Phóng to

Nhiều người lao động thường ghé vào những điểm ghi số đề bỏ ra vài ngàn, vài chục ngàn đồng để mua con số như thế này (ảnh chụp tháng 5-2009 tại một điểm ghi số đề trên đường Hai Bà Trưng, Q.1) - Ảnh: Võ Hương

Theo hướng dẫn tại nghị quyết số 01/2006/NQ-HĐTP, trị giá tài sản đánh bạc được xác định làm cơ sở xử lý hình sự là số tiền bỏ ra nhân với tỉ lệ trúng thưởng, tỉ lệ cá độ của các hình thức đánh bạc như: số đề, cá độ bóng đá, cá độ đua ngựa... Theo đó, một người bỏ ra 20.000 đồng để chơi số đề, tỉ lệ chơi 1/70 (1 ăn 70) nên số tiền dùng để đánh bạc trong trường hợp này là 1,4 triệu đồng (20.000 đồng x 70). Số tiền này đã vượt mức tối thiểu quy định (1 triệu đồng) nên người chơi đề 20.000 đồng phải bị xử lý hình sự.

Hướng dẫn của TAND tối cao đã gây tranh cãi và lúng túng cho các cơ quan tố tụng. Theo công an một số quận huyện, nếu làm theo nghị quyết nói trên thì cơ quan điều tra xử lý không xuể! Theo một điều tra viên, tình trạng người dân chơi số đề hiện nay rất phổ biến, việc đánh đề cũng rất dễ dàng. Hơn nữa trong chơi đề, ghi ba con số thì tiền thắng lên tới 600 lần, thậm chí nếu ghi bốn con số thì tiền chung đề có thể gấp vài nghìn lần. “Cứ nhân kiểu này thì chỉ cần đánh vài ngàn đồng, người chơi đề cũng có thể bị xử lý hình sự” - điều tra viên nói.

Thực tế khi phát hiện người ghi đề, chơi đề với trị giá thấp vài chục ngàn đồng, nhiều cơ quan điều tra quận huyện không khởi tố hình sự mà chỉ đề nghị xử lý hành chính (phạt tiền) vì xét thấy tính chất vi phạm chưa tới mức nghiêm trọng. Hiện nay việc khởi tố hành vi đánh đề từ vài chục, vài trăm ngàn đồng được thực hiện không thống nhất giữa các địa phương.

Theo các chuyên gia pháp lý, ranh giới giữa việc khởi tố hình sự hay xử lý hành chính không rõ ràng đã dẫn đến thực trạng là có chuyện người chơi đề phải chung chi để khỏi bị xử lý hình sự. Cuối tháng 6-2009, TAND TP.HCM đã xét xử một vụ “chạy án”. Hai công an viên xã Phong Phú, huyện Bình Chánh đã nhận 20 triệu đồng để “lo” cho Công an huyện Bình Chánh không khởi tố người ghi đề. Không bị khởi tố nhưng sau khi đưa tiền hối lộ người ghi đề lại tố cáo và hai công an viên phải lãnh án mỗi người một năm tù.

Tòa thấy nặng vẫn phải xử

Một thẩm phán tòa hình sự TAND TP.HCM nói ông đã tham gia xét xử một vụ án, đánh đề 100.000 đồng mà ba bị cáo phải lãnh án tù khá nặng: người chơi đề 2 năm tù, người chủ đề và người ghi giùm mỗi người 3 năm tù. Đó là vì người chơi đề đánh lô bốn con số, tỉ lệ 1 ăn 5.000. Theo hướng dẫn của TAND tối cao, trị giá tài sản đánh bạc của các bị cáo phải là 500 triệu đồng (100.000 đồng x 5.000 lần).

Với tiền đánh bạc 500 triệu đồng thì hành vi này rơi vào khung 2 của hình phạt (từ 2-7 năm tù đối với tội đánh bạc, từ 3-10 năm tù đối với người tổ chức đánh bạc). Khi xét xử vụ này, thực tâm các thẩm phán cũng thấy là nặng so với những vụ đánh bạc, tổ chức đánh bạc khác nhưng vì văn bản của TAND tối cao đã hướng dẫn như vậy nên phải tuân theo.

Thật ra, tòa án các địa phương từng kiến nghị TAND tối cao sửa đổi hướng dẫn này nhưng hơn hai năm qua chưa có văn bản nào thay thế và các tòa án vẫn cứ thế mà làm.

Thống kê của TAND TP.HCM thời gian qua cho thấy trong những vụ chơi số đề đã được đưa ra xét xử, nhiều vụ có tới 20-30 bị cáo, trong đó nhiều người chơi số đề với trị giá chưa tới 1 triệu đồng vẫn bị truy tố. Khi xét xử, nhiều bị cáo đã được tòa vận dụng cho hưởng án treo.

Theo luật sư Trương Xuân Tám, phó chủ nhiệm Đoàn luật sư tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu: hướng dẫn nói trên của TAND tối cao mang tính suy diễn, gây bất lợi cho bị cáo. Số tiền mà tòa quy kết là dựa theo tỉ lệ trúng thưởng, khả năng trúng thưởng trong tương lai, nhưng đâu phải lúc nào người chơi cũng trúng. Theo luật sư Tám, người đánh bạc chỉ phải chịu trách nhiệm về số tiền thực tế họ bỏ ra, chứ không thể buộc họ phải chịu trách nhiệm về số tiền mà họ mong được nhận khi trúng thưởng.