chút nào. Sau ba năm theo đuổi bộ phim này, tôi chỉ có thể nói một điều, chúng tôi đã làm bằng tất cả nỗ lực, say nghề và lương tâm của người nghệ sĩ nhưng chưa dám nói về sự hoàn hảo" - đạo diễn Nguyễn Hải Anh nhìn nhận như vậy.

Tuy nhiên, có thể khẳng định nhóm làm phim đã dũng cảm khai phá một đề tài khá mới mẻ là tìm về phục dựng trang phục cổ xưa của người Việt.

Nhà biên kịch Trần Ðức Tuấn ví sự dũng cảm của đạo diễn Nguyễn Hải Anh như: "Một cánh buồm giong giữa biển khơi, sau bao lần suýt đắm đã về đến đích thành công". Có nghĩa là hành trình đi tìm trang phục Việt đã một chặng đầu tiên, có thể sẽ còn những con người, chuyến đi tiếp theo nữa, bởi sự khai phá về một đề tài thú vị như thế này là không dừng lại.

VIỆT QUÊ