* WHO: cúm heo đã xuất hiện tại 9 nước, 148 ca nhiễm* Việt Nam: Lưu ý đón du khách từ vùng dịch

Tổng giám đốc WHO Margaret Chan trong cuộc họp báo tại Geneva nói “dịch cúm cần phải được đối phó một cách nghiêm túc” vì khả năng lan nhanh chóng ra các nước. Dù vậy, bà Chan cũng cho rằng thế giới đã sẵn sàng đối phó với một dịch cúm hơn bao giờ hết. Tại buổi họp báo bà Chan cũng kêu gọi các hãng dược tích cực sản xuất các loại thuốc chống được dịch như Tamilflu và Relenza.

Theo Reuters, trong ngày 29-4, Mexico công bố thêm 17 người chết vì dịch cúm, nâng tổng số người chết lên 176 và hiện đã kêu gọi việc ngưng toàn bộ các hoạt động kinh tế không quan trọng từ ngày 1-5/5 để đối phó với dịch cúm.

Tại châu Âu, Tây Ban Nha thông báo về trường hợp nhiễm cúm heo đầu tiên mà người này chưa từng tới Mexico bao giờ - dấu hiệu cho thấy nguy cơ lây lan từ người sang người của bệnh dịch. Trước đó đã có thêm Đức, Áo, Peru thông báo về các trường hợp nhiễm bệnh nâng tổng nước có trường hợp nhiễm dịch cúm mới lên 10 quốc gia. Cả quan chức Mỹ và châu Âu đều dự đoán sẽ có thêm người chết vì bệnh dịch này trong những ngày tới.

Trong cuộc họp báo tại Nhà Trắng, tổng thống Mỹ Barack Obama nói sẽ hành động để đối phó với tình hình nhưng cho rằng không cần phải hoảng sợ và bác bỏ khả năng đóng biên giới với Mexico. Ở Texas, nơi xảy ra trường hợp tử vong vì cúm đã yêu cầu tất cả các trường học đóng cửa trong hai tuần để đối phó với dịch bệnh.

ASEAN đối phó dịch cúm

Bộ trưởng y tế Thái Wittaya Kaewparadai cho biết ông và các bộ trưởng y tế ASEAN sẽ cùng họp vào tuần tới để bàn thảo về kế hoạch chống cúm. Hiện địa điểm, thời gian cụ thể của cuộc họp vẫn đang được bàn thảo. Theo AFP, trong một cuộc hội thảo qua mạng do ban thư ký ASEAN tổ chức từ Jakarta, các chuyên gia y tế của Brunei, Phillipines, Singapore và VN đồng ý rằng việc phối hợp các biện pháp, sáng kiến đối phó dịch là cần thiết.

Bộ trưởng y tế Thái nói Bộ sẽ gửi 5.000 mặt nạ cho 105 cư dân Thái đang sống ở Mexico và hiện Bộ đang xin phê chuẩn khoản tiền 120 triệu baht (3,4 triệu USD) để sơ tán các cư dân Thái trong trường hợp cần thiết. Thái Lan hiện đã ngưng việc nhập các sản phẩm thịt heo từ Mexico và Mỹ. Trong 5 năm trở lại đây ASEAN từng có kinh nghiệm hợp tác trong đối phó với dịch SARS và dịch cúm gia cầm.

WHO: cúm heo xuất hiện tại 9 nước, 148 ca nhiễm

Theo báo cáo chính thức của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) được công bố lúc 2g sáng nay 30-4 (giờ Việt Nam), kết quả kiểm tra ở phòng thí nghiệm cho biết đến nay đã có 148 người ở 9 nước được xác nhận nhiễm cúm heo A/H1N1.

Trong số này, có 91 người ở Mỹ (trong đó có 1 người tử vong), 26 người ở Mexico (trong đó có 8 người tử vong), 13 người ở Canada, 5 người ở Anh, 4 người ở Tây Ban Nha, 3 người ở New Zealand, 3 người ở Đức, 2 người ở Israel, 1 người ở Áo.

Các quan chức y tế cấp cao ở châu Âu nói họ không đặt câu hỏi liệu có người ở châu Âu tử vong vì cúm heo hay không, mà hỏi liệu có bao nhiêu người sẽ chết vì cúm heo: hàng trăm hay hàng ngàn?

Phóng to

Cúm heo vẫn tiếp tục gieo rắc lo sợ tại các nước, đặc biệt tại Mexico - Ảnh: Xinhua/Reuters

Trong khi đó theo BBC, Peru đã trở thành nước mới nhất xác nhận có bệnh nhân nhiễm cúm heo. Theo thông báo tối 29-4 (giờ địa phương) của Bộ Y tế Peru, bệnh nhân là một phụ nữ Argentina, vừa từ Mexico đến Peru. Hiện bệnh nhân đang được điều trị ở Peru.

Tại Mexico, Tổng thống Felipe Calderon đã thông báo tạm ngưng một phần hoạt động của khối dịch vụ và những công việc không phải trọng yếu từ ngày 1 đến ngày 5-5. Ông Calderon nói nỗ lực này nhằm tập trung kiềm chế virus cúm heo lây lan, và kêu gọi người dân ở nhà trong thời gian này.

Ông cũng bảo đảm với người dân rằng Mexico dự trữ đủ thuốc chống virus. Các quan chức Mexico cho biết hiện đã có 159 người tử vong nghi do cúm heo.

Nhiều nước hiện đã hạn chế công dân nước mình tới Mexico và nhiều hãng du lịch đã phải hủy các tour đến Mexico. Riêng Pháp ngày 29-4 cho biết sẽ yêu cầu Liên minh châu Âu tạm dừng tất cả chuyến bay đến Mexico để phòng ngừa dịch cúm lây lan.

Tuy nhiên WHO cho rằng các biện pháp cấm đi lại như trên không chắc sẽ có hiệu quả. Tại Tây Ban Nha, chính phủ thông báo trường hợp nhiễm cúm heo đầu tiên của nước này đã nhiễm virus H1N1 mà không đến Mexico. Bệnh nhân là bạn trai của một phụ nữ trẻ vừa trở về từ Mexico. Bộ trưởng Y tế Tây Ban Nha Trinidad Jimenez nói dự kiến sẽ có thêm nhiều trường hợp tương tự như vậy.

Việt Nam: Lưu ý đón du khách từ vùng dịch

Phó tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch Nguyễn Mạnh Cường vừa phát công văn khẩn lưu ý những doanh nghiệp lữ hành đưa đón khách tới các quốc gia đang bùng phát, hoặc có nguy cơ lan truyền dịch cúm heo A-H1N1, kịp thời tuân thủ khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới và Bộ Y tế nhằm ngăn ngừa lây lan dịch vào VN ngay từ đầu.

Mặc dù dịch chưa ảnh hưởng tới VN, ông Cường vẫn đề nghị các Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch, doanh nghiệp lữ hành quốc tế và khách sạn 3 - 5 sao thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Bộ Y tế về các biện pháp phòng tránh. Các nhân viên trực tiếp phục vụ nếu thấy khách có triệu chứng mắc cúm phải liên hệ ngay với cơ sở y tế gần nhất để được hỗ trợ…

Theo bà Nguyễn Thị Huyền Trang - phó trưởng Phòng du lịch nước ngoài, Công ty Du lịch & thể thao VN, dịch cúm heo mới được phát hiện nên các tour sang Mỹ vẫn diễn ra bình thường. Trưởng phòng Nghiên cứu phát triển của chi nhánh Vietravel tại Hà Nội, bà Dương Mai Lan, cho biết chỉ có một vài khách đề nghị lùi ngày khởi hành sang tháng 6.

“Nếu tình hình diễn biến nghiêm trọng hơn hoặc Bộ Y tế, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch khuyến cáo không đưa khách du lịch tới những quốc gia có dịch, phía lữ hành sẽ chủ động hoãn hoặc hủy tour” - bà Lan cam kết.

Nghệ An: Trả lời việc biện pháp ứng phó với bệnh cúm heo H1N1, ông Phạm Văn Thanh-Phó GĐ Sở y tế tỉnh Nghệ An cho biết: “Trước khi có chỉ thị của Thủ tướng chính phủ, sở đã phối hợp với một số ngành liên quan ra thông báo kiểm tra chặt đối với khách quốc tế cũng như trong nước du nhập vào tỉnh. Cụ thể khách qua cửa khẩu Nậm Cắn (Huyện Kỳ Sơn), sân bay Vinh (TP Vinh) và cảng Cửa Lò (Thị xã Cửa Lò) đều được “chăm sóc” cẩn thận. Khi thấy ngưòi có dấu hiệu “lạ” của cúm heo H1N1 đều được báo cáo kịp thời để có biện pháp xử lý...”. Phóng to Tiêu hủy đàn heo dịch tả nhà bà Minh Trước đó, ông Nguyễn Thế Độ-Chi cục trưởng Chi cục Thú y tỉnh Nghệ An đã xác nhận việc trên địa bàn tỉnh này xuất hiện thêm một ổ dịch tả ở heo của gia đình bà Thái Thị Minh (Phường Hà Huy Tập-TP Vinh). Đàn heo này đã được tiêu hủy ngay sau đó.

Phát hiện "cúm heo" chỉ trong 1,5 giờCúm heo hoành hành ở MexicoThêm nhiều trường hợp mắc cúm heo tại Mỹ, MexicoChính phủ Mexico phát 6 triệu khẩu trang ngừa cúmCúm heo lan tới châu ÂuMỹ: trường hợp tử vong đầu tiên vì cúm heoCúm heo: tăng báo động lên mức 5

----------------------------------------------

Phóng to

Khu cách ly của Bệnh viện Bệnh nhiệt đới đã chuẩn bị tiếp nhận và chữa trị bệnh nhân nhiễm cúm heo (ảnh chụp chiều 29-4) - Ảnh: T.T.D.

Nạn nhân nhỏ tuổi là người Mexico nhiễm bệnh sau khi vào Mỹ và được gia đình đưa đến Houston để chữa trị. Tuy nhiên gia đình nạn nhân không ai mắc bệnh. Hiện ở Mỹ đã có 91 người mắc bệnh, cao thứ hai trên thế giới. Chính quyền Mexico thông báo số người thiệt mạng do virus H1N1 ở quốc gia này hiện có thể lên đến 159 người, trong đó có bảy trường hợp được xác nhận chính thức với hơn 2.500 người khác bị nghi nhiễm bệnh.

Cúm heo vẫn đang tiếp tục lan rộng. Ngày 29-4, Reuters cho biết Bộ Y tế Đức đã xác nhận ba trường hợp nhiễm virus H1N1 đều mới trở về từ Mexico. Canada đã có 13 người nhiễm, Anh 5 người, Tây Ban Nha 4, New Zealand 3, Israel 2 người. Có bảy nước EU và năm nước khác, trong đó có Úc và Hàn Quốc, có các trường hợp nghi nhiễm. Bộ Y tế Mỹ thừa nhận nhiều khả năng sẽ có người thiệt mạng ở Mỹ. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tuyên bố sẽ cân nhắc khả năng nâng mức báo động đại dịch lên cấp 5.

Đối phó với trường hợp xấu nhất

AP cho biết đã có hai nước là Cuba và Argentina hủy bỏ các chuyến bay đến Mexico. Tuy nhiên, WHO và Trung tâm Ngăn chặn và kiểm soát dịch bệnh Mỹ (CDC) khẳng định áp dụng biện pháp đóng cửa biên giới hoặc hạn chế du lịch đã quá muộn bởi virus đã vượt ra ngoài tầm kiểm soát. “Ý tưởng hạn chế phạm vi lây lan ở Mexico là không thể và không hiện thực” - AP dẫn lời giám đốc CDC Richard Besser cho biết. WHO cho rằng đại dịch toàn cầu không phải là tất yếu, nhưng các nước cần chuẩn bị đối phó với trường hợp xấu nhất.

Bốn khuyến cáo của Bộ Y tế 1. Dịch có thể lây lan qua hắt hơi, ho khạc nên người dân cần có khẩu trang bảo vệ cá nhân. 2. Rửa tay bằng xà phòng, súc miệng bằng nước sát khuẩn. 3. Nếu có triệu chứng ho, sốt cao, đau đầu, mệt mỏi mà đi từ vùng có dịch ở nước ngoài về phải khai báo y tế để cách ly điều trị sớm. 4. Khi có dịch, cần hạn chế ngay việc đi lại, hội họp đông người. Biểu hiện của bệnh: - Sốt (trên 38OC). Triệu chứng hô hấp: viêm long đường hô hấp, đau họng, ho khan hoặc có đờm. Triệu chứng khác: đau đầu, đau cơ, mệt mỏi, nôn, tiêu chảy.

Mới đây, Hãng dược Thụy Sĩ Roche cho biết đang hợp tác chặt chẽ với WHO để phân phối thuốc Tamiflu đến người bệnh. Roche đã cung cấp 5 triệu liều Tamiflu cho WHO. Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã đề nghị Quốc hội Mỹ cấp thêm 1,5 tỉ USD để đối phó với cúm heo. Hiện vẫn chưa có văcxin đặc trị cúm heo, nhưng giới y tế Mỹ hi vọng sẽ tạo ra được thành phần chính của văcxin vào đầu tháng 5. Tuy nhiên, sẽ phải mất ít nhất hai tháng nữa thì các liều văcxin ban đầu mới được thử nghiệm ở người.

Đã có hướng dẫn chẩn đoán, điều trị

Ngày 29-4, Viện Các bệnh truyền nhiễm và nhiệt đới quốc gia, Vụ Điều trị Bộ Y tế VN cùng các chuyên gia y tế hàng đầu đã thống nhất về hướng dẫn chuẩn đầu tiên cho việc chẩn đoán, điều trị và phòng lây nhiễm cúm heo A (H1N1) ở người.

Theo đó, phác đồ điều trị là dùng thuốc Tamiflu trong bảy ngày, kết hợp với Zanamivir dạng hít hoặc khí dung. Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo đối với những trường hợp bệnh nhân nặng có thể sẽ phải kết hợp thuốc và kéo dài thời gian điều trị lên đến mười ngày.

Tất cả nhân viên y tế và những người trực tiếp chăm sóc bệnh nhân cũng sẽ được dự phòng bằng thuốc kháng virus Tamiflu liều bảy ngày. Ông Nguyễn Văn Kính, viện trưởng Viện Lâm sàng các bệnh nhiệt đới quốc gia, cho hay đến nay dù chưa phát hiện bệnh nhân cúm heo nào tại VN nhưng viện cũng đã chuẩn bị xong khu cách ly đặc biệt để sẵn sàng đón tiếp bệnh nhân.

Trong các ngày nghỉ lễ, Cục Y tế dự phòng và môi trường vẫn yêu cầu Trung tâm Kiểm dịch quốc tế, các cơ sở y tế đặt trong tình trạng báo động, luôn có người trực 24/24 giờ. 4-6 đội cơ động ở mỗi tỉnh, thành luôn trong tư thế sẵn sàng phản ứng nhanh.

Cuối ngày hôm qua, số liệu từ hai sân bay quốc tế Nội Bài và Tân Sơn Nhất cho thấy có khoảng 9.000 người nhập cảnh vào VN trong ngày (trong đó khách nhập cảnh tại sân bay Tân Sơn Nhất là 5.005 người) không có ai đến từ Mexico, có 123 người đến từ Mỹ qua sân bay Nội Bài, nhưng kết quả đo thân nhiệt đều cho chỉ số an toàn.

Theo bác sĩ Nguyễn Văn Châu - giám đốc Sở Y tế TP.HCM, cơ quan này sẽ thành lập hai đoàn kiểm tra gồm các thành viên là Sở Y tế TP, Trung tâm Y tế dự phòng TP và bốn bệnh viện được giao nhiệm vụ tiếp nhận điều trị bệnh nhân nghi nhiễm cúm heo H1N1 là Bệnh viện Bệnh nhiệt đới, Phạm Ngọc Thạch, Nhi Đồng 1 và Nhi Đồng 2. Hai đoàn kiểm tra này đến các bệnh viện công lập cũng như tư nhân và 24 bệnh viện quận huyện để kiểm tra việc chuẩn bị đối phó với dịch cúm heo H1N1.

Công điện của Thủ tướng Chính phủ: Chủ động phòng chống dịch HÀ NỘI - Ngày 29-4, Phó thủ tướng Chính phủ Hoàng Trung Hải đã ký công điện về việc khẩn cấp phòng dịch cúm lợn (heo) H1N1. Công điện nêu rõ: tuy nước ta chưa phát hiện trường hợp nào nhiễm cúm lợn A (H1N1), nhưng để chủ động phòng ngừa dịch, bảo vệ sức khỏe nhân dân, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu bộ trưởng Bộ Y tế tiếp tục chỉ đạo việc giám sát tình hình diễn biến của dịch, kịp thời đề ra phương án xử lý ứng phó hiệu quả với các cấp độ phát triển của dịch, áp dụng các biện pháp cần thiết để kiểm soát người và hàng hóa đến từ các nước đã có dịch để phát hiện dịch ngay tại các cửa khẩu (bao gồm cả việc xem xét, quyết định áp dụng biện pháp khai báo bắt buộc về y tế), phát hiện sớm những trường hợp mắc bệnh, kịp thời cách ly, khoanh vùng xử lý triệt để, không để dịch lây lan. Phối hợp chặt chẽ với Tổ chức Y tế thế giới để kịp thời cập nhật thông tin chính xác về tình hình dịch bệnh để nhân dân biết rõ về biểu hiện bệnh, đường lây truyền và cách phòng tránh.

__________________________

Cơ chế lây truyền của virus cúm heo H1N1

Cơ chế lây truyền của virus cúm heo H1N1 như thế nào? Ăn thịt heo bị nhiễm H1N1 có bị lây bệnh không?... Trao đổi với Tuổi Trẻ, thạc sĩ - bác sĩ Nguyễn Văn Vĩnh Châu, trưởng khoa xét nghiệm Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP.HCM, cho biết:

- Đến nay, cơ chế lây truyền từ heo sang người của virus cúm heo H1N1 tại Mexico vẫn đang được các nhà khoa học nghiên cứu. Thông thường các loại virus cúm A gây bệnh trên động vật (như cúm gia cầm A/H5 trước đây) ít có khả năng lây bệnh sang người do có cấu trúc di truyền không tương thích với tế bào của con người, không thể xâm nhập vào trong tế bào người. Khi đã lây được sang người thì khả năng tiếp tục lây trực tiếp từ người bệnh sang người lành khác cũng rất khó khăn, đây cũng là do sự không tương thích về cấu trúc (đó là trường hợp của chủng virus cúm A/H5N1 cho đến hiện nay).

Đối với các virus cúm A gây bệnh trên heo, do cấu trúc di truyền của con người tương đối gần gũi với heo hơn so với gia cầm, chỉ cần những đột biến nhỏ là có khả năng virus sẽ xâm nhập được vào tế bào con người. Đây là cơ chế giải thích cho sự lây truyền của các chủng cúm A H1N1 và H3N2 trước đây (vốn là các chủng gây bệnh cho heo, đột ngột chuyển sang gây bệnh cho người).

* Virus cúm heo H1N1 lây truyền từ người sang người ra sao thưa ông?

- Theo lý thuyết, những chủng virus cúm A ở các loài động vật khác trong quá trình phát triển nếu có điều kiện trao đổi chất liệu di truyền (gen) với chủng virus đã có khả năng gây bệnh cho người (virus cúm A/H1, H3 người) sẽ tạo thành dòng virus tái tổ hợp mang đồng thời cả hai đặc tính: gây bệnh nặng (của virus cúm động vật) + khả năng phát triển và lây truyền dễ dàng giữa người - người (của virus cúm ở người). Khi đó dòng virus mới này sẽ có khả năng gây bệnh cao, có tỉ lệ tử vong cao và có khả năng tạo thành đại dịch.

Các virus cúm lây bệnh cho heo, cho gia cầm thông thường không có khả năng lây bệnh sang cho người. Tuy nhiên hiện nay vì một số cơ chế chưa hoàn toàn sáng tỏ, khi có đột biến về mặt di truyền, virus sẽ có khả năng lây bệnh sang cho người. Nhiều nhà khoa học hiện nay cho rằng trận dịch cúm heo tại Mexico là do người tiếp xúc với heo bị bệnh. Tuy nhiên, sau đó bệnh đã lây truyền trực tiếp từ người bệnh sang người lành, chủ yếu qua đường hô hấp.

Việc ăn các sản phẩm heo (cũng như gia cầm) đã qua xử lý không thể bị nhiễm bệnh.

WHO: chưa phát hiện sự lây nhiễm nào từ heo Hiện đã có mười nước trong đó có Nga, Trung Quốc, Thái Lan, Philippines... cấm nhập khẩu thịt heo từ Mexico và khu vực virus lây lan ở Mỹ. Serbia cấm nhập thịt heo từ toàn Bắc Mỹ, còn Indonesia có ý định tiêu hủy toàn bộ các sản phẩm từ heo nhập khẩu. Tuy nhiên, người phát ngôn WHO Gregory Hartl khẳng định không hề có bất cứ nguy hiểm nào từ việc ăn thịt heo. “Chúng ta chưa phát hiện bất cứ sự lây nhiễm nào từ heo, toàn bộ những trường hợp đã phát hiện đều là từ người sang người” - Bloomberg dẫn lời ông Hartl. Bộ Nông nghiệp Mỹ cũng khẳng định không có bằng chứng cho thấy heo bị nhiễm virus H1N1, do đó ăn thịt heo hoặc xử lý thịt heo một cách an toàn sẽ không gây nguy hại đối với người tiêu dùng.