Phóng to

Ea Sola và NSND Nguyễn Công Nhạc trong ngày bàn giao vở múa Hạn hán và cơn mưa phần 2

Ea Sola tiếp tục một chặng hành trình mới với tác phẩm mà theo chị là “viết tiếp” những điều chưa nói hết trong tác phẩm của 10 năm trước.

Từ tháng ba đến tháng năm vừa qua, việc tuyển chọn diễn viên, nhạc công cho phần 2 đã hoàn tất và tác phẩm chính thức được bàn giao cho Nhà hát Nhạc vũ kịch VN.

Theo kế hoạch, vở sẽ được dàn dựng trong năm tháng, từ tháng bảy đến tháng mười hai và sẽ được công diễn lần đầu tiên tại Nhà hát TP Paris vào cuối năm nay.

Viết tiếp những gì?

Để thực hiện phần 1 Hạn hán và cơn mưa, Ea Sola đã mất bốn năm lặn lội ở quê lúa Thái Bình tìm hiểu những gì mà người dân nông thôn phải trải qua hai cuộc chiến tranh, tìm hiểu những gì được nhân dân giữ lại trong bộn bề hồi ức lịch sử và tìm hiểu những di sản hành vi của nền văn hóa nông thôn VN - đó là những điệu múa mà các cụ bà Thái Bình múa suốt từ thời con gái.

Chịu một sức cuốn hút kỳ lạ, Ea Sola muốn biên đạo những điệu múa ấy, xử lý nó theo cách hiện đại, và đưa chính những con người vô danh ấy lên sân khấu. 10 năm trôi qua, dư âm của Hạn hán và cơn mưa với những vũ điệu kỳ lạ của những diễn viên không chuyên, với những nhạc công, những ca sĩ dân gian, chưa bị xóa nhòa.

Và những ai say mê múa hiện đại khi được xem vở này, hiểu và đồng cảm với đời sống của “những người muôn năm cũ” ở làng quê VN đã phần nào dự đoán được: một ngày nào đó nhà biên đạo múa sẽ trở lại và nói tiếp câu chuyện ấy.

Trong lễ bàn giao phần 2 để Nhà hát Nhạc vũ kịch VN đưa vào kịch mục biểu diễn trong nước đầu tháng năm vừa qua, biên đạo múa Ea Sola nói:

“Ý tưởng đưa Hạn hán và cơn mưa cho các diễn viên trẻ làm tôi xúc động, nó như một ký ức vẫn còn tác dụng để nói những điều mà những cụ bà, những người đi qua hai cuộc chiến tranh, đã nói. Hôm nay, nói không với chiến tranh, đó là muốn nói không với những thế lực áp đặt sự đau đớn. Đau đớn là thứ tàn phá mãi mãi thân thể và trí óc của ai đó. Họ - những người trẻ tuổi mang dấu ấn của cha mẹ mình, chỉ trải nghiệm chiến tranh một cách ảo. Họ - những người không biết đến chiến tranh, hòa bình thuộc về họ, họ nói về hòa bình khi họ cảm thấy có trách nhiệm phải nói điều đó”.

Nói những gì trong hòa bình ở Hạn hán và cơn mưa phần 2? “Đó là văn hóa nơi thế hệ thanh niên trong thế giới hiện tại đang sống, văn hóa mà họ tiếp nhận nơi họ đang sống, nơi họ đang đến, chia sẻ cùng họ những nghĩ suy, nhưng nỗi bận tâm và trách nhiệm của chính họ với văn hóa của thiên niên kỷ thứ ba”- Ea Sola cho biết.

Và để nói được điều này chắc chắn phải là những người trẻ tuổi nhưng “có danh tánh” đàng hoàng trong làng múa VN. 16 nghệ sĩ múa trẻ tuổi của Nhà hát Nhạc vũ kịch VN đã từng làm việc với Ea Sola trong một số dự án được lựa chọn. Hai ca sĩ chuyên nghiệp một nam, một nữ trong vai cơn mưa và mặt trời, bốn nhạc công trẻ, một bộ gõ, một vielle, một đàn luth, một bộ hơi và một tác giả âm nhạc, tất cả đều chuyên nghiệp.

Trong ngày bàn giao hôm ấy, các diễn viên vô danh của 10 năm trước cũng được mời tham dự, họ rất xúc động khi nhìn thấy một thế hệ nghệ sĩ của hôm nay sẽ nói tiếp những gì mà thế hệ của họ đã và chỉ nói được đến thế khi Hạn hán và cơn mưa phần 1 khép lại.

Cơ hội cho múa VN mạnh dạn để “hiện đại”?

Phóng to

Hai thế hệ của Hạn hán và cơn mưa

Nghệ sĩ trẻ Nguyễn Thị Chúc Quỳnh, diễn viên múa ballet số 1 của Nhà hát Nhạc vũ kịch, có mặt trong phần 2 này. Đến với nghệ thuật múa đã 23 năm, từng tốt nghiệp tại Kiev, chị cũng đã làm việc với biên đạo Ea Sola ở một trích đoạn ngắn về múa hiện đại trong phim truyện Ký ức Điện Biên, vậy nhưng với Hạn hán và cơn mưa lần này, với chị như mới bắt đầu.

“Tôi thấy khó, từ những động tác rất nhỏ đến những sự tổng hợp theo yêu cầu của biên đạo, nhưng đây cũng là một cơ hội để mình học hỏi. Qua đây, tôi sẽ năng động hơn với múa ballet”.

Chị còn bảo rằng với 16 đồng nghiệp của chị, dù đối diện với một vở diễn hiện đại dài hơi như thế này nhưng ai cũng hào hứng đón chờ cái mới, chào đón một cơ hội thử sức ở thể loại nghệ thuật múa mới mẻ và sẽ nói lên hơi thở thời đại họ sống như tác phẩm này.

Còn với NSND Nguyễn Công Nhạc, giám đốc Nhà hát Nhạc vũ kịch VN, dù ông và nhà hát chẳng “dính dáng” gì với phần 1 Hạn hán và cơn mưa nhưng ông thật lòng ngưỡng mộ, rất ngưỡng mộ vở múa là đằng khác. Theo ông, nghệ thuật múa VN lâu nay quá quen với múa dân gian, dân tộc, múa sân khấu truyền thống nhưng lại quá lạ lẫm với múa hiện đại.

“Múa hiện đại cũng du nhập từ ngoài vào như ballet, nhưng nó là tiếng nói cho múa thời mở cửa. Nó không dùng nguyên xi luật động, động tác như múa ballet hay múa truyền thống mà chủ yếu dựa vào động tác hình thể, động tác sinh hoạt đời sống. Cái hay còn ở chỗ nó không dùng âm nhạc truyền thống mà là những nét giai điệu, tiết tấu hoặc những âm thanh đời sống thường nhật như tiếng xe máy, tiếng gió, tiếng mưa..., thậm chí không có nhạc mà chỉ vận hành bằng tiết tấu nội tại của diễn viên. Và đề tài của nó đề cập đến những vấn đề mà người đương đại đang phải va chạm hằng ngày”.

NSND Nguyễn Công Nhạc hoàn toàn tin tưởng ở những diễn viên trẻ trong Hạn hán và cơn mưa phần 2. Nếu như trước đây, khi phần 1 và một số vở múa hiện đại nữa của Ea Sola được dàn dựng, các diễn viên múa trẻ vẫn dè dặt trong học hỏi, một phần do có dư luận cho rằng múa hiện đại là lập dị, không phải là múa, thậm chí phản cảm vì “đi ngược lại tính lôgic của múa truyền thống”! '

Nhưng rồi một số diễn viên múa của Nhà hát Nhạc vũ kịch được cử sang Pháp, Úc, Hong Kong để tu nghiệp 2-3 năm, và họ đã nắm bắt rất nhanh. Nay thì các diễn viên múa trẻ của VN có thể làm việc với bất cứ một đoàn múa hiện đại nào của các nước, có thể dẫn chứng vào ngày 24-5 vừa qua, các diễn viên trẻ của Nhà hát Nhạc vũ kịch VN vừa diễn rất ăn ý cùng các diễn viên một đoàn múa hiện đại của Mỹ.

NSND Nguyễn Công Nhạc đang chờ đợi thành công của phần 2 Hạn hán và cơn mưa để từ đó khẳng định dòng múa hiện đại của VN bằng những nghệ sĩ chuyên nghiệp, được công chúng ghi nhận như một dòng múa chuyên nghiệp tồn tại độc lập, để định hướng cho giới trẻ đi vào một thử nghiệm mới: “Tôi ủng hộ hết mình cho vở múa, không ngại vất vả, không ngại điều tiếng. Hạn hán và cơn mưa phần 1 do chính người VN diễn, được thế giới biết tới và ghi nhận như một thành tựu của nghệ thuật múa hiện đại, thế thì tại sao chúng ta lại không ghi nhận?”.