Phóng to

Người phụ nữ này có hạnh phúc?

TTO - WorldWatch Institute đã khái quát như thế về lối sống của thế giới hiện đại trong một báo cáo mang tên “Tình hình thế giới 2004” công bố ngày 8-1.

Giàu hơn ? Quả là đã giàu hơn. Báo cáo cho biết tới 1,7 tỉ dân số thế giới, tức khoảng 1/4 nhân loại, đang gia nhập“tầng lớp tiêu thụ” (mà theo Worldwatch định nghĩa là có thu nhập 7000 USD/năm). Đó là những kẻ được thụ hưởng chế độ dinh dưỡng, hệ thống chuyên chở và lối sống mà thế kỷ trước chỉ những người giàu ở các xứ sở Châu Âu, Bắc Mỹ và Nhật được hưởng thụ. Chỉ riêng ở Trung Quốc thôi, 240 triệu người đang gia nhập tầng lớp tiêu thụ này, một con số mà chẳng bao lâu sẽ vượt qua mặt Mỹ.

Brian Halweil, Giám đốc Dự án “Tình hình thế giới 2004” bình luận: “Bản thân việc tiêu thụ không phải là xấu. Gần ba tỉ người trên thế giới sống chưa tới 2 USD/ngày sẽ cần tiêu dùng để thoả mãn những nhu cầu cơ bản cho thực phẩm, nước sạch, vệ sinh. Và ở Trung Quốc, việc tích cực đáp ứng nhu cầu tiêu dùng ngày càng tăng đang kích thích kinh tế, tạo việc làm và thu hút đầu tư”.

Tuy nhiên vấn đề cần nói là thế giới đang tiêu thụ hàng hoá và dịch vụ ở mức độ không bền vững. Báo cáo nêu thí dụ ở Mỹ, nơi có số ô tô tư nhân trên đường phố còn nhiều hơn số người được cấp phép lái xe.

Mập hơn? Không sai! Mặc dù “Tình hình thế giới 2004” không cần đưa con số để chứng minh luận điểm này. 30 năm trước, béo phì chưa bị coi là dịch bệnh. Còn nay, theo một cảnh báo của Tổ chức y tế thế giới, béo phì hiện nay không còn là vấn đề “độc quyền” của nước Mỹ (hiện có 15% nữ và 14% nam trong độ tuổi 15 bị bệnh béo phì, cao hơn tất cả các nước) mà còn đang là vấn đề quan tâm của nhiều nước châu Âu và các nước phát triển khác. Nguyên nhân chính vẫn là việc từ bỏ kiểu cách ăn uống truyền thống để chấp nhận lối sống thụ động trong khi ăn quá nhiều chất béo và fast food.

Phóng to1,7 tỉ người trên thế giới đang gia nhập "tầng lớp tiêu thụ"Ít hạnh phúc hơn? Thử nhìn từ lăng kính của những người giàu có nhất thế giới là dân Mỹ, “Tình hình thế giới 2004” cho biết: Dù dư giả, thậm chí là thừa mứa như thế, nhưng cũng chỉ có khoảng 1/3 người Mỹ trả lời là “rất hạnh phúc”, bằng với con số của năm 1957, khi chỉ có một nửa người Mỹ là giàu có. Trong khi đó, người Mỹ lại đang là một trong những người phải làm việc nhiều nhất trong thế giới công nghiệp: phải “cày” nhiều hơn chín tuần mỗi năm so với dân châu Âu.

Đã vậy mà mức tiêu dùng này không dừng lại, lại đang “ngày càng tăng, vượt qua khỏi việc thoả mãn nhu cầu và đạt tới tận cùng của quyền tiêu thụ này”, khiến “hành tinh này không thể nào chịu nỗi” , theo lời lẽ của báo cáo. Thử xem bảng so sánh dưới đây:

Chi phí hàng năm cho những mặt hàng xa xỉ:

- Mỹ phẩm: 18 tỉ USD

- Nước hoa: 15 tỉ USD

- Du lịch trên biển: 14 tỉ USD

- Tiền ăn kem ở châu Âu: 11 tỉ USD

Chi phí cần để đạt được những mục tiêu toàn cầu

- Xoá bỏ đói nghèo: 19 tỉ USD

- Sức khoẻ sinh sản cho tất cả phụ nữ: 12 tỉ USD

- Nước sạch cho tất cả: 10 tỉ USD

- Xoá mù chữ toàn cầu: 5 tỉ USD

Để thấy có thể không cần đã bước vào "tầng lớp tiêu thụ " cũng nên "suy nghĩ về một món hàng sắp mua mỗi ngày" như các nhà nghiên cứu đề nghị, biết được thế nào là đủ, là giới hạn. Chuyên gia bệnh béo phì Brian Wansink than thở sau một cuộc nghiên cứu, rằng những thân chủ của ông khốn thay, không bao giờ biết đủ, “cho bao nhiêu họ dùng hết bấy nhiêu”!.