Trong nhiều ngày tháng 10 và tháng 11, hoa hậu Ngọc Hân thường xuyên đến Đà Lạt. Nhiều người gặp Ngọc Hân ở phòng tranh, đang chụp ảnh ở những biệt thự cổ, con hẻm nhỏ xưa cũ hay quán ăn đặc trưng của Đà Lạt nhưng không mấy nổi tiếng trên không gian mạng. Đặc biệt hơn, ở khu nhà của người đồng bào bản địa K’Ho, Lạch, Cil, nhiều người cũng gặp Ngọc Hân.

Hoa hậu Ngọc Hân được đánh giá đã có những hiểu biết rất sâu về Đà Lạt thông qua các dự án thời trang, phát triển hội họa, nghệ thuật cộng đồng. Ngoài dự án cá nhân, cô còn quan tâm việc xây dựng thương hiệu cho lụa Bảo Lộc (Lâm Đồng).

* Chào hoa hậu Ngọc Hân. Cô có thể nói vì sao cô mong muốn một cơ hội đóng góp ở Đà Lạt?

- Nếu Hà Nội cho mình một sự trưởng thành thì Đà Lạt cho mình những cảm xúc rất rõ ràng để mình sáng tạo trong lĩnh vực thời trang hoặc tổ chức hoạt động hội họa.

* Cảm ơn Ngọc Hân đã yêu Đà Lạt trong lúc mảnh đất này cần sự thấu cảm. Đà Lạt đang trong giai đoạn mà những kỳ vọng mới và những níu giữ xưa cũ cần thời gian để tìm được tiếng nói chung.

- Trong những việc một nhà thiết kế áo dài cần phải trải qua là tìm hiểu về văn hóa nơi chốn. Tìm hiểu Đà Lạt là một việc Ngọc Hân đã làm khi thực hiện các dự án áo dài và lụa nên mình đồng cảm về trao đổi ở trên. Anh tưởng tượng xem, một đô thị nhỏ chứa điều tầng tầng ký ức, một đô thị nhỏ đang trăn trở để lớn lên tìm cho mình một tầm vóc thì chắc chắn sẽ có những nứt gãy, hay nhẹ nhàng hơn là gây xáo trộn nhất thời. Không tránh khỏi được. 

Sở dĩ Ngọc Hân đến Đà Lạt hay tìm đến các công trình cổ, các quán ăn nhỏ của người địa phương, hoặc đi đến những không gian ít có bàn tay sắp đặt là vì ở đó Ngọc Hân cảm thấy Đà Lạt đang rất thật là Đà Lạt. Ở đó có hơi thở của nơi chốn, có "tiếng nói" của cư dân địa phương. 

Với Ngọc Hân, Đà Lạt đi tìm cho mình một vị thế là cần thiết nhưng phải chăng Đà Lạt đã có vị thế bởi những điều giản dị "ngõ nhỏ phố nhỏ", phố sương mù, nắng lạnh, rừng thông già kéo dài đến u tịch,…

Đà Lạt cứ kỳ vọng, cứ đi tìm nhưng với một người trong ngành công nghiệp văn hóa như Ngọc Hân thì mình thấy đó là vị thế của Đà Lạt và cần giữ gìn. Cạnh đó nên làm đậm trong nhiều chiến dịch quảng bá thành phố và trong các phác thảo quy hoạch hướng đến tương lai. Ngọc Hân yêu Đà Lạt hay hàng triệu người yêu Đà Lạt vì Đà Lạt khác biệt, độc đáo. Yêu vì những chất liệu Đà Lạt sẵn có cho nghệ thuật, văn hóa. Đủ để hội tụ, hun đúc để trở thành một ngành công nghiệp song hành cùng kinh tế du lịch.

* Đà Lạt dạo này bị chê đang xấu đi?

- Ngọc Hân có biết. Nhiều người buồn vì nghe Đà Lạt ngập, nghe Đà Lạt sạt lở. Khi Ngọc Hân đến và hỏi thì biết những vấn đề mọi người nêu lên có tính thời điểm trong một địa điểm hẹp. Tức là nó không đủ đại diện cho đô thị Đà Lạt rộng lớn. Dẫu sao, cảm xúc của mọi người cũng là một tham chiếu quan trọng để thành phố đón nhận và đáp ứng.

Có một điều thú vị, cảm xúc rất dễ bị nhân lên nhiều lần khi nhắc đến Đà Lạt nhưng cũng có thể giảm đi nhiều lần đối với địa danh khác. Yêu mà, nên chỉ cần một viên sỏi rơi xuống hồ Xuân Hương cũng đủ gây chấn động. Mình nói hơi sâu về hành vi, tâm lý để cùng hiểu, cùng có tiếng nói xây dựng cho Đà Lạt. Nếu có chê, cũng bởi yêu. Nhỉ!

Bạn mình đấy, rõ ràng là yêu Đà Lạt, chê hết cái này, đến cái nọ. Chê tới cây thông bây giờ không cao như hồi còn nhỏ ba mẹ đưa đi chơi, nhưng rủ đi Đà Lạt để tìm chỗ "chill chill" thì trưa nhắn chiều đã có mặt.

* Dưới con mắt một nhà thiết kế, Ngọc Hân nghĩ Đà Lạt cần giữ những gì để thúc đẩy hoạt động sáng tạo, nghệ thuật?

- Ngọc Hân thích nói về những điều nhỏ nhỏ của Đà Lạt. Vì Ngọc Hân cảm thấy Đà Lạt dễ tạo sự rung động từ những điều xinh xẻo, nhỏ nhắn. Người Đà Lạt hay kết thúc một câu nói bằng chữ "nhá" rất dài. Khiêm nhường, điệu nhưng đủ nhấn mạnh ý mình nói.

Mình thích những căn nhà bằng gỗ cũ. Những căn nhà nhỏ có trang trí hoa. Nhà Đà Lạt cứ có hoa là đẹp, bất kể kiến trúc. Mình nghĩ thành phố nên mạnh dạn hỗ trợ hoa cho người dân trồng trước nhà, ban công…

Ôi, những căn nhà san sát ở nội ô mà phủ hoa thì âm nhạc buộc phải lên tiếng. Hội họa chắc cũng không thể đứng nhìn. Hơn cả triệu lời quảng cáo nếu cả 2 ngôn ngữ nghệ thuật bắt sóng cùng nhau.

* Nhưng nếu chỉ nho nhỏ, hồn nhiên thì thành phố không đạt được đến đoạn kinh tế du lịch. Đà Lạt không chỉ để khách phương xa ngắm nhìn và thỏa mãn những yêu thương xa vắng, hoang hoải và cả những khắc khoải quá vãng. Thành phố cũng cần tăng trưởng, nói khác hơn cần sống phồn thịnh. Ngọc Hân nghĩ sao?

- Thưa, đòi hỏi phồn thịnh là chính đáng. Quyền lợi của cư dân tại chỗ và du khách phải tương đồng. Bạn cần cảm xúc, tôi cần sự phát triển. Một nền kinh tế cộng sinh mà. Người Đà Lạt hiểu hơn ai hết nền tảng phát triển mà mình có là gì. Hơn ai hết họ hiểu du khách muốn gì.

Tôi đang làm việc cho một tập đoàn có phát triển sản phẩm du lịch nên tôi càng hiểu về sự chuyên nghiệp trong du lịch. Có khi nào anh nghĩ nho nhỏ, hồn nhiên, thân thiện, ân cần được nâng thành một quy chuẩn ứng xử tại địa phương, trong hoạt động du lịch. Kinh tế là ở chỗ đấy. Là khi mình xây dựng thế mạnh, dấu ấn văn hóa thành một sản phẩm đặc trưng.

Đà Lạt đang phổ biến quy tắc ứng xử "văn minh, hiền hòa, thanh lịch, mến khách", Ngọc Hân cho là rất đúng. Nhưng Ngọc Hân tin rằng quy tắc đó nên vượt ra khỏi khuôn khổ ứng xử và có thể áp dụng cho những hoạt động khác, tạo ảnh hưởng đến nhiều năm về sau nữa.

*  Ngọc Hân có thấy Đà Lạt đã vắng hơn những nơi khác?

- Đà Lạt có vắng đi, nhưng những nơi khác còn vắng hơn. Đó là câu chuyện chung, nhưng như mình đã nói: Đà Lạt được quan tâm hơn nên càng thấy vắng. Ký ức đông đúc nó làm anh thấy bớt đông thành thưa vắng trong hiện tại.

Trong suốt năm 2023, Ngọc Hân không chỉ đến Đà Lạt mà còn ở lại đây nhiều ngày nên cảm nhận được. Các thống kê đều chỉ ra Đà Lạt vắng đi. 

Nhưng đó là điều may mắn. Đà Lạt sẽ có một khoảng thở để nhìn sâu vào bên trong. Sẽ thấy đối với phát triển kinh tế cần gì. 

Cần một không gian du lịch với toàn mô hình hay cần một không gian nhiều sức cảm, có chiều sâu. Khoảng lặng lúc này đủ để thấy: nếu có đánh đổi, Đà Lạt có thể mất gì và không được mất điều gì.

Hiện nay người ta nói về nền công nghiệp văn hóa, giải trí. Phải chăng đó là khoảng trống trong nền kinh tế mà Đà Lạt có nhiều lợi thế nhất bên cạnh du lịch?

Vài năm ở lại đây, Đà Lạt có nhiều show âm nhạc lớn tầm quốc gia không. Những nghệ sĩ trẻ và nghệ sĩ đã thành danh đều đến Đà Lạt tham gia hoạt động sản xuất âm nhạc. 

TP.HCM, Hà Nội luôn có những lợi thế cho những show diễn lớn nhưng Đà Lạt lại trở thành một địa điểm mới đầy sức hút. Đó là sức mạnh cảm xúc. Cảm xúc làm cho những show diễn thêm thăng hoa, câu chuyện trong những đêm diễn thêm dày. 

Ngọc Hân rất khó dùng ngôn từ để nói về cảm xúc mà những show diễn lớn tìm thấy ở Đà Lạt nhưng quan sát những show diễn của nhạc sĩ Đức Trí "Hoa nắng tôi"; của Hà Anh Tuấn "The Veston", của Mỹ Tâm "My Soul 1981", đêm hòa nhạc Hoa Sen Soundfest 2023…sẽ hiểu điều Hân phân tích.

Đó là show diễn lớn, còn những show diễn hàng tuần ở những sân khấu nhỏ ngoài trời diễn ra hàng tuần như Mây Lang Thang, Lululola... Lúc nào cũng đông khách. TP.HCM không thiếu những sân khấu ca nhạc với toàn những ca sĩ hàng đầu nhưng tại sao Đà Lạt lại thăng hoa đến thế? Vâng, cảm xúc. Giá trị của nơi chốn đã mang về cho Đà Lạt nhiều giá trị kinh tế khó mà đếm được.

Đà Lạt vắng đi trong một giai đoạn là điều may mắn. Những chủ thể của vùng đất này sẽ có thời gian, cơ hội nhìn sâu vào Đà Lạt và nhận ra mình có gì, cần gì và sẵn sàng cho một hành trình đông vui, rộn rã, ngăn nắp, có chiều sâu.

* Cảm xúc vẫn chưa đủ, cần chiều sâu nữa ư?

- Như đã nói, Ngọc Hân đã có nhiều ngày ở đây và di chuyển đến đi nhiều lần, đến mức có bạn bè thân thiết ở Đà Lạt. Ngọc Hân nhận ra rằng chiều sâu của văn hóa bản địa, cảm xúc, ẩm thực, nghệ thuật được cụ thể hóa qua những ngôi nhà, hình dáng những con đường, của nắng lạnh, của những con phố nhỏ trưng bày tranh sẽ níu giữ con người. 

Du khách sẽ không thấy những điều Hân nói ở một nơi khác ngoài Đà Lạt, nên sẽ quay lại. Chiều sâu của xứ sở sẽ níu giữ con người, người ta sẽ đến Đà Lạt theo cách của một người quay về và quên luôn mình là du khách.

Thái Lan có thành phố Chiang Mai với nhiều nét tương đồng Đà Lạt. Du lịch tại đây được phát triển theo hướng tạo một hệ sinh thái cộng sinh giữa văn hóa địa phương, nghệ thuật, du lịch. 

Từ sự cộng sinh này, lợi nhuận được phân phối đều cho cư dân thành phố theo nhiều cách khác nhau. 

Tại Việt Nam, phố cổ Hội An là một ví dụ rõ về cộng sinh phát triển du lịch. Khi cảm xúc với thành phố được đẩy lên cao, sức cảm của du khách được kích thích thì số lần quay lại, tìm về của du khách tăng lên.

* Nếu chính thức là Đại sứ du lịch cho Đà Lạt, Ngọc Hân sẽ hành động như thế nào? 

- Trước tiên, Ngọc Hân sẽ giới thiệu các địa điểm có giá trị lịch sử, văn hóa đã định hình Đà Lạt trong 130 năm hình thành, phát triển. Tiếp sau mình sẽ giới thiệu đến du khách thông qua những hoạt động truyền thông rằng du lịch Đà Lạt không chỉ nằm ở Đà Lạt mà còn ở những đô thị vệ tinh của Đà Lạt như: Lạc Dương với Vườn quốc gia Bidoup - Núi Bà, những làng người K’Ho, Lạch, Cil; vùng Cầu Đất cao nhất Đà Lạt đang phát triển du lịch theo hướng cộng sinh với cảnh quan, nông nghiệp sạch. Đức Trọng, Bảo Lộc, Di Linh với sản vật lụa tơ tằm, nông sản đặc sản.

Mình còn có ý tưởng liên kết các khu du lịch, nghỉ dưỡng cao cấp của Đà Lạt trong các hoạt động quảng bá, phát triển hội họa, âm nhạc và các loại hình nghệ thuật khác. Và cùng định hình nghệ thuật là một sản phẩm của du lịch có doanh thu, lợi nhuận cao nhất nhưng chiếm dụng tài nguyên thấp nhất.

Mọi điều Ngọc Hân muốn làm là thúc đẩy một không gian du lịch có cảm xúc tích cực, đa chiều. Và mọi chủ thể của thành phố đều tương hỗ và cùng thụ hưởng giá trị. Không ai bị thiệt thòi trong hành trình phát triển của thành phố.