Phóng to

Một số loại dược liệu trong các bài thuốc đông y - Ảnh: emsvn.com

TTCT - Một nữ bệnh nhân 48 tuổi, sau khi phát hiện ung thư cổ tử cung và được thầy thuốc hẹn lịch mổ đã về nhà lo sợ, hoảng loạn. Bà mất hơn hai tháng để thu xếp việc nhà cùng với quyết định: xin được chữa bằng Đông Y chứ không chịu mổ!...

Người thầy thuốc đông y mất nhiều thời gian để giải thích và đề nghị nữ bệnh nhân trên tuân thủ đầy đủ các chế độ điều trị của y học hiện đại, thuốc đông y sẽ được sử dụng phối hợp điều trị hỗ trợ mà thôi. Thời gian vàng dần trôi qua, nhưng may mắn là sau đó vẫn còn kịp để phẫu thuật.

Hơn hai năm sau ung thư tái phát và di căn hạch, bệnh nhân lại được phẫu thuật và xạ trị cùng phối hợp dùng thuốc đông y. Bây giờ bệnh nhân đã 65 tuổi, khỏe mạnh, phương phi...

Thuốc Đông Y có chữa được Ung thư?

Kể từ thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên, người xưa đã biết và mô tả một số loại bệnh nan y như nhũ nham (khối cứng như đá trong vú), anh lựu (u ở cổ), phục lương, trưng tích, bỉ khí (u ở dạ dày), thất vinh (u hạch)...

Từ đó, các kinh nghiệm điều trị tích lũy dần để đến nay có khá nhiều bài thuốc cổ phương và kinh nghiệm điều trị các loại bệnh lý nói trên.

Tuy nhiên, các bệnh ấy có phải là ung thư hay không còn là vấn đề bỏ ngỏ. Các nhà khoa học lao vào nghiên cứu hiệu quả các bài thuốc hơn là nghiên cứu bệnh danh.

Qua khảo sát tư liệu, có 60 bài thuốc được sử dụng điều trị các chứng trạng tương ứng với các biểu hiện lâm sàng ung thư, và 102 dược liệu được phối hợp, phân thành sáu nhóm theo cơ chế tác dụng của y học cổ truyền là:

• Thanh nhiệt giải độc: 45%

• Hành khí hoạt huyết hay hoạt huyết hóa ứ: 21%

• Hóa đàm trừ thấp: 12%

• Nhuyễn kiên tán kết: 7%

• Dĩ độc trị độc: 8%

• Bổ dưỡng: 7%

Và từ trong các nhóm này có 28 loại dược liệu đã được các nhà khoa học thế giới nghiên cứu trên thực nghiệm và lâm sàng, một số đã thành danh đang được sử dụng trong điều trị ung thư như Taxol từ cây thông đỏ, Acetogenine từ hạt trái bình bát, Avemar từ hạt lúa mạch...

Tác dụng chậm

Dù là thuốc đông y nhưng khi được chiết xuất và tổng hợp bào chế thành dạng thuốc tân dược, tính chất của nó cũng đã khác nhiều so với việc sử dụng theo cơ chế dụng dược của đông y.

Cơ chế tác dụng của thuốc đông y có tấn công bệnh, có bổ dưỡng cơ thể nhằm nâng cao sức kháng bệnh, tăng khả năng chiến đấu với bệnh, thường tác dụng qua đường vòng chứ không trực diện nhắm trúng đích nên thường có tác dụng chậm hơn so với tân dược.

Một xu hướng mới hiện nay đang được tiến hành ở nhiều nước như Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản và Việt Nam, đó là nghiên cứu qua chiết tổng toàn bài thuốc, đảm bảo đúng nguyên tắc dụng dược của đông y. Bộ môn di truyền học Đại học Quốc gia kết hợp với khoa y học cổ truyền của Đại học Y dược TP.HCM đang thực hiện nghiên cứu một số bài thuốc cổ phương và kinh nghiệm trên một số chủng ung thư trên thực nghiệm, ghi nhận được những kết quả đáng khích lệ.

Kết hợp sẽ có lợi

Một bài thuốc cổ phương có tác dụng giải độc khá nổi tiếng là bài hoàng liên giải độc thang, bài thuốc đầu tay của các thầy thuốc đông y trong điều trị nhiều loại bệnh có biểu hiện nhiệt độc như nóng nhiệt, u nhọt, lở ngứa ngoài da... Bài thuốc gồm hoàng liên, hoàng bá, hoàng cầm, chi tử... khi vận dụng vào điều trị một số loại bệnh ung thư các thầy thuốc thường gia thêm bạch hoa xà, bán chi liên... Điều đó để nói rằng một số loại thuốc đông y có thể phối hợp cho tác dụng trong điều trị một số loại bệnh ung thư.

Tuy nhiên, bệnh ung thư gắn liền với sinh mệnh con người, không nên khuyến khích việc sử dụng những phương pháp chưa được chứng minh khoa học, vậy sử dụng thuốc đông y như thế nào có lợi nhất cho người bệnh ung thư?

- Ung thư được phát hiện giai đoạn sớm: triệt để tuân thủ các phương pháp điều trị bằng y học hiện đại.

- Ung thư phát hiện giai đoạn muộn nhưng còn khả năng sử dụng các phương pháp điều trị của y học hiện đại: nên điều trị bằng y học hiện đại và kết hợp thêm thuốc y học cổ truyền để hỗ trợ, khắc phục những tác dụng phụ của hóa trị hoặc xạ trị như nôn, tiêu chảy, suy kiệt...

Thuốc đông y được sử dụng đúng, kết hợp trong điều trị ung thư chỉ có lợi cho người bệnh. Ngoài khả năng tác động đến ung thư, thế mạnh của thuốc đông y là lập lại quân bình cho cơ thể, thông qua đó tăng sức kháng bệnh để cơ thể đủ sức đẩy lùi bệnh tật. Việc sử dụng trực tiếp đông y trong điều trị ung thư vẫn còn chờ vào các công trình nghiên cứu tiếp tục.