Phóng to

* Giáo sư đánh giá thế nào về cuộc đảo chính tối 19-9?

- Cuộc đảo chính quân sự đã làm giật lùi 14 năm dân chủ hóa ở Thái Lan. Nhưng cuộc đảo chính này không phải là dấu hiệu của một giai đoạn bất ổn nghiêm trọng. Thái Lan đã trải qua kinh nghiệm này trước đó và quốc vương sẽ nhanh chóng hành động để lập ra một chính phủ lâm thời, thay thế việc cầm quyền quân sự bằng một chính phủ dân cử. Lần này các qui định bầu cử sẽ thay đổi để ngăn chặn việc lặp lại cuộc khủng hoảng hiện nay.

* Theo giáo sư, ai sẽ thay thế ông Thaksin Shinawatra? Trưa 20-9, The Nation đưa tin ứng viên này có thể là thống đốc Ngân hàng Trung ương Thái Lan Pridiyathorn Devakula. Thông điệp của sự kiện này là gì?

- Tôi cho rằng cuộc đảo chính không thể được tiến hành mà những cố vấn thân cận của quốc vương không biết hay không chấp thuận. Quốc vương đã chỉ ra sự kiểm soát của mình bằng việc tiếp tướng Sonthi Boonyaratglin ngay sau khi cuộc đảo chính diễn ra. Đảo chính nhằm mục đích loại trừ ông Thaksin. Quốc vương và cố vấn của ông giờ đây sẽ bổ nhiệm một thủ tướng dân sự và một chính phủ lâm thời. Sự tán thành của quốc vương có nghĩa sẽ có sự chấp thuận rộng rãi chính phủ mới. Các nhà đầu tư và doanh nhân nước ngoài sẽ được tái bảo đảm (việc làm ăn). Thông điệp của cuộc đảo chính là nhắc lại quan điểm của cánh quân sự rằng họ là người bảo vệ dân chủ Thái Lan. Khi nào mất trật tự và bất ổn, khi đó họ sẽ can thiệp.

* Ảnh hưởng của cuộc đảo chính với Thái Lan?

- Với Thái Lan thì sự nghiệp của ông Thaksin coi như kết thúc. Cuộc đảo chính sẽ chấm dứt bế tắc chính trị hiện nay. Tầng lớp ưu tú của Thái Lan sẽ nhận chỉ đạo từ quốc vương và sẽ khôi phục tiến trình dân chủ trong một năm nếu không phải là sớm hơn. Cuộc đảo chính cũng có khía cạnh tích cực: nó sẽ tạo mở đầu để các quan chức an ninh Thái thông qua một cách tiếp cận đa chiều với cuộc nổi dậy ly khai Hồi giáo ở miền nam. Cựu thủ tướng Thaksin đã thúc đẩy một giải pháp quân sự, trong khi lãnh đạo đảo chính, tướng Sonthi Boonyaratglin, bản thân là một tín đồ Hồi giáo, theo đuổi một cách tiếp cận nghiêng về chính trị hơn. Khi ông Thaksin ra đi, sẽ có một khoảnh khắc cơ hội để giải quyết những bất bình dẫn tới bạo lực gia tăng hai năm gần đây.

* Còn đối với khu vực?

- Sẽ không có ảnh hưởng tiêu cực đáng nói nào đối với khu vực. Đảo chính không đổ máu. Không có vẻ tình hình nội bộ Thái sẽ trở nên hỗn loạn. Nhưng một số thành viên ASEAN có thể sẽ chỉ trích những nhà lãnh đạo cuộc đảo chính do chính tình hình nước mình. Chẳng hạn Tổng thống Philippines Gloria Arroyo sẽ đặc biệt quan tâm. Còn với Myanmar, cuộc đảo chính củng cố niềm tin của giới quân sự nước này rằng dân chủ là mạo hiểm.

* Theo đánh giá của giáo sư, tình hình sẽ diễn tiến thế nào?

- Các lãnh đạo cuộc đảo chính sẽ lập chính phủ lâm thời do một quan chức dân sự đã về hưu, từng nổi tiếng về lãnh đạo tốt, cầm quyền. Chính phủ lâm thời sẽ lập một ủy ban để viết bản hiến pháp mới. Bầu cử sẽ diễn ra trong vòng một năm nữa và Thái Lan sẽ bắt đầu tiến trình dân chủ lần nữa.