Phóng to

Ảnh: H.S.P.

Xuyên suốt năm phần của cuốn sách tương ứng với năm giai đoạn phát triển khác nhau của thời kỳ niên thiếu ở mỗi người, từ lúc mới sinh ra cho đến khi trở thành một công dân trong xã hội; tư tưởng của Rousseau đều nhằm vào địa vị làm người, vì "ai được giáo dưỡng tốt cho địa vị này thì không thể thực hành dở các địa vị có liên quan đến địa vị đó”.

Theo Rousseau, việc học tập đích thực là "học tập về thân phận con người, ai trong chúng ta biết chịu đựng tốt hơn các điều hay điều dở của cuộc đời này là người được giáo dục tốt hơn cả, do đó ta dễ nhận ra sự giáo dục đích thực ở trong các giới huấn ít hơn là ở trong luyện tập… Mỗi người chỉ nghĩ đến bảo tồn con mình, như thế không đủ, cần dạy nó tự bảo tồn khi là người trưởng thành, dạy nó chịu đựng các đòn của số phận, dạy nó không sợ giàu sang và nghèo khổ, dạy nó sống nếu cần, trên băng giá miền Island hay trên núi đá nóng bỏng vùng Malte…".

Nói về sự "khôn ngoan sai lầm" tước đi quyền được trải nghiệm, tự khám phá của con trẻ như một chủ thể của một tiến trình giáo dục, Rousseau viết: "Người ta không hề hiểu biết tuổi thơ... Các bậc hiền minh nhất thì chú trọng đến những gì con người cần phải hiểu biết, mà không xem xét những gì trẻ con có thể học được. Họ luôn tìm kiếm người lớn trong đứa trẻ mà không nghĩ đến hiện trạng của nó trước khi trở thành người lớn"...

Tìm đọc Émile hay là Về giáo dục của nhà triết học, nhà văn Jean-Jacques Rousseau (1712-1778) vào những ngày khai trường năm nay, bạn sẽ có thêm một người bạn lớn đọc được những âu lo suy nghĩ của bạn - những bậc phụ huynh - đang còn muốn học tập về thân phận con người để trở thành người cha, người mẹ biết sống với con trẻ của mình.